WIGIERSKI PARK NARODOWY reprezentuje przyrodę północno-wschodniej Polski. Położony jest w Krainie Mazursko-Podlaskiej, w północno-wschodniej części dzielnicy przyrodniczoleśnej Pojezierza Mazurskiego i północnej części dzielnicy Puszczy Augustowskiej. Powierzchnia ogólna Parku wynosi 15.086 ha, w tym lasy zajmują 9.751 ha (65%), wody 2.739 ha (18%), użytki rolne – 2.064 ha (14%) i inne 286 ha (2%). Ochroną ścisłą objęto powierzchnię 380 ha (2,5%), w tym 136 ha lasów i 250 ha wód. Obejmuje fragmenty Pojezierza Suwalskiego wraz z północnym krańcem Puszczy Augustowskiej. Powołany głównie do ochrony jezior (18,5%), obejmuje lasy (65,7%), łąki, bagna, torfowiska, wydmy oraz grunty orne, które po raz pierwszy w Polsce są objęte ochroną krajobrazową. Na terenie o krajobrazie polodowcowym m. in.: moreny czołowe, sandry, ozy, kemy, rynny i zagłębienia wytopiskowe, zajęte głównie przez jeziora o różnej głębokości, na czele  z najgłębszym (73 m) i największym – Wigry (na zdjęciu po prawej), ponadto około 30 innych. Ze względu na bardzo urozmaiconą linię brzegową, liczne wyspy, półwyspy, zatoki, pagórki, czystą wodę, liczne rzeczki (Czarna Hańcza) i bogactwo fauny Jezioro Wigry w 1975 r. zostało wpisane na listę najcenniejszych obiektów wodnych w „Projekcie Aqua” (Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody) mającego chronić najcenniejsze pod względem przyrodniczym akweny świata. Wiele jezior uległo zatorfieniu. Atrakcją przyrodniczą są również niewielkie, śródleśne jeziora dystroficzne (tzw. suchary), otoczone mszarem torfowym, który odrywając się tworzy pływające wyspy.

W szacie roślinnej Parku zdecydowanie przeważają zbiorowiska leśne. Z gatunków lasotwórczych pierwsze miejsce zajmują sosna i świerk. Występują także pozostałe gatunki, jak: dąb, modrzew, brzoza brodawkowata, omszona, olsza czarna i jesion. Wyodrębniono tu 16 zespołów lasu, reprezentujących prawie wszystkie typy zbiorowisk leśnych Polski północno-wschodniej. Zidentyfikowano także 30 zespołów roślin torfowiskowych, 11 wodnych, 5 łąkowych i inne.

Flora Parku składa się z około 800 gatunków roślin naczyniowych, w tym 42 gatunki prawem chronione (m. in. wawrzynek wilczełyko, rosiczka okrągłolistna, brzoza niska i żurawina drobnolistkowa). Występuje 300 gatunków porostów, co świadczy o niewielkim skażeniu środowiska, kilkaset gatunków mszaków i grzybów, oraz wiele rzadkich roślin kwiatowych.

Fauna parku reprezentowana jest przez około 190 gatunków ptaków oraz pełną listę zwierząt lądowych charakterystycznych dla tej strefy klimatycznej, z łosiem, jeleniem, sarną i wilkiem na czele. Z gatunków chronionych dość licznie występuje bóbr – na zdjęciu po lewej (tu przetrwała jedyna ich naturalna kolonia). Wśród zwierząt wyróżniamy także: borsuka, kunę, kanię, bielika, puchacza, sowę uszatą, muchówkę i dziką pszczołę. Spośród 25 gatunków ryb, poza popularnymi, żyją w tych wodach dość rzadkie już w Polsce: sieja, sielawa i stynka, a nawet troć jeziorowa. Faunę reprezentuje w parku również 46 gatunków mięczaków i 1.000 gatunków owadów.

Działalność człowieka na tych terenach rozpoczęła się w okresie paleolitu, o czym świadczą 184 rozpoznane stanowiska archeologiczne. Z najciekawszych zabytków historyczno-kulturowych wymienić należy zespół klasztorny o.o. Kamedułów z kościołem. Obecnie znajduje się tu ośrodek pracy twórczej Ministerstwa Kultury i Sztuki.

Park jest udostępniony turystom przez cały rok. Zimą można tu biegać na nartach i uprawiać sport bojerowy, a wiosną wędkować i uprawiać sporty wodne. Najbliższym miastem mającym dogodne połączenia z resztą kraju są Suwałki.

WIGIERSKI PARK NARODOWY

Wigierski Park Narodowy (WPN) utworzony został 1 stycznia 1989 r. na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 1988 r. (Dz. U. Nr 25 poz. 173). Jest to piętnasty park narodowy w Polsce. Łączna jego powierzchnia wynosi 14.840 ha, w tym powierzchnia wód zajmuje 2.738 ha, lasów 9.751 ha, terenów rolniczych i innych (tereny zabudowane, drogi) – 2.351 ha.

WPN obejmuje swoim zasięgiem w części północnej fragment Pojezierza Wschodniosuwalskiego, natomiast w części południowej fragment Równiny Augustowskiej. Jest to obszar o zróżnicowanym krajobrazie. Północna część Parku znajduje się na obszarze morenowo-jeziornym. o bogatej, dobrze zachowanej lodowcowej rzeźbie terenu. Występują. tu duże obszary moreny dennej falistej i pagórkowatej oraz pojedyncze wzgórza moreny czołowej. Krajobraz tej części Parku jest wynikiem ostatniego zlodowacenia, które zatrzymało się na linii Płociczno – Bryzgiel. Obszar znajdujący się poniżej tej linii (południowa część Parku) ma charakter sandrowy: teren jest tu mniej urozmaicony, prawie równinny, pokryty sandrowymi piaskami pochodzącymi spod czoła lodowca.

Gleby WPN wytworzone zostały z różnych materiałów pozostawionych przez lodowiec. Wpłynęło to na duże zróżnicowanie gleb pod względem właściwości fizycznych i chemicznych oraz mozaikowy ich układ

Pod względem klimatycznym obszar WPN znajduję się w granicach dzielnicy mazurskiej, regionów: suwalskiego i augustowskiego zachodniego. Są to najchłodniejsze obszary w niżowej części Polski. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi +6^oC. natomiast średnia miesięczna temperatura najchłodniejszego miesiąca lutego –5.7^oC,  a najcieplejszego lipca +17,3^oC.

Ostry klimat panujący w tej części Polski jest wynikiem oddziaływania zimnych mas powietrza arktycznego i polarno-kontynentalnego. Odrębność klimatyczna wyraża się również skróconym w stosunku do pozostałej części Polski okresem wegetacji roślin, który trwa tu od 180 do 200 dni. Zima rozpoczyna się już w listopadzie, jest długa (120-140 dni) i mroźna. Pokrywa śnieżna utrzymuję się przeciętnie 76-96 dni, a jej maksymalna trwałość dochodzi do 150 dni. Roczna suma opadów atmosferycznych wynosi średnio 581 mm i waha się w poszczególnych latach od 334 do 829 mm.

Do najcenniejszych obiektów WPN należą jego wody, które stanowią 18,5% powierzchni Parku. Obszar Parku leżący w środkowej części dorzecza Czarnej Hańczy charakteryzuje się dużym bogactwem i różnorodnością zbiorników wodnych. Znajdują się tu rzeki (Czarna Hańcza, Kamionka, Wiatrołuża), duże jeziora (Wigry, Pierty, Białe Wigierskie) oraz małe zbiorniki wodne, powstałe głównie w procesie starzenia się większych jezior (Muliczne, Okrągłe, Długie).

Głównym i największym obiektem hydrograficznym WPN jest jezioro Wigry, które jest jednym z około 50 jezior znajdujących się w granicach Parku. Jest to jezioro, którego powstanie związane jest z późną oscylacją fazy zlodowacenia pomorskiego. Jezioro tworzą dwie równoległe rynny połączone poprzecznym zagłębieniem moreny dennej. Jest to zatem jezioro pochodzenia rynnowo-morenowego. Niewątpliwie dużą osobliwością Parku, obok dużych jezior, są niewielkie dystroficzne jeziorka śródleśne zwane „sucharami”.

Główną rzeką na terenie WPN jest Czarna Hańcza (na zdjęciu po lewej). W granicach Parku znajdują się tylko fragmenty tej rzeki, znacznie różniące się charakterem przepływu. Na odcinku Sobolewo – Jezioro Wigry (Zatoka Hańczańska) Czarna Hańcza ma charakter typowy dla rzek górskich (podobnie jak w całym swoim górnym biegu), a mianowicie odznacza się dużym spadkiem. Wypływając z Wigier w pobliżu Półwyspu Klasztornego staje się rzeką nizinną, leniwie płynącą o znacznej bezwładności hydrologicznej.

WPN leży w Północnym Dziale Geobotanicznym obejmującym północno-wschodnią Polskę, w Krainie Suwalsko-Augustowskiej, w okręgu Suwalskim. Odrębność klimatyczna tej części Polski, jak i wiele cech geomorfologicznych znajdują swoje odbicie w szacie roślinnej. Występuje tu szereg gatunków borealnych i subborealnych. brak jest natomiast wielu ciepłolubnych gatunków drzew i krzewów. Zdecydowanie dominują zbiorowiska leśne, reprezentujące prawie wszystkie typy zbiorowisk leśnych Polski północno-wschodniej.

Charakterystycznym składnikiem drzewostanów jest świerk, wykazujący największą żywotność i ekspansję. Brak jest natomiast buka, jaworu, lipy szerokolistnej, jodły i dębu bezszypułkowego. Najbardziej charakterystycznymi zespołami są trzcinnikowo-sosnowy bór mieszany, trzcinnikowo-świerkowy bór mieszany i leszczynowo-świerkowy las mieszany. Oprócz bogactwa zespołów leśnych na terenie Parku występuje ponad 90 zespołów nieleśnych, niejednokrotnie rzadkich już w Polsce. Na szczególną uwagę zasługują tu zbiorowiska torfowiskowe np. torfowisko wysokie (na zdjęciu po prawej) z rosiczką okrągłolistną i długolistną, żurawiną drobnolistną, bażyną czarną oraz rzadkimi gatunkami wątrobowców, torfowisko przygiełkowe z przygiełką białą, bagnicą torfową i wieloma rzadkimi gatunkami roślin.

Występowanie na obszarze WPN środowisk o dużym zróżnicowaniu fizjograficznym terenu urozmaiconej rzeźbie, stosunkach wodnych i strukturze gleb, oraz o dużym stopniu naturalności sprawia, że flora tego terenu jest bogata i zawiera wiele gatunków rzadkich. Dotychczas wykazano w Parku blisko 800 gatunków roślin naczyniowych (w tym 49 gatunków podlegających ochronie prawnej, m. in. zimoziół północny, wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów, rosiczka okrągłolistna i długolistna, pełnik europejski), ponad 200 gatunków mchów i wątrobowców oraz 300 gatunków porostów.

Fauna WPN reprezentowana jest przez szereg gatunków zwierząt lądowych charakterystycznych dla strefy klimatu umiarkowanego. Można tu zatem spotkać jelenie, sarny, dzikim, łosie, borsuki, kuny, zające. Najbardziej charakterystycznym gatunkiem Parku jest bóbr, licznie występujący na brzegach jezior i rzek. Z ptaków na szczególną uwagę zasługują gatunki drapieżne, coraz rzadsze już w naszej faunie, a więc orlik krzykliwy, kania, myszołów. Na jeziorach można spotkać łabędzie, kaczki krzyżówki, cyranki, cyraneczki, perkozy, łyski oraz kurki wodne. W wodach Parku występuje ponad 20 gatunków ryb, a wśród nich sieja, sielawa, stynka oraz pstrąg potokowy. Interesująca i bardzo bogata jest fauna owadów z rzadkimi gatunkami błonkówek, muchówek, chrząszczy i motyli. Wiele z nich podlega ochronie prawnej (wszystkie trzmiele i biegacze, z motyli mieniak tęczowiec, paź królowej i niepylak mnemozyna).

Najcenniejsze obiekty przyrodnicze Parku chronione są w rezerwatach ścisłych, które zajmują powierzchnię 387,62 ha (2,6% powierzchni Parku).

Przebywając na terenie WPN należy pamiętać, że:

-    ruch turystyczny i uprawianie sportów wodnych dozwolone jest od wschodu do zachodu słońca;

-    poruszanie się po terenach leśnych dozwolone jest wyłącznie po drogach wyznaczonych i szlakach turystycznych;

-    ruch kołowy może odbywać się tylko po drogach do tego wyznaczonych;

-    wędkowanie dozwolone jest na jeziorach: Wigry, Piery, Królówek, Leszczewek, Omułówek, Mulaczysko i Białe koło Piert na podstawie ważnej licencji;

-    biwakowanie i rozpalanie ognisk dozwolone jest wyłącznie w miejscach do tego wyznaczonych;

-    organizowanie zbiorowych imprez wymaga zgody Dyrektora Parku;

-    zabronione jest zakłócanie ciszy oraz zanieczyszczanie terenu i wód, niszczenie roślin i zbieranie runa leśnego, zabijanie, płoszenie i chwytanie dziko żyjących zwierząt, wprowadzanie psów bez smyczy i kagańca.

Osoby przebywające na terenie Parku zobowiązane są do bezwzględnego podporządkowania się zaleceniom służby terenowej WPN.

ZIELONE PŁUCA POLSKI

„Zielone Płuca Polski" to teren północno-wschodniego regionu naszego kraju, w którym świadomie realizowana jest idea ekorozwoju – harmonijnego współdziałania człowieka z otaczającą go naturą. W skład tego regionu wchodzą byłe województwa: białostockie, łomżyńskie, olsztyńskie, ostrołęckie i suwalskie.

Naturalna tkanka Zielonych Płuc Polski to lasy, które stanowią 30% powierzchni regionu. Wśród nich znajdują się między innymi takie zwarte kompleksy leśne jak, Puszcza Augustowska, Puszcza Piska, Puszcza Knyszyńska, Puszcza Białowieska, Puszcza Borecka i Puszcza Romincka. Tą zieloną tkankę stanowią również cenne obszary bagienne doliny Biebrzy i Narwi oraz malownicze polodowcowe krajobrazy Suwalskiego Parku Krajobrazowego.