ZAŁĄCZNIK
DO REGULAMINU ROK PTTK
„SZLAKIEM TABLIC KAROLA TCHORKA”

WYKAZ TABLIC

I. Bielany:

1. Tablica na ścianie budynku, ul. Gdańska 12; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 14 września 1944 hitlerowcy rozstrzelali 10 osób cywilnych”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. Po upadku Marymontu żołnierze niemieccy zamordowali w tym miejscu od 5 do 10 polskich cywilów (14 września 1944).

2. Tablica na ścianie budynku, ul. Bolesława Podczaszyńskiego 5; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. 27.V. i w dni następne 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 9 Polaków”. Wbrew temu, co sugeruje napis na tablicy, w tym miejscu nie została przeprowadzona egzekucja polskich zakładników. W nocy z 26 na 27 maja 1944 r. plut. Jerzy Strzelczyk ps. „Spad”, dowódca plutonu w pułku AK „Baszta”, stoczył przy ul. Bolesława Podczaszyńskiego samotną walkę z niemiecką policją (usiłującą przejąć konspiracyjny magazyn broni). Po blisko pięciogodzinnym oblężeniu „Spad” popełnił samobójstwo.

3. Tablica na ścianie budynku, ul. Pułkowa 30; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 22 września 1939 żołnierze Wermachtu rozstrzelali sześciu bezbronnych mieszkańców” (na tablicy zapisano błędnie „Wermachtu”, powinno być „Wehrmachtu”). Tablica upamiętnia zbrodnię popełnioną przez żołnierzy Wehrmachtu w czasie oblężenia Warszawy we wrześniu 1939. 22 września, po zaciekłych walkach, oddziały niemieckie zdobyły Młociny. Żołnierze podpalili wówczas murowany dom należący do rodziny Grzechocińskich i zastrzelili sześciu polskich mężczyzn wyciągniętych z jego piwnicy. Prawdopodobnie kilka ofiar zakopano żywcem w zbiorowym grobie.

II. Mokotów:

1. Tablica na ścianie budynku, ul. Belgijska 11; napis „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 3 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 23 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 3 sierpnia 1944 oddział niemieckiej żandarmerii przysłany z koszar znajdujących się przy pobliskiej ul. Dworkowej zamordował co najmniej kilkudziesięciu Polaków zamieszkujących domy przy ul. Belgijskiej. W gronie ofiar znalazły się kobiety i dzieci.

2. Tablica wolnostojąca, ul. Bokserska 32; napis „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Na tym terenie w pierwszych dniach sierpnia 1944 roku oddało swe życie 150 powstańców w walce z hitlerowcami”. Tablica upamiętnia żołnierzy batalionu AK „Karpaty” (pułk „Baszta”) poległych i zamordowanych w pierwszych dniach powstania warszawskiego podczas walk o tor wyścigów konnych na Służewcu (1-2 sierpnia 1944). Upamiętnia także mieszkańców wsi Służew zamordowanych przez Niemców w trakcie powstania. Ofiary walk upamiętnia także tablica innego typu, wolnostojąca na terenie toru wyścigów konnych (przy ogrodzeniu od strony ul. Bokserskiej).

3. Tablica na postumencie nieopodal bloku mieszkalnego, ul. Bukowińska 26A; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 5 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 10 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 5 sierpnia 1944 r. żołnierze niemieccy rozstrzelali w tym miejscu ok. 10-15 polskich cywilów, których wyciągnęli wcześniej ze schronu przy ul. Bukowińskiej 61 (ówczesna numeracja).

4. Tablica wolnostojąca, ul. Chełmska 19/21; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 25 i 26 sierpnia 1944 r. w wyniku bombardowania przez hitlerowców szpitala powstańczego zginęło ponad 300 rannych”. Tablica upamiętnia miejsce, gdzie w czasie powstania warszawskiego funkcjonował Szpital Ujazdowski (wcześniej przeniesiony ze Śródmieścia). Mimo wyraźnych oznaczeń flagami Czerwonego Krzyża szpital został dwukrotnie zbombardowany przez niemieckie lotnictwo. Zginęło wówczas ok. 240-300 osób – pacjentów, członków personelu oraz chroniących się w budynku cywilów. Podane na tablicy daty są błędne. W rzeczywistości naloty miały bowiem miejsce 30 sierpnia oraz ok. 11-15 września 1944 r.

5. Tablica na ścianie budynku, ul. gen. Jarosława Dąbrowskiego 3; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 3 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 15 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 3 sierpnia 1944 r. oddział niemieckiej żandarmerii przysłany z koszar znajdujących się przy pobliskiej ul. Dworkowej zamordował ok. 40 mieszkańców domów przy ul. Jarosława Dąbrowskiego nr 1 i 3.

6. Tablica wolnostojąca, ul. Ludwika Idzikowskiego róg ul. Czerniakowskiej; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 18 września 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 40 rannych i chorych powstańców”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. Napis na tablicy niezbyt precyzyjnie informuje o upamiętnianym wydarzeniu. W rzeczywistości 18 września 1944 r. przy ul. Ludwika Idzikowskiego 4 żołnierze niemieccy rozstrzelali kilkudziesięciu polskich cywilów.

7. Tablica na ścianie budynku, ul. Kielecka 29A; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 22 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 7 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 22 sierpnia 1944 r. żołnierze niemieccy zamordowali dwóch mężczyzn i pięć kobiet zamieszkujących dom przy ul. Kieleckiej 29A.

8. Tablica wolnostojąca, ul. Klarysewska 55; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 30 września 1944 hitlerowcy rozstrzelali 30 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. Po upadku Sadyby spieszeni żołnierze Luftwaffe zamordowali w tym miejscu ok. 20-30 Polaków (mężczyzn, kobiety i dzieci). Podana na tablicy data jest błędna. W rzeczywistości egzekucja miała bowiem miejsce 2 września 1944 r.

9. Tablica na ścianie budynku, ul. Antoniego Madalińskiego 39/43; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W dniu 2 sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali przy ul. Antoniego Madalińskiego pod nr. 19/21 20 osób pod nr. 27 10 osób i w dniu 21 sierpnia pod nr. 39/43 30 osób”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionych przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 2 sierpnia 1944 r. żołnierze Waffen-SS przysłani z koszar Stauferkaserne przy ul. Rakowieckiej rozstrzelali kilkudziesięciu Polaków zamieszkujących domy przy ul. Antoniego Madalińskiego nr 18, 20, 19/21, 22, 23 i 25. W domu przy ul. Antoniego Madalińskiego 27 esesmani zamknęli 10 mężczyzn w małej stolarni, a następnie spalili ich żywcem. 21 sierpnia 1944 r. Niemcy zamordowali jeszcze ok. 30 mieszkańców domu przy ul. Antoniego Madalińskiego 39/43.

10. Tablica wolnostojąca, ul. Ludwika Nabielaka 18; napis: „Cześć ich pamięci”, a na leżącej poniżej płycie: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym miejscu 24 listopada 1943, 10 lipca 1944, 3 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 42 Polaków”. W okresie rządów Franza Kutschery miała tu miejsce egzekucja uliczna, w której zginęło 10 więźniów Pawiaka (24 listopada 1943 r.). Z kolei w pierwszych dniach powstania warszawskiego na pobliskiej ul. Belwederskiej żołnierze niemieccy zastrzelili nieustaloną liczbę Polaków uciekających ze swoich domów (1-2 sierpnia 1944 r.). Na temat egzekucji z lipca 1944 r. brak bliższych informacji.

11. Tablica na ścianie budynku, al. Niepodległości 132/136; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 11 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali kilkanaście osób ludności cywilnej”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 11 sierpnia 1944 r., podczas wysiedlania mieszkańców tego domu, Niemcy rozstrzelali ok. 20 Polaków (w tym kilka kobiet). W gronie ofiar znalazły się m.in. dwie popularne w Warszawie nauczycielki: Jadwiga Jawurkówna i Jadwiga Kowalczykówna („panny Jadwigi”).

12. Tablica na ścianie budynku, ul. Antoniego Edwarda Odyńca 55; napis: „Miejsce walki Polaków o wolność ojczyzny. Tu powstańcy Warszawy w 1944 roku stawiali długotrwały opór okupantowi hitlerowskiemu. W walce zginęło wielu obrońców”. Tablica upamiętnia zacięte walki toczone podczas powstania warszawskiego w obronie tzw. reduty „Alkazar”. Dwa niewykończone domy przy skrzyżowaniu ul. Antoniego Edwarda Odyńca i al. Niepodległości („Alkazar I” i „Alkazar II”) były bronione przez żołnierzy kompanii O 1 pułku AK „Baszta” do 25 września 1944 r.

13. Tablica na ścianie budynku, ul. Olesińska 5; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym miejscu 4 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 70 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary jednej z największych zbrodni popełnionych przez Niemców na Mokotowie podczas powstania warszawskiego. 4 sierpnia 1944 r. niemieccy żandarmi przysłani z koszar znajdujących się przy pobliskiej ul. Dworkowej spędzili kilkuset Polaków do piwnic domów przy ul. Olesińskiej nr 5 i 7, a następnie wymordowali ich za pomocą granatów. Zginęło wówczas ok. 100-200 mężczyzn, kobiet i dzieci.

14. Tablica na ścianie budynku, ul. Orężna 23; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 2 sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 83 osoby”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 2 sierpnia 1944 r. przy ul. Orężnej 25 żołnierze niemieccy zamordowali ok. 60 Polaków. Wśród ofiar znajdowały się kobiety, dzieci i starcy.

15. Tablica wolnostojąca, ul. Puławska 15 (pierwotnie tablica była wmurowana w ścianę nieistniejącej obecnie zajezdni tramwajowej przy ul. Puławskiej; później – w związku z przebiciem ul. Goworka i budową linii tramwajowej do Wilanowa – budynek rozebrano, a pamiątkową tablicę przeniesiono na środek rozjazdu tramwajowego; na obecnym miejscu stoi od lat 70. XX w.); napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dn. 3 XII 1943 hitlerowcy rozstrzelali 100 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary jednej z największych egzekucji ulicznych dokonanych w okresie rządów Franza Kutschery. 3 grudnia 1943 r. na podwórzu spalonego domu przy ul. Puławskiej 21/23 oraz obok nieistniejącej już zajezdni tramwajowej przy ul. Puławskiej 13 rozstrzelano 112 więźniów Pawiaka. W gronie ofiar znaleźli się m.in.: Stefan Bryła (profesor Politechniki Warszawskiej, poseł na Sejm RP), Stanisław Siezieniewski (aktor i reżyser teatrów wileńskich i łódzkich) i Henryk Trzonek (artysta muzyk, kierownik kwartetu smyczkowego Polskiego Radia). Zakładników rozstrzelano w odwecie za atak na niemieckie „budy” policyjne, przeprowadzony dzień wcześniej w tym miejscu przez żołnierzy Kedywu AK. Obok tablicy znajduje się m.in. krzyż oraz umieszczone za szybą niemieckie obwieszczenie.

16. Tablica na ścianie budynku, ul. Puławska 71; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym miejscu 3 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 108 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 3 sierpnia 1944 r. oddział niemieckiej żandarmerii przysłany z koszar znajdujących się przy pobliskiej ul. Dworkowej zamordował co najmniej 108 Polaków zamieszkujących kamienice przy ul. Puławskiej nr 69, 71 i 73/75 (mężczyzn, kobiety i dzieci). W gronie ofiar znalazło się m.in. troje członków rodziny Magierów, których upamiętnia wmurowana obok tablica. Ofiary tej masakry upamiętnia także trzecia tablica, znajdująca się na podwórzu domu.

17. Tablica wolnostojąca, ul. Puławska róg al. Wilanowskiej; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 2 sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 27 osób ludności cywilnej”. Tablica upamiętnia ofiary niemieckiej zbrodni z okresu powstania warszawskiego. 2 sierpnia 1944 r. Niemcy przeprowadzili obławę na żołnierzy AK, którzy po rozbiciu swoich jednostek ukrywali się w rejonie Dworca Południowego. 13 schwytanych mężczyzn (w tym sześciu kolejarzy oraz dwóch powstańców) rozstrzelano w pobliżu skrzyżowania ul. Puławskiej z al. Wilanowską.

18. Tablica na ścianie budynku, ul. Rakowiecka 15/17; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. 3 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali przy ul. Rakowieckiej w domu pod nr. 4 15 osób, 4 sierpnia 1944 w domu pod nr. 5 10 osób i pod nr. 15/17 15 osób”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. W dniach 3-4 sierpnia 1944 r. żołnierze Waffen-SS z koszar Stauferkaserne, wsparci przez spieszonych żołnierzy Luftwaffe z koszar przy ul. Puławskiej, przystąpili do pacyfikacji domów przy ul. Rakowieckiej i na sąsiednich ulicach. W domach przy ul. Rakowieckiej nr 5, 9 i 15 zamordowano wówczas co najmniej 30 Polaków.

19. Tablica na ścianie Collegium Bobolanum (od strony ul. św. Andrzeja Boboli), ul. Rakowiecka 61; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym miejscu 2 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali i spalili 40 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 2 sierpnia 1944 r. w podziemiach jezuickiego Domu Pisarzy żołnierze SS zamordowali blisko 40 osób, w tym 8 kapłanów i 8 braci Towarzystwa Jezusowego. Ofiary tej zbrodni upamiętnia także tablica innego typu, ustawiona przy ogrodzeniu od strony ul. Rakowieckiej.

20. Tablica wolnostojąca, ul. Rodzynkowa; napis: „Miejsce walki Polaków o wolność ojczyzny. Tu we wrześniu 1944 roku stoczyli walkę żołnierze bohaterskiego desantu Pierwszej Armii WP spieszącego z pomocą powstańcom Warszawy”. Tablica upamiętnia desant kompanii 2. pułku piechoty WP, przeprowadzony w tym miejscu 19 września 1944 r. Desant miał charakter dywersyjny, a jego celem było odwrócenie uwagi Niemców i tym samym odciążenie żołnierzy AK i 1. Armii WP walczących na przyczółku czerniakowskim.

21. Tablica na ścianie budynku, ul. Sandomierska 21; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 4 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 17 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 4 sierpnia 1944 r. żołnierze Waffen-SS z koszar Stauferkaserne, wsparci przez spieszonych żołnierzy Luftwaffe z koszar przy ul. Puławskiej, przystąpili do pacyfikacji domów stojących przy ul. Rakowieckiej i na sąsiednich ulicach. W kamienicy przy ul. Sandomierskiej 19/21 zastrzelono wówczas kilkunastu polskich cywilów.

22. Tablica na ścianie budynku, ul. Sandomierska 23; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 4 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 9 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 4 sierpnia 1944 r. żołnierze Waffen-SS z koszar Stauferkaserne, wsparci przez spieszonych żołnierzy Luftwaffe z koszar przy ul. Puławskiej, przystąpili do pacyfikacji domów przy ul. Rakowieckiej i na sąsiednich ulicach. W kamienicy przy ul. Sandomierskiej 23 zastrzelono wówczas ok. 9 polskich cywilów. W gronie ofiar znalazły się dwie ranne dziewczyny, które pozostawiono w podpalonym budynku, aby spłonęły żywcem.

23. Tablica na ścianie budynku, ul. Skolimowska 5; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym miejscu 5 sierpnia 1944 roku hitlerowcy rozstrzelali 100 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 5 sierpnia 1944 r. esesmani i policjanci przysłani z siedziby Gestapo w al. Szucha zamordowali ok. 100 Polaków zamieszkujących domy przy ul. Skolimowskiej nr 3 i 5 oraz około 80 mieszkańców pobliskiego domu przy ul. Puławskiej 11. W gronie ofiar znalazł się m.in. kapitan Leon Światopełk-Mirski ps. „Leon” – dowódca III Rejonu w Obwodzie AK „Mokotów”.

24. Tablica na fragmencie muru (na tyłach ul. Dworkowej), ul. Bedřicha Smetany; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w sierpniu 1944 hitlerowscy zbrodniarze rozstrzelali grupę małych dzieci w wieku od 5 do 10 lat”. W 1965 r. mieszkanka Mokotowa poinformowała tygodnik „Stolica”, iż w czasie powstania warszawskiego była świadkiem jak niemieccy żandarmi rozstrzelali grupkę małych dzieci na tyłach ul. Dworkowej. Owa informacja nie znajduje jednak potwierdzenia w aktach GKBZH, ani w publikacjach poświęconych powstaniu na Mokotowie. Zdaniem niektórych badaczy tablicę należy więc traktować jako ogólny hołd dla dzieci Mokotowa, poległych i zamordowanych w czasie powstania warszawskiego.

III. Ochota:

1. Tablica na murze, ul. Barska 4; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dnia 10 lutego 1944 hitlerowcy rozstrzelali 140 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej przez Niemców w odwecie za udany zamach na Franza Kutscherę. Nie wiadomo, ilu dokładnie Polaków zostało rozstrzelanych w tym miejscu, gdyż 10 lutego 1944 r. zbiorowe egzekucje miały także miejsce przy ul. Wolskiej 79/81 oraz w ruinach getta. Liczba ofiar podana na tablicy została zaczerpnięta z niemieckiego obwieszczenia i jest prawdopodobnie zaniżona.

2. Tablica na postumencie przy ścianie budynku, ul. Grójecka 22/24; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 5 sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 40 Polaków”. Tablica upamiętnia polskich cywilów zamordowanych przez Niemców w trakcie rzezi Ochoty. 5 sierpnia 1944 r. oddział SS z koszar przy ul. Tarczyńskiej rozstrzelał w piwnicach tego domu ok. 40 Polaków.

3. Tablica na ścianie budynku (dziedziniec DS „Bratniak”), ul. Grójecka 39; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w latach okupacji 1939 - 1944 hitlerowcy dokonywali masowych egzekucji”. W okresie okupacji Dom Akademicki przy pl. Narutowicza został przekształcony w koszary niemieckiej policji porządkowej. W jego podziemiach znajdował się tymczasowy areszt, w którym torturowano i mordowano mieszkańców stolicy (m.in. osoby zatrzymane w czasie masowych łapanek). Z kolei w pierwszych dniach powstania warszawskiego do piwnic gmachu spędzano mieszkańców okolicznych domów. Co najmniej 38 polskich mężczyzn zostało wówczas rozstrzelanych na dziedzińcu koszar.

4. Tablica na ścianie budynku, ul. Grójecka 47/51; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 9 listopada 1943 hitlerowcy rozstrzelali 40 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej w okresie rządów Franza Kutschery. Liczba ofiar, o której informuje napis na tablicy, jest błędna, gdyż obejmuje wszystkich zakładników straconych tego dnia w różnych punktach miasta. W rzeczywistości u zbiegu ulic Wawelskiej i Grójeckiej rozstrzelano ok. 20 Polaków.

5. Tablica na fragmencie muru, ul. Grójecka 95; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w sierpniu i wrześniu 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali kilkuset Polaków”. Tablica znajduje się na terenie przedwojennego targowiska warzywnego „Zieleniak” (obecnie Targowisko Banacha). W czasie powstania warszawskiego funkcjonował tam punkt zborny dla wypędzanej ludności Ochoty, na terenie którego żołnierze brygady RONA dopuszczali się masowych mordów i gwałtów. W sierpniu i wrześniu 1944 r. przez targowisko przeszło ok. 60.000 mieszkańców Ochoty i pozostałych dzielnic Warszawy. Liczba śmiertelnych ofiar „Zieleniaka” oceniana jest na około 1000 (z czego co najmniej 300 osób zostało zamordowanych przez ronowców).

6. Tablica na ścianie budynku, ul. Józefa Mianowskiego 15; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 11 sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali wielu Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary masowej egzekucji z okresu powstania warszawskiego. Po upadku ostatniego powstańczego bastionu na Ochocie (tzw. Reduta „Wawelska”) żołnierze brygady RONA zamordowali w tym rejonie ponad 80 osób – rannych powstańców oraz cywilów podejrzewanych o udział w powstaniu. Jedną z ofiar był ks. Jan Salamucha (kapelan Obwodu AK „Ochota”).

7. Tablica na fasadzie kamienicy, al. Niepodległości 221; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym domu w dniu 7. VIII 1944 hitlerowcy zamordowali około 50 osób mieszkańców tego bloku. Wśród zamordowanych było wiele dzieci”. Tablica upamiętnia polskich cywilów zamordowanych przez żołnierzy brygady RONA w trakcie rzezi Ochoty. 7 sierpnia 1944 r. ronowcy zastrzelili ok. 53 mieszkańców domu przy al. Niepodległości 217/223. W gronie zamordowanych znalazło się wiele kobiet i dzieci.

8. Tablica na ścianie budynku, ul. Nowogrodzka 78; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 12 sierpnia 1944 zginęło z rąk oprawców hitlerowskich 67 osób”. Tablica upamiętnia polskich cywilów zamordowanych przez Niemców w trakcie rzezi Ochoty. 12 sierpnia 1944 r. oddział SS z koszar przy ul. Tarczyńskiej rozstrzelał w tym miejscu 67 Polaków – mieszkańców okolicznych domów oraz pracowników Miejskiego Instytutu Higieny (w tym dyrektora Instytutu, Aleksandra Ławrynowicza).

9. Tablica na fragmencie muru, ul. Tarczyńska 17 róg ul. Dalekiej; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 3 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 17 Polaków”. Tablica upamiętnia polskich cywilów zamordowanych przez Niemców w trakcie rzezi Ochoty. 3 sierpnia 1944 r. oddział SS z koszar przy ul. Tarczyńskiej rozstrzelał w tym miejscu 17 Polaków.

10. Tablica na ścianie budynku, ul. Wawelska 15; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków walczących o wolność. Tu dn. 5.VIII. i 19.VIII.1944 hitlerowcy rozstrzelali kilkudziesięciu Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary jednej z największych zbrodni popełnionych w trakcie rzezi Ochoty. W dniach 5-6 sierpnia 1944 r. żołnierze brygady RONA spacyfikowali Instytut Radowy im. Marii Skłodowskiej-Curie, dokonując przy tym licznych mordów, grabieży i gwałtów. 19 sierpnia 1944 r. ocalałych pacjentów i personel wypędzono do obozu przejściowego na „Zieleniaku”, gdzie ok. 50 chorych zostało rozstrzelanych przez ronowców. Likwidacja Instytutu Radowego przyniosła łącznie co najmniej 80 ofiar.

11. Tablica na ścianie budynku, ul. Wawelska 66/74; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 5 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 20 Polaków”. Tablica upamiętnia polskich cywilów zamordowanych przez żołnierzy brygady RONA w trakcie rzezi Ochoty. 5 sierpnia 1944 r. ronowcy spędzili ok. 20-40 polskich cywilów do piwnicy willi przy ul. Józefa Korzeniowskiego 4, po czym zamordowali ich przy użyciu granatów i broni maszynowej.

IV. Praga-Południe:

1. Tablica wolnostojąca (nieopodal mostu księcia Józefa Poniatowskiego), ul. Wał Miedzeszyński; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dn. 23 X 1943 hitlerowcy rozstrzelali 20 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej w okresie rządów Franza Kutschery. 23 października 1943 r. Niemcy rozstrzelali w tym miejscu 20 polskich zakładników.

V. Praga-Północ:

1. Tablica na murze przy bramie posesji, ul. Świętych Cyryla i Metodego 4; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 1 sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 17 osób”. Tablica upamiętnia 17 cywilów zamordowanych przez Niemców w pierwszym dniu powstania warszawskiego. W gronie ofiar znajdowali się Polacy, Białorusini, Rosjanie i Ukraińcy, których wyciągnięto z pobliskiego schronu, a następnie rozstrzelano na tyłach cerkwi św. Marii Magdaleny.

2. Tablica na fragmencie muru (od strony ul. Kępnej), ul. Jagiellońska 5A; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 12 listopada 1943 hitlerowcy dokonali egzekucji na 60 więźniach z Pawiaka”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej w okresie rządów Franza Kutschery. Liczba ofiar, o której informuje napis na tablicy, jest błędna, gdyż obejmuje wszystkich zakładników straconych tego dnia w różnych punktach miasta. Przy ul. Kępnej rozstrzelano prawdopodobnie ok. 30 więźniów Pawiaka.

3. Tablica wolnostojąca, ul. Stanisława Ignacego Witkiewicza 10; napis: „Miejsce uświęcone męczeńską krwią Polaków poległych za ojczyznę. W dniu 1.VIII.1944 r. na tym miejscu hitlerowcy zastrzelili 13 partyzantów przygotowanych do akcji”. Tablica upamiętnia miejsce walki, a następnie egzekucji grupy powstańców warszawskich (1 sierpnia 1944 r.).

VI. Rembertów:

1. Tablica wolnostojąca, ul. Markietanki róg ul. Cyrulików; napis: „Cześć ich pamięci. Tu w 1943 roku hitlerowcy dokonali mordu na 200 Żydach”. Tablica upamiętnia ofiary likwidacji tzw. getta szczątkowego w Rembertowie. Pierwszy etap likwidacji rembertowskiej dzielnicy żydowskiej miał miejsce 20 sierpnia 1942 r. Większość mieszkańców getta Niemcy pognali wówczas pieszo na stację kolejową w Falenicy, a następnie wywieźli do obozu zagłady w Treblince (kilkadziesiąt ofiar, które zastrzelono po drodze w czasie próby ucieczki upamiętnia tablica na rogu ulic Kajki i VIII Poprzecznej w Wawrze). Kilkuset Żydów niezdolnych do marszu wywieziono natomiast do pobliskiego lasu i tam rozstrzelano (zostali upamiętnieni inną tablicą projektu Karola Tchorka, ustawioną nieopodal wiaduktu przy ul. Okuniewskiej w Wesołej). Niespełna trzy miesiące później w Rembertowie utworzono tzw. getto szczątkowe, gdzie uwięziono około 200 żydowskich mężczyzn. W czerwcu 1943 r. wszyscy oni zostali rozstrzelani przez Niemców na terenie działek za dzisiejszą ul. Markietanki.

VII. Śródmieście:

1. Tablica wolnostojąca, ul. Agrykola róg al. Ujazdowskich; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 29 września 1944 hitlerowcy rozstrzelali 32 Polaków”. W źródłach historycznych brak wzmianek na temat egzekucji dokonanej w tym miejscu 29 września 1944 r. Prawdopodobnie dwa dni wcześniej w tej okolicy zginęły jednak co najmniej 32 osoby, które utonęły w kanałach podczas próby ewakuacji z Mokotowa do Śródmieścia.

2. Tablica na frontonie kościoła pw. św. Jana Bożego, ul. Bonifraterska 12; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym miejscu dnia 30 sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali chorych, lekarzy i pielęgniarki ze Szpitala Bonifratrów około 300 osób”. Opisana na tablicy masakra nie znajduje potwierdzenia w źródłach historycznych. Faktem jest jednak, że między 1 a 26 sierpnia 1944 r. Szpital św. Jana Bożego był intensywnie ostrzeliwany i bombardowany przez niemiecką artylerię i lotnictwo (mimo widocznych znaków Czerwonego Krzyża). Na skutek nalotów i ostrzału artyleryjskiego zginęło ok. 300 osób (ranni, chorzy psychicznie, członkowie personelu).

3. Tablica na ścianie budynku (od strony al. Jerozolimskich), ul. Bracka 16; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w sierpniu 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 90 osób ludności cywilnej”. Podczas walk prowadzonych w tym rejonie w pierwszych dniach powstania warszawskiego (3-4 sierpnia 1944 r.) oddziały niemieckie nagminnie wykorzystywały polskich cywilów w charakterze „żywych tarcz” oraz mordowały mieszkańców okolicznych domów. Mogło wówczas zginąć nawet do 200 Polaków.

4. Tablica na bocznej ścianie budynku, ul. Czerniakowska 141; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym miejscu dnia 2 sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 13 osób”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 2 sierpnia 1944 r. żołnierze niemieccy podpalili znajdujący się w tym miejscu dom mieszkalny oraz przyległą szopę, w której znajdowała się ziemianka służąca za prowizoryczny schron. W płomieniach lub od niemieckich kul zginęło 14 osób. Pierwotnie na tablicy wykuto liczbę 113, a później w celu zatarcia błędu zacementowano pierwszą jedynkę.

5. Tablica wolnostojąca, pl. Defilad (nieopodal skrzyżowania ulic Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej); napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 2 sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 40 osób”. Tablica upamiętnia ofiary masakry dokonanej na podwórzu nieistniejącej obecnie kamienicy przy ul. Marszałkowskiej 111. W pierwszych dniach powstania warszawskiego (2 lub 3 sierpnia 1944 r.) załoga niemieckiego samochodu pancernego rozstrzelała w pobliżu gospody „Pod Światełkami” ok. 30-44 mieszkańców kamienic przy ul. Marszałkowskiej nr 109, 111 i 113. Tablicę ustawiono w pewnym oddaleniu od rzeczywistego miejsca egzekucji (kamienica nr 111 znajdowała się na odcinku Marszałkowskiej pomiędzy ulicami Chmielną i Złotą).

6. Tablica na frontowej ścianie pałacu Raczyńskich, ul. Długa 7; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W dniu 1 września 1944 r. w szpitalu powstańczym hitlerowcy zamordowali około 430 osób”. Tablica upamiętnia pacjentów i personel Centralnego Powstańczego Szpitala Chirurgicznego nr 1 (największego powstańczego szpitala na Starówce) wymordowanych przez Niemców po upadku dzielnicy. Ofiarą masakry padło ok. 430 osób (według innych źródeł liczba ofiar była mniejsza). Podana na tablicy data jest błędna, gdyż w rzeczywistości do masakry powstańczych szpitali na Starym Mieście doszło 2 września 1944 r.

7. Tablica na ścianie katedry polowej WP, ul. Długa 13/15; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 20 VIII 1944 zginęło 120 rannych i personel szpitala AK zburzonego przez hitlerowskie lotnictwo pomimo specjalnego znaku Czerwonego Krzyża”, a poniżej: „W tym miejscu w czasie powstania warszawskiego mieściła się kwatera dowództwa oraz szpital bat. «Gozdawa»” (pierwotnie napis zawierał jedynie nieprawdziwą informację, że w szpitalu powstańczym Niemcy „wymordowali i spalili” 120 rannych. Błąd ten został skorygowany w 1991 r.; zdanie dotyczące batalionu „Gozdawa” dodano natomiast w 1998 r.). Tablica upamiętnia polski szpital polowy zorganizowany w czasie powstania warszawskiego w gmachu katedry polowej WP. 20 sierpnia 1944 r. szpital został zbombardowany przez niemieckie lotnictwo (mimo iż był wyraźnie oznaczony flagami Czerwonego Krzyża). Zginęło wówczas ok. 100-200 rannych oraz ok. 60 członków personelu (w tym 11 sanitariuszek).

8. Tablica wolnostojąca, ul. Długa 46 róg ul. Bohaterów Getta; napis: „Miejsce walki Polaków o wolność ojczyzny. W tym miejscu 31 sierpnia 1944 hitlerowskie lotnictwo rozbiło bohaterską redutę powstańczą”. Tablica upamiętnia rozbicie przez lotnictwo niemieckie powstańczej reduty w Pasażu Simonsa, bronionej przez żołnierzy batalionu AK „Chrobry I” (31 sierpnia 1944 r.). Ofiary tego nalotu upamiętnia jeszcze jedna tablica projektu Karola Tchorka, wmurowana w ścianę pobliskiego bloku mieszkalnego przy al. „Solidarności” 66.

9. Tablica wolnostojąca, ul. Dobra 96 róg Mariensztatu; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 3 sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali około 20 osób”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 2 lub 3 sierpnia 1944 r. pod parkanem przy ul. Dobrej 96 rozstrzelano grupę polskich cywilów. Liczba ofiar egzekucji jest obliczana na ok. 24.

10. Tablica na ścianie gmachu Zespołu Szkół nr 69 (od strony ul. Dobrej), ul. Drewniana 8; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 27 września 1944 w powstańczym szpitalu hitlerowcy zastrzelili 22 Polaków”. Tablica upamiętnia pacjentów i personel powstańczego szpitala, wymordowanych przez Niemców po upadku Powiśla. 27 września 1944 r. kryminaliści z pułku Dirlewangera zastrzelili w tym budynku 22 rannych oraz trzy opiekujące się nimi kobiety (dwie sanitariuszki i matkę jednego z pacjentów). W gronie ofiar znaleźli się m.in. dwaj wyżsi oficerowie Zgrupowania „Radosław” – mjr Wacław Janaszek ps. „Bolek” oraz kpt. Mieczysław Kurkowski ps. „Sawa”.

11. Tablica na ścianie gmachu XVII LO, ul. Elektoralna 5/7; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w sierpniu 1944 hitlerowcy rozstrzelali około 130 Polaków”. Tablica upamiętnia polskich cywilów zamordowanych przez Niemców w ostatniej fazie rzezi Woli. Rejon ul. Elektoralnej został opanowany przez oddziały niemieckie w dniu 7 sierpnia 1944 r. Doszło tam wówczas do szeregu mordów na ludności cywilnej.

12. Tablica na murze przed posesją, ul. Emilii Plater 15; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 1 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 9 Polaków”. 1 sierpnia 1944 r., na ok. 45 minut przed Godziną „W”, Niemcy dokonali niespodziewanego najścia na Składnicę Meldunkową K-2 Obwodu AK „Obroża”, mieszczącą się w fabryce dźwigów Groniowskiego przy ul. Emilii Plater 10. Doszło do strzelaniny, w trakcie której w ręce Niemców wpadli ppor. Stanisław Chyczewski ps. „Zbyszek” (dowódca składnicy) oraz por. Bolesław Lessman ps. „Lasota” (oficer łączności). Obu oficerów wyprowadzono na ulicę, gdzie wraz z sześcioma przypadkowo schwytanymi polskimi mężczyznami zostali rozstrzelani. Następnego dnia ciała zamordowanych pogrzebano na podwórzu kamienicy przy ul. Emilii Plater 15.

13. Tablica na ścianie budynku, ul. Jasna 12; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym miejscu dnia 18 sierpnia 1944 r. hitlerowcy spalili 46 powstańców”. Prawdopodobnie tablica znalazła się w tym miejscu na skutek pomyłki. Ulica Jasna pozostawała bowiem w polskich rękach do końca powstania warszawskiego, a w źródłach historycznych brak informacji na temat upamiętnionej tą tablicą masakry. Niektóre publikacje sugerują, iż tablica upamiętnia osoby zabite podczas niemieckiego nalotu lotniczego jednak ta informacja również nie znajduje potwierdzenia w źródłach historycznych.

14. Tablica na fragmencie muru przed hotelem „Novotel”, al. Jerozolimskie 37; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 28 stycznia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 102 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej w okresie rządów Franza Kutschery. Liczba rozstrzelanych, o której informuje napis na tablicy, została zaczerpnięta z niemieckiego obwieszczenia. Prawdopodobnie w tym miejscu zamordowano jednak ok. 20-30 więźniów Pawiaka, a pozostałych zakładników stracono w ruinach getta.

15. Tablica na bocznej ścianie pałacu Raczyńskich, ul. Jana Kilińskiego róg ul. Długiej; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 24 stycznia 1944 w egzekucji ulicznej hitlerowcy rozstrzelali 50 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej w okresie rządów Franza Kutschery. Być może jednym z rozstrzelanych w tym miejscu zakładników był Tytus Czaki.

16. Tablica wolnostojąca, ul. Kościelna róg Przyrynku; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 29 sierpnia 1944 hitlerowcy dokonali mordu na ludności cywilnej”. Tablica upamiętnia staruszki z zakładu opiekuńczego ss. Szarytek przy ul. Przyrynek, zamordowane przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. Osiemnaście najbardziej zniedołężniałych pensjonariuszek zamordowano na terenie przytułku, kilkanaście innych w gmachu pobliskiego kościoła Nawiedzenia NMP.

17. Tablica na ścianie pod „Mostem Westchnień”, ul. Kozia 3/5; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dn. 10.VIII.1944 hitlerowcy rozstrzelali stu kilkunastu Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 10 sierpnia 1944 r. na terenie Hotelu de Saxe przy ul. Koziej żołnierze niemieccy zamordowali ok. 100-300 polskich mężczyzn (mieszkańców okolicznych domów).

18. Tablica na ścianie budynku Caritasu Archidiecezji Warszawskiej, ul. Krakowskie Przedmieście 62; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 20 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 15 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary niemieckiej zbrodni z okresu powstania warszawskiego. W okolicach 20 sierpnia 1944 r. Niemcy rozstrzelali w tym miejscu ok. 15 polskich cywilów, a także zamordowali nieznaną liczbę rannych leżących w kaplicy Towarzystwa Dobroczynności ss. Szarytek.

19. Tablica na ścianie budynku (przy wejściu do Centralnej Biblioteki Rolniczej), ul. Krakowskie Przedmieście 66; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym miejscu dnia 10 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 7 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 10 lub 11 sierpnia 1944 r., podczas wysiedlania ludności okolicznych domów, żołnierze niemieccy rozstrzelali w tym miejscu ośmiu zidentyfikowanych z imienia i nazwiska polskich mężczyzn.

20. Tablica na ścianie gmachu Państwowego Muzeum Etnograficznego, ul. Kredytowa 1; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w sierpniu 1944 r. poległo w bohaterskiej walce z hitlerowcami 15 żołnierzy powstania warszawskiego”. Tablica upamiętnia walki toczone przez żołnierzy AK w pierwszych dniach sierpnia 1944 r. Podczas szturmów na gmach Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, w którym mieściła się siedziba niemieckiego Arbeitsamtu, poległo kilku powstańców.

21. Tablica na ścianie budynku, ul. Marszałkowska 27/35; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 3. 4. 5 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali około 200 Polaków”. W pierwszych dniach powstania warszawskiego Niemcy masowo mordowali mieszkańców domów przy ul. Marszałkowskiej na odcinku od pl. Unii Lubelskiej po pl. Zbawiciela. Największe egzekucje miały miejsce w rejonie apteki „Anca” przy ul. Marszałkowskiej 21 róg Oleandrów, gdzie w pierwszych dniach sierpnia 1944 r. rozstrzelano i spalono co najmniej 100 Polaków. Po 5 sierpnia 1944 r. masowe egzekucje były również przeprowadzane w rejonie dzisiejszego gmachu przy ul. Marszałkowskiej 27/35. Rozstrzelano tam m.in. pewną liczbę harcerzy.

22. Tablica na ścianie budynku ul. Marszałkowska 136 róg ul. Świętokrzyskiej; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 1 sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 40 osób ludności cywilnej”. Według niektórych źródeł w pierwszym dniu powstania warszawskiego Niemcy mieli rozstrzelać na rogu ulic Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej ok. 40 polskich cywilów. Opracowania poświęcone miejscom pamięci narodowej w Warszawie oraz zbrodniom popełnionym przez Niemców w okresie powstania nie potwierdzają jednak tej informacji.

23. Tablica na ścianie zachodniej Hali Mirowskiej, pl. Mirowski 1; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. 7 i 8 sierpnia 1944 w Halach Mirowskich hitlerowcy rozstrzelali 510 Polaków”. Tablica upamiętnia mieszkańców Woli i Śródmieścia Północnego masowo rozstrzeliwanych w tym miejscu w ostatniej fazie rzezi Woli. W dniach 7-8 sierpnia 1944 r. Niemcy zamordowali na terenie Hal Mirowskich ok. 580 polskich cywilów. Kolejne 110 osób rozstrzelano w bezpośrednim sąsiedztwie hal.

24. Tablica na moście księcia Józefa Poniatowskiego, na filarze wiaduktu przy Wybrzeżu Kościuszkowskim; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w 1944 roku w okresie powstania hitlerowcy rozstrzeliwali patriotów polskich w tym 15 żołnierzy z plutonów 1138 – 1139 kompanii 3 Zgrupowania III «Konrad» Armii Krajowej” (do lat 70. XX. tablica znajdowała się przy Wybrzeżu Kościuszkowskim, z kolei w latach 70. i 80. XX w. była zawieszona na filarze wiaduktu od strony ul. Solec; ponadto w okresie PRL napis był sformułowany bardzo oględnie i nie wskazywał, że ofiarami egzekucji byli żołnierze Armii Krajowej). Tablica upamiętnia ofiary niemieckiej zbrodni z okresu powstania warszawskiego. 3 sierpnia 1944 r. pod wiaduktem mostu księcia Józefa Poniatowskiego żołnierze Wehrmachtu rozstrzelali 19 żołnierzy III Zgrupowania AK „Konrad”, wziętych do niewoli w domu przy al. 3 Maja nr 2.

25. Tablica na ścianie budynku, ul. Niecała 8; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 8 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 20 osób cywilnych”. Tablica upamiętnia ofiary niemieckiej zbrodni z okresu powstania warszawskiego. 8 sierpnia 1944 r., podczas wysiedlania mieszkańców okolicznych domów, żołnierze niemieccy zastrzelili w tym miejscu ok. 20 polskich cywilów.

26. Tablica wolnostojąca, al. Niepodległości 208 (przed gmachem GUS); napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w lipcu i sierpniu 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali około 30 osób ludności cywilnej”. W źródłach historycznych brak informacji na temat upamiętnionych tą tablicą wydarzeń.

27. Tablica na bocznej ścianie budynku, al. Niepodległości 210 (od strony al. Armii Ludowej); napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 7 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 56 Polaków”. W źródłach historycznych brak informacji na temat upamiętnionych tą tablicą wydarzeń.

28. Tablica na ścianie budynku, ul. Nowogrodzka 45; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 18 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 18 pracowników poczty”. W okresie powstania warszawskiego Niemcy przeprowadzili w tym miejscu kilka egzekucji. Jedną z nich była upamiętniona tablicą egzekucja 18 pocztowców w dniu 18 sierpnia 1944 r.

29. Tablica na ścianie kamienicy Bentkowskiego, ul. Nowy Świat 49; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dn. 12.XI.1943 hitlerowcy rozstrzelali 30 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej w okresie rządów Franza Kutschery. 12 listopada 1943 r. w pobliżu kamienicy przy ul. Nowy Świat 49 (naprzeciwko hotelu „Savoy”) rozstrzelano ok. 20 więźniów Pawiaka.

30. Tablica na ścianie kamienicy Zrazowskiego, ul. Nowy Świat 64; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dn. 2.XII.1943 hitlerowcy rozstrzelali 34 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej w okresie rządów Franza Kutschery. Niemieckie obwieszczenie wymieniało nazwiska 34 rozstrzelanych, ale z informacji przekazanych przez konspiracyjną komórkę na Pawiaku wynikało, że 2 grudnia 1943 r. wywieziono na śmierć ok. 50 więźniów. W gronie ofiar znaleźli się m.in. dwaj artyści malarze – Janusz Zoller i Stanisław Haykowski.

31. Tablica wolnostojąca, ul. Nowy Zjazd 1; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w sierpniu 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 15 osób”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. Między 3 a 5 sierpnia 1944 r. w pobliżu tzw. Domu Schichta żołnierze niemieccy rozstrzelali ok. 15 polskich mężczyzn przyprowadzonych z tzw. Domu Profesorów przy ul. Nowy Zjazd 5. W gronie ofiar znaleźli się m.in. profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego: Józef Rafacz, Wacław Roszkowski, Andrzej Tretiak i Eugeniusz Wajgiel.

32. Tablica wolnostojąca w Ogrodzie Saskim (w pobliżu pałacu Błękitnego); napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Teren bohaterskich walk obrońców warszawy 1939 r. i masowych egzekucji w latach 1939–1944”. W czasie oblężenia Warszawy we wrześniu 1939 r. rejon Ogrodu Saskiego był ostrzeliwany przez niemiecką artylerię i bombardowany przez lotnictwo (spłonął wówczas budynek Teatru Letniego). Na terenie ogrodu znajdowało się stanowisko polskiej artylerii. Z kolei w czasie powstania warszawskiego na terenie parku miały miejsce liczne egzekucje (rozstrzelano tam m.in. blisko 30 chłopców i wychowawców z Zakładu Poprawczego księży Michalitów w Strudze). Ponadto Niemcy formowali w Ogrodzie Saskim „żywe tarcze” złożone z polskiej ludności cywilnej, które pędzili następnie w kierunku powstańczych barykad.

33. Tablica wolnostojąca w Parku Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego. (u podnóża skarpy wiślanej, w pobliżu budynków Sejmu RP); napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w latach 1939–1941 hitlerowcy dokonali szeregu tajnych egzekucji na patriotach polskich”. W pierwszych latach okupacji tzw. ogrody sejmowe na stokach skarpy wiślanej były miejscem potajemnych egzekucji. Rozstrzeliwano tam m.in. przedstawicieli polskiej inteligencji oraz osoby podejrzewane o związki z ruchem oporu. Między październikiem 1939 r. a kwietniem 1940 r. niemieccy policjanci zamordowali w ogrodach sejmowych od kilkuset do tysiąca osób. Kilkadziesiąt osób zostało tam również rozstrzelanych w okresie powstania warszawskiego.

34. Tablica na ścianie budynku, ul. Podwale 25; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 2 września 1944 hitlerowcy rozstrzelali 30 Polaków”. Tablica upamiętnia pacjentów powstańczego szpitala „Pod Krzywą Latarnią”, wymordowanych przez Niemców po upadku Starówki. 2 września 1944 r. w szpitalu zastrzelono lub spalono żywcem ponad 70 rannych.

35. Tablica wolnostojąca, ul. Przechodnia róg ul. Ptasiej; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 6 sierpnia 1944 r. hitlerowcy zamordowali ponad 100 osób”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 6 sierpnia 1944 r., w drugim dniu rzezi Woli, w rejonie ul. Przechodniej zostało rozstrzelanych około 100 polskich cywilów.

36. Tablica na ścianie kamienicy, ul. Senatorska 6; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dn. 15.II.1944 hitlerowcy rozstrzelali kilkudziesięciu Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary ostatniej egzekucji ulicznej przeprowadzonej przez Niemców w stolicy przed wybuchem powstania warszawskiego. 15 lutego 1944 r. w pobliżu skrzyżowania ul. Senatorskiej z ul. Miodową rozstrzelano ok. 40 więźniów Pawiaka.

37. Tablica na ścianie budynku, ul. Senatorska 29/31; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 8 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 15 osób”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego (7 lub 8 sierpnia 1944 r.). W trakcie wysiedlania mieszkańców okolicznych domów żołnierze niemieccy zastrzelili pod Galerią Luxenburga co najmniej 10 Polaków. Prawdopodobnie jedną z ofiar był ks. Stanisław Trzeciak – proboszcz parafii pw. św. Antoniego z Padwy.

38. Tablica na ścianie kościoła pw. św. Antoniego Padewskiego, ul. Senatorska 33 (od strony Ogrodu Saskiego); napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym miejscu hitlerowcy rozstrzelali dnia 3 sierpnia 1944 r. 80 osób dnia 15 sierpnia 1944 r. 70 osób”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji przeprowadzanych przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. W pierwszej dekadzie sierpnia 1944 r. na terenie kościoła pw. św. Antoniego Padewskiego masowo rozstrzeliwano polskich cywilów. Między 8 a 10 sierpnia 1944 r. miały tam miejsce co najmniej trzy zbiorowe egzekucje, w których zginęło ponad 110 Polaków. Napis na tablicy zawiera liczne błędy (Niemcy wkroczyli na ten teren dopiero 7 sierpnia 1944 r.).

39. Tablica na bocznej ścianie budynku Domu Bankowego Wilhelma landara, ul. Senatorska 38; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 7 i 14 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 30 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. Na terenie Szpitala Maltańskiego kryminaliści z pułku Dirlewangera zamordowali w dwóch egzekucjach ok. 30 Polaków (7 i 14 sierpnia 1944 r.).

40. Tablica wolnostojąca (pod wiaduktem), ul. Zygmunta Słomińskiego róg ul. Alka Dawidowskiego; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dn. 20-X-1943 r. hitlerowcy rozstrzelali 20 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej w okresie rządów Franza Kutschery. 20 października 1943r. przy wiadukcie w pobliżu Dworca Gdańskiego Niemcy rozstrzelali 20 polskich zakładników.

41. Tablica wolnostojąca (na skraju parku, nieopodal pomnika „Chwała Saperom”, ul. Solec 41; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 18 września 1944 r. w szpitalu powstańczym hitlerowcy rozstrzelali 60 rannych Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców podczas walk na Powiślu Czerniakowskim. 18 września 1944 r. Niemcy podpalili powstańczy szpital urządzony w domu przy ul. Solec 41. W płomieniach lub od niemieckich kul zginęło ok. 60 rannych oraz kilka sanitariuszek.

42. Tablica na fragmencie muru, ul. Solec 63; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 30 września 1943 hitlerowcy rozstrzelali 34 więźniów Pawiaka”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej w okresie rządów Franza Kutschery. Podana na tablicy data egzekucji jest błędna. W rzeczywistości kilkudziesięciu więźniów Pawiaka rozstrzelano tam 30 listopada 1943 r.

43. Tablica na ścianie bloku mieszkalnego (od strony ul. Długiej), al. „Solidarności” 66; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 31 sierpnia 1944 bomba lotnicza zabiła 200 uczestników powstania”. Tablica upamiętnia ofiary nalotu przeprowadzonego przez lotnictwo niemieckie na powstańczą redutę w ówczesnym Pasażu Simonsa (31 sierpnia 1944 r.). Pod gruzami zburzonego gmachu zginęło ok. 300 osób – w większości żołnierze batalionu AK „Chrobry I” (w tym ranni z batalionowego punktu opatrunkowego). Ofiary tego nalotu upamiętnia jeszcze jedna tablica projektu Karola Tchorka, wolnostojąca na pobliskim zbiegu ul. Długiej z ul. Bohaterów Getta.

44. Tablica na fragmencie muru, al. „Solidarności” 83/89; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dn. 26.X.1943 r. hitlerowcy rozstrzelali 30 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej w okresie rządów Franza Kutschery. 26 października 1943 r. przy zbiegu ówczesnej ul. Leszno (dziś al. „Solidarności”) z nieistniejącą obecnie ul. Rymarską rozstrzelano ok. 30 polskich zakładników.

45. Tablica na fragmencie muru, al. „Solidarności” 83/89; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dn. 11.XII 1943 r. hitlerowcy rozstrzelali 40 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej w okresie rządów Franza Kutschery. 11 grudnia 1943 r. pod domem nr 5 przy ówczesnej ul. Leszno rozstrzelano 27 więźniów Pawiaka.

46. Tablica na staromiejskich murach obronnych (na murze wewnętrznym, nieopodal ul. Wąski Dunaj); napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 2 września 1944 hitlerowcy rozstrzelali 30 osób”. Tablica upamiętnia pacjentów powstańczych szpitali, wziętych do niewoli i rozstrzelanych przez Niemców po upadku Starego Miasta (2 września 1944 r.). W rejonie Międzymurze – ul. Wąski Dunaj zamordowano wówczas co najmniej 70 osób.

47. Tablica na ścianie gmachu Ministerstwa Edukacji Narodowej, al. Jana Chrystiana Szucha 25; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W podziemiach tego gmachu zamienionego w latach 1939–1944 na siedzibę Gestapo hitlerowcy torturowali i zabijali patriotów polskich”. Tablica upamiętnia ofiary tortur i morderstw dokonywanych w gmachu przedwojennego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, w którym w okresie okupacji mieściła się siedziba warszawskiego Gestapo.

48. Tablica na ścianie budynku (od strony ul. Juliana Smulikowskiego), ul. Tamka 3.; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w szpitalu powstańczym III Zgrupowania AK «Konrad» 6 września 1944 roku hitlerowcy zamordowali 7 ciężko rannych żołnierzy wraz z ich kapelanem oraz przy pobliskiej barykadzie około 30 mieszkańców Powiśla”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców po upadku Powiśla. 6 września 1944 r. w powstańczym szpitalu urządzonym w piwnicach budynku firmy „Alfa-Laval” kryminaliści z pułku Dirlewangera zamordowali co najmniej 7 pacjentów oraz opiekującego się nimi zakonnika. Przy pobliskiej barykadzie rozstrzelali także ok. 30 polskich mężczyzn, wykorzystywanych wcześniej w charakterze „żywej tarczy”. Zamordowanym duchownym, o którym wspomina napis na tablicy, był o. Michał Czartoryski OP – kapelan Zgrupowania AK „Konrad”, od 1999 r. błogosławiony Kościoła katolickiego.

49. Tablica na ścianie gmachu Teatru Wielkiego, pl. Teatralny 1; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Dnia 8 sierpnia 1944 roku w ruinach Teatru Wielkiego hitlerowcy rozstrzelali 350 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary masowych egzekucji przeprowadzanych przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. W dniach 8-9 sierpnia 1944 r. w ruinach zbombardowanego we wrześniu 1939 r. gmachu Opery Narodowej kryminaliści z pułku Dirlewangera rozstrzeliwali mieszkańców okolicznych domów. Zginęło wówczas ok. 350 polskich mężczyzn.

50. Tablica wolnostojąca, al. Ujazdowskie róg ul. Bagateli; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 2 i 3 sierpnia 1944 roku na terenie ogrodu hitlerowcy rozstrzelali kilkuset ludzi”. Tablica upamiętnia ofiary masowych egzekucji przeprowadzanych w pierwszych dniach powstania warszawskiego na terenie Ogródka Jordanowskiego przy ul. Bagatela. W sierpniu i wrześniu 1944 r. na terenie Ogródka Jordanowskiego i w pobliskich ruinach Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych Niemcy zamordowali co najmniej 5.000 Polaków.

51. Tablica na ścianie gmachu Ambasady Węgier, al. Ujazdowskie 21; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dn. 2 II 1944 hitlerowcy rozstrzelali 300 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary odwetowej egzekucji ulicznej przeprowadzonej przez Niemców dzień po udanym zamachu na Franza Kutscherę. Liczba ofiar, o której informuje napis na tablicy, jest błędna, gdyż obejmuje wszystkich zakładników straconych tego dnia w różnych punktach miasta. W rzeczywistości w al. Ujazdowskich rozstrzelano ok. 100 więźniów Pawiaka, a pozostałych 200 zakładników potajemnie zamordowano w ruinach getta.

52. Tablica na ścianie kamienicy (od strony ul. Rycerskiej), ul. Wąski Dunaj 7; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 2 września 1944 hitlerowcy rozstrzelali 70 Polaków”. Tablica upamiętnia pacjentów powstańczych szpitali, wziętych do niewoli i rozstrzelanych przez Niemców po upadku Starego Miasta (2 września 1944 r.). W rejonie Międzymurze – ul. Wąski Dunaj zamordowano wówczas co najmniej 70 osób.

53. Tablica na ścianie budynku, ul. Wierzbowa 9; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 14 grudnia 1943 hitlerowcy rozstrzelali 130 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej w okresie rządów Franza Kutschery. 14 grudnia 1943 r. rozstrzelano w tym miejscu ok. 70 więźniów Pawiaka.

54. Tablica na frontowej ścianie budynku, ul. Wierzbowa 11; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyny. Tu 11 grudnia 1943 hitlerowcy rozstrzelali Polaków”. W źródłach historycznych brak informacji nt. upamiętnionych tą tablicą wydarzeń. Prawdopodobnie tablica znalazła się w tym miejscu na skutek pomyłki, gdyż jedyna jawna egzekucja zakładników w rejonie ul. Wierzbowej miała miejsce 14 grudnia 1943 r. i jest upamiętniona osobną tablicą. Pierwotnie napis na tablicy informował o rozstrzelaniu 100 Polaków (obecnie liczba 100 jest zacementowana).

55. Tablica na ścianie budynku (od strony podwórza), ul. Wierzbowa 11; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dn. 12 listopada 1942 roku hitlerowcy rozstrzelali Polaków”. Tablica upamiętnia miejsce, gdzie 12 listopada 1942 r. niemieccy żandarmi zastrzelili trzech polskich mężczyzn.

56. Tablica na ścianie budynku, ul. Wilanowska 6; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 2 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 14 Polaków”. W źródłach historycznych brak informacji nt. upamiętnionych tą tablicą wydarzeń. Mało prawdopodobne, aby jakakolwiek egzekucja miała tam miejsce w drugim dniu powstania warszawskiego, gdyż Niemcy zajęli ten odcinek ulicy dopiero 21 września 1944 r. Być może dom przy ul. Wilanowskiej 6 pomylono z domem przy al. Wilanowskiej 6, gdzie 2 sierpnia 1944 r. Niemcy rzeczywiście rozstrzelali ok. 13-14 polskich mężczyzn.

57. Tablica na ścianie kamienicy, pl. Zamkowy 15/19; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 2 września 1944 hitlerowcy rozstrzelali 50 osób”. Tablica upamiętnia ok. 50 pacjentów powstańczych szpitali oraz cztery towarzyszące im sanitariuszki, których Niemcy wzięli do niewoli po upadku Starego Miasta, a następnie rozstrzelali na pl. Zamkowym (2 września 1944 r.).

VIII. Targówek:

1. Tablica na fragmencie muru, ul. Księcia Ziemowita 42; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 1 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 31 powstańców”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. Wieczorem 1 sierpnia 1944 r., po odparciu powstańczego ataku na pobliską szkołę powszechną przy ul. Mieszka I, żołnierze niemieccy przystąpili do pacyfikacji Targówka Fabrycznego. Jedna z największych egzekucji miała miejsce przy ul. Księcia Ziemowita 42, gdzie rozstrzelano 31 polskich mężczyzn.

2. Tablica wolnostojąca (przy murze cmentarza żydowskiego), ul. św. Jacka Odrowąża; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu od 23 do 27 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 40 osób”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji przeprowadzanych przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. Między 23 a 27 sierpnia 1944 r. pod murem cmentarza żydowskiego na Bródnie rozstrzeliwano Polaków podejrzewanych o udział w powstaniu. W kilku egzekucjach Niemcy zamordowali tam ok. 40 polskich cywilów (w tym kobiety, dzieci oraz księdza rzymskokatolickiego).

3. Tablica wolnostojąca (przy nasypie kolejowym), rondo Żaba; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dnia 4 maja 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 17 osób”. Tablica upamiętnia polskich więźniów politycznych, potajemnie rozstrzelanych przez Niemców w ostatnich miesiącach okupacji (według jednego ze źródeł ofiarami byli żołnierze AK – mieszkańcy Targówka).

4. Tablica na murze, ul. Spytka z Melsztyna; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 1 sierpnia 1944 r. hitlerowcy zamordowali 10 osób”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 1 sierpnia 1944 r. przy ul. Kraśnickiej 2 (nieopodal torów kolejowych) żołnierze niemieccy rozstrzelali ok. 10-12 polskich mężczyzn podejrzewanych o udział w powstaniu.

5. Tablica wolnostojąca, ul. Toruńska róg ul. Piotra Wysockiego; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 10 października 1942 r. hitlerowcy powiesili 16 więźniów z Pawiaka”. Tablica upamiętnia ofiary publicznej egzekucji dokonanej przez Niemców w odwecie za akcję dywersyjną AK wymierzoną w warszawski węzeł kolejowy. W pięciu punktach miasta powieszono wówczas 50 więźniów Pawiaka. Z powodu omyłkowej zamiany liczb napis na tablicy zawiera błędne informacje. W rzeczywistości egzekucja miała bowiem miejsce 16 października 1942 r., a na Pelcowiźnie powieszono wówczas 10 Polaków.

6. Tablica na fragmencie muru, ul. Piotra Wysockiego róg ul. Toruńskiej; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 2 sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 9 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 2 sierpnia 1944 r. rozstrzelano w tym miejscu 9 polskich mężczyzn – mieszkańców domu przy ul. Marywilskiej 3.

7. Tablica wolnostojąca (w pobliżu wlotu ul. Utrata), ul. Zabraniecka; napis: „Cześć ich pamięci. Tu w latach 1942–1943 hitlerowcy dokonali mordu na 600 Żydach”. Tablica upamiętnia Żydów zmuszanych do niewolniczej pracy i mordowanych w niemieckich warsztatach kolejowych i wojskowych na Bródnie, Żeraniu i Pelcowiźnie. W latach 1942-1943 Niemcy zamordowali w rejonie ul. Zabranieckiej ok. 600 osób narodowości żydowskiej.

IX. Ursynów:

1. Tablica wolnostojąca w Lesie Kabackim (przedłużenie ul. Tukana w pobliżu ul. Moczydłowskiej); napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w czasie okupacji hitlerowcy rozstrzelali 50 gwardzistów oraz około 100 powstańców i osób cywilnych”. W okresie niemieckiej okupacji Las Kabacki – w tym okolice leśnej drogi prowadzącej z Dąbrówki do Moczydła – stanowił miejsce potajemnych egzekucji polskich więźniów politycznych. Ofiary były przywożone z Warszawy bądź z innych miejscowości Mazowsza. Podczas prac ekshumacyjnych, prowadzonych po wojnie na terenie lasu, odnaleziono zwłoki 112 osób rozstrzelanych w zbiorowych egzekucjach w latach 1939-1944 oraz zwłoki 21 osób straconych w egzekucjach indywidualnych (w czasie okupacji lub podczas powstania warszawskiego). Ze względu na fakt, iż nie udało się odnaleźć kilku mogił, o których istnieniu wspominali świadkowie, liczba Polaków rozstrzelanych w Lesie Kabackim mogła sięgać kilkuset.

2. Tablica wolnostojąca w Lesie Kabackim (w pobliżu ul. Rybałtów); napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w latach 1939–1944 hitlerowcy rozstrzelali kilkuset Polaków”. Tablica w pobliżu ul. Rybałtów również upamiętnia polskich więźniów politycznych rozstrzeliwanych przez Niemców w Lesie Kabackim. Została postawiona w miejscu, gdzie odnaleziono jedną ze zbiorowych mogił.

X. Wawer:

1. Tablica wolnostojąca, ul. Michała Kajki 39; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w kwietniu 1942 roku hitlerowcy rozstrzelali 12 więźniów z Pawiaka”. 26 lutego 1942 r. zabito lub zraniono kilku niemieckich policjantów przeprowadzających aresztowania przy ul. VIII Poprzecznej w Aninie (według niektórych źródeł sprawcą czynu był 19-letni Leszek Kopaliński, inne wskazują na niezidentyfikowanych polskich konspiratorów). W odwecie 29 kwietnia 1942 r., w lesie położonym naprzeciwko skrzyżowania ulic VIII Poprzecznej i Królewskiej (obecnie ul. Michała Kajki), Niemcy rozstrzelali 12 Polaków. Podana na tablicy informacja o rozstrzelaniu więźniów Pawiaka jest błędna, gdyż w rzeczywistości ofiarą egzekucji padli więźniowie przywiezieni z aresztu przy ul. Daniłowiczowskiej w Warszawie.

2. Tablica wolnostojąca, ul. Michała Kajki róg ul. VIII Poprzecznej; napis: „Cześć ich pamięci. Tu w lipcu 1942 roku hitlerowcy rozstrzelali 45 Żydów”. Tablica upamiętnia ofiary likwidacji getta w Rembertowie. Podczas przemarszu na stację kolejową w Falenicy (skąd mieszkańcy rembertowskiego getta mieli być wywiezieni do obozu zagłady w Treblince) kilkudziesięciu Żydów podjęło w tym miejscu próbę ucieczki. Wszyscy zostali zastrzeleni przez niemiecką eskortę. Podana na tablicy data jest błędna – w rzeczywistości tragedia miała bowiem miejsce 20 sierpnia 1942 r. Dwie pozostałe tablice projektu Karola Tchorka upamiętniające Żydów z getta w Rembertowie znajdują się przy ul. Markietanki róg ul. Cyrulików (Rembertów) oraz przy ul. Okuniewskiej (Wesoła).

XI. Wesoła:

1. Tablica wolnostojąca (w lesie, przy wiadukcie/nasypie linii kolejowej), ul. Okuniewska; napis: „Cześć ich pamięci. Na tym terenie w sierpniu 1942 hitlerowcy dokonali mordu na 300 Żydach”. Tablica upamiętnia kilkuset Żydów zamordowanych podczas likwidacji getta w Rembertowie. 20 sierpnia 1942 r. ponad tysiąc mieszkańców getta zostało pognanych pieszo na stację kolejową w Falenicy, skąd tego samego dnia Niemcy wywieźli ich do obozu zagłady w Treblince. Kilkuset niezdolnych do marszu Żydów (starców, chorych, niepełnosprawnych) zabrano natomiast do lasu między Rembertowem a Wesołą i tam rozstrzelano. Dwie pozostałe tablice projektu Karola Tchorka upamiętniające Żydów z getta w Rembertowie znajdują się na rogu ulic Michała Kajki i VIII Poprzecznej w Wawrze oraz przy ul. Markietanki róg ul. Cyrulików w Rembertowie.

XII. Wilanów:

1. Tablica wolnostojąca (po lewej stronie posesji, na ścieżce prowadzącej do stawu), ul. Biedronki 56C; napis: „Cześć ich pamięci. W 1943 r. na tych terenach hitlerowcy uśmiercili głodem około 400 jeńców radzieckich oraz wielu Żydów i Polaków”. W miejscu tym znajdowała się filia niemieckiego obozu jenieckiego w Beniaminowie (Stalag 368). Od października do grudnia 1941 r. przetrzymywani tu sowieccy jeńcy wojenni pracowali przy wale wiślanym. Po dwóch miesiącach z grupy ok. 400 jeńców pozostało przy życiu zaledwie 60.

2. Tablica wolnostojąca, ul. Wiechy 10; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Pamięci czterech członków konspiracji zbrojnej poległych w dniu 12 maja 1943 roku w walce z żandarmerią hitlerowską”. Napis na tablicy niezbyt precyzyjnie opisuje upamiętnione wydarzenia i podaje błędną datę. W rzeczywistości 9 maja 1943 r. miejscowi volksdeutsche usiłowali zatrzymać żołnierzy pułku AK „Baszta” powracających z leśnych ćwiczeń. Jeden z kursantów został zastrzelony, a trzech innych schwytano i wydano w ręce niemieckiej żandarmerii, która zamordowała ich na miejscu. W odwecie 26 września 1943 r. żołnierze AK przeprowadzili w tym rejonie akcję bojowo-represyjną o kryptonimie „Wilanów”.

3. Tablica wolnostojąca, ul. Przyczółkowa róg ul. Franciszka Klimczaka; napis: „Cześć ich pamięci. Tu w maju 1944 roku hitlerowcy rozstrzelali 67 Żydów”. W maju 1944 r. na Polach Wilanowskich, przy kępie krzewów zwanej „Kopciówką”, okupanci niemieccy rozstrzelali 67 Żydów. Nazwiska ofiar i dokładna data egzekucji nie są znane.

4. Tablica wolnostojąca, ul. Stanisława Kostki-Potockiego 25; napis: „Miejsce walki Polaków o wolność ojczyzny. Stąd w styczniu 1945 roku 14 p.p. Ludowego Wojska Polskiego dokonał natarcia na wojska hitlerowskie i uniemożliwił im wysadzenie w powietrze Belwederu”. Tablica upamiętnia działania bojowe prowadzone przez 14. pułk piechoty LWP w czasie operacji wiślańsko-odrzańskiej. W styczniu 1945 r. pułk sforsował Wisłę pod Wilanowem i wyzwolił południową część Warszawy.

XIII. Włochy:

1. Tablica na fragmencie muru, al. Krakowska 172; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dn. 9.XII.1943 r. hitlerowcy rozstrzelali 10 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej w okresie rządów Franza Kutschery. Zdaniem Reginy Domańskiej tego dnia pod domem przy al. Krakowskiej 172 rozstrzelano 25 zakładników. Bezpośredni świadkowie egzekucji oceniali liczbę ofiar na ok. 10.

XIV. Wola:

1. Tablica na fragmencie muru, ul. Józefa Bema 57A; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dnia 9.VIII.1944 r. hitlerowcy zamordowali 70 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary masakry dokonanej przez Niemców w ostatniej fazie rzezi Woli. W okolicach 9-11 sierpnia 1944 r. (Piotr Gursztyn podaje 11 sierpnia 1944 r.) niemieccy żandarmi wyciągnęli z tłumu wysiedlanej ludności Warszawy ok. 100 Polaków – starców, osoby kalekie, dzieci, kobiety w ciąży. Zamknięto ich w domu przy ul. Józefa Bema 54, na tzw. posesji Kosakiewicza (oznaczonym dla niepoznaki flagą Czerwonego Krzyża). Budynek został następnie podpalony, a wszyscy uwięzieni tam ludzie zginęli w płomieniach lub od niemieckich kul.

2. Tablica na ścianie budynku, ul. Chłodna 35/37; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w pierwszych dniach sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 200 osób oraz palili zwłoki sprowadzane z innych miejscowości”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. Pierwsze egzekucje na terenie ówczesnego gimnazjum kupieckiego Roeslerów miały miejsce 6 sierpnia 1944 r., w czasie rzezi Woli. W kolejnych tygodniach mordowano tam polskich cywilów wyciągniętych z kolumn wypędzanej ludności Warszawy. Między innymi w pierwszych dniach września 1944 r. w ruinach szkoły miano rozstrzelać i spalić ok. 200 mieszkańców Starówki, w tym pewną liczbę Żydów. Widoczna na tablicy wzmianka o „innych miejscowościach” jest oczywistą omyłką, chodzi bowiem o ciała przywiezione z innych miejsc egzekucji na terenie Woli.

3. Tablica na ścianie budynku, ul. Chłodna 52; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w sierpniu 1944 hitlerowcy rozstrzelali kilkunastu Polaków”. Tablica upamiętnia polskich cywilów zamordowanych w trakcie rzezi Woli. Między 6 a 18 sierpnia 1944 r. w bramie domu przy ul. Chłodnej 52/54 Niemcy rozstrzelali kilkanaście osób. Grupę mężczyzn rozstrzelano także przy pobliskim domu Chłodna 58 (8 sierpnia 1944 r.). W kolejnych tygodniach miały tu miejsce pojedyncze egzekucje, których ofiarą padały osoby wyciągnięte z tłumu wysiedlanej ludności Warszawy.

4. Tablica na ścianie budynku, ul. Działdowska 8; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W pierwszych dniach sierpnia 1944 r. ulica Działdowska była miejscem kilku egzekucji zbiorowych. Hitlerowcy spalili tu zwłoki 600 Polaków”. Tablica upamiętnia polskich cywilów mordowanych i palonych w tym miejscu w trakcie rzezi Woli. W „czarną sobotę” 5 sierpnia 1944 r. w domach przy ul. Działdowskiej 3, 5, 8 żołnierze niemieccy zamordowali nieznaną liczbę mieszkańców (wiele ofiar spłonęło żywcem w podpalonych budynkach). Członkowie Verbrennungskommando spalili tam później zwłoki ok. 600 osób, które przywieziono z różnych ulic Woli.

5. Tablica wolnostojąca, ul. Górczewska 5/7/9 róg ul. Stanisława Staszica; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 5 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali i spalili około 2000 Polaków”. Tablica upamiętnia polskich cywilów mordowanych i palonych w tym miejscu w trakcie rzezi Woli. W „czarną sobotę” 5 sierpnia 1944 r. w rejonie tzw. Domu Zakonnic (ul. Górczewska 9) Niemcy zamordowali co najmniej 1.000 mieszkańców Woli.

6. Tablica na ścianie budynku, ul. Górczewska 14; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu dn. 18 i 21-XII-1943 hitlerowcy rozstrzelali 43 Polaków”. Napis informujący o upamiętnianych wydarzeniach zawiera liczne błędy. O ile w okresie rządów Franza Kutschery przy ul. Górczewskiej 14 rzeczywiście przeprowadzono dwie uliczne egzekucje, o tyle miały one miejsce 23 grudnia 1943 r. oraz 13 stycznia 1944 r. Ofiary tych zbrodni są upamiętnione osobną tablicą na ścianie domu przy ul. Górczewskiej 15. Egzekucje, o których wspomina napis na tablicy, miały natomiast miejsce w innych punktach Warszawy (18 grudnia 1944 r.) lub brak o nich wzmianek w źródłach historycznych (21 grudnia 1944 r.).

7. Tablica na ścianie budynku (Kolonia Wawelberga), ul. Górczewska 15; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 23 grudnia 1943 hitlerowcy rozstrzelali 57 Polaków. 13 stycznia 1944 hitlerowcy rozstrzelali około 300 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznych dokonanych w okresie rządów Franza Kutschery. Miały one miejsce przy ul. Górczewskiej 14, nieopodal skrzyżowania z ul. Płocką. Liczba ofiar podana na tablicy jest błędna. W rzeczywistości 23 grudnia 1943 r. i 13 stycznia 1944 r. rozstrzelano w tym miejscu kolejno ok. 43 i ok. 40 polskich zakładników.

8. Tablica wolnostojąca, ul. Górczewska 32 (przy skrzyżowaniu z al. Prymasa Tysiąclecia, przed salonem samochodowym); napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu od 5 do 12 sierpnia 1944 w masowych egzekucjach ludności cywilnej hitlerowcy rozstrzelali 12 000 Polaków, a wśród nich chorych i personel szpitala z ulicy Płockiej”. Na bocznej ścianie monolitu znajduje się dodatkowo Znak Polski Walczącej oraz napis: „Najdroższym Weronikom, matce i siostrze, ku wiecznej pamięci, Stach Jabłoński”. Tablica upamiętnia miejsce największych egzekucji dokonywanych przez Niemców w trakcie rzezi Woli. Między 5 a 8 sierpnia 1944 r. na podwórku kamienicy przy zbiegu ul. Górczewskiej z ul. Zagłoby (obecnie nieistniejącą), położonym nieopodal torów kolejowych, Niemcy zamordowali od 4.500 do 12.000 mieszkańców Woli. W gronie ofiar znalazło się m.in. ok. 360 pacjentów i pracowników Szpitala Wolskiego przy ul. Płockiej oraz trzech księży pełniących posługę w kościele św. Wojciecha przy ul. Wolskiej.

9. Tablica na frontonie kościoła pw. św. Klemensa Hofbauera, ul. Karolkowa 49; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 6 sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali około 30 księży rzymsko katolickich” (na tablicy zapisano błędnie „rzymsko katolickich”, powinno być „rzymskokatolickich”). Tablica upamiętnia 30 księży, braci i kleryków z zakonu redemptorystów zamordowanych przez Niemców w trakcie rzezi Woli. Informacja podana na tablicy jest nieścisła, gdyż w rzeczywistości zdecydowana większość redemptorystów z klasztoru przy ul. Karolkowej (ok. 20-25) zginęła na terenie fabryki Kirchmajera i Marczewskiego przy ul. Wolskiej 79/81. W obrębie klasztoru Niemcy zamordowali prawdopodobnie tylko trzech zakonników.

10. Tablica na ścianie gmachu Zespołu Szkół Specjalnych nr 101, ul. Karolkowa 56; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 5 i 10 sierpnia 1944 r. w licznych egzekucjach hitlerowcy zamordowali i spalili około 1400 mieszkańców Woli w tym wiele młodzieży szkolnej”. Tablica upamiętnia ofiary masakry dokonanej przez Niemców trakcie rzezi Woli. W „czarną sobotę” 5 sierpnia 1944 r. na terenie Szpitala św. Łazarza zamordowano ok. 1.200 osób (pacjentów, członków personelu oraz szukających tam schronienia mieszkańców Woli). W gronie ofiar znalazło się m.in. 11 harcerek z drużyny im. Emilii Plater, należących do patrolu sanitarnego Obwodu AK „Wola”, oraz co najmniej 7 sióstr benedyktynek pełniących posługę w szpitalu. Do 2015 r. tablica znajdowała się na ścianie domu przy ul. Karolkowej 53.

11. Tablica wolnostojąca, ul. Karolkowa róg al. „Solidarności”; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 6 sierpnia 1944 w masowej egzekucji hitlerowcy rozstrzelali wielu Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary masowej egzekucji przeprowadzonej przez Niemców w drugim dniu rzezi Woli. W pobliżu Szpitala św. Łazarza policjanci z grupy Reinefartha rozstrzelali wówczas nieznaną liczbę mieszkańców Woli.

12. Tablica na fragmencie muru, ul. Leszno 30; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. 6 sierpnia 1944 w szpitalu im. Karola i Marii hitlerowcy zastrzelili 100 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary masakry dokonanej przez Niemców w drugim dniu rzezi Woli. Na terenie szpitala im. Karola i Marii zamordowano wówczas 100- 200 Polaków (chorych i członków personelu).

13. Tablica wolnostojąca (na terenie zajezdni tramwajowej „Wola”), ul. Młynarska 2; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu hitlerowcy rozstrzelali 22 października 1943 dziesięciu tramwajarzy i 5 sierpnia 1944 ponad tysiąc tramwajarzy”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji przeprowadzanych w okolicach zajezdni tramwajowej w okresie okupacji i powstania warszawskiego. 22 października 1943 r. przy ul. Młynarskiej 2 (róg ul. Wolskiej) Niemcy przeprowadzili uliczną egzekucję, w której rozstrzelano 17 zakładników przywiezionych z Pawiaka. Z kolei w „czarną sobotę” 5 sierpnia 1944 r. na terenie zajezdni zamordowano ok. 1.000 mieszkańców Woli (mężczyzn, kobiety i dzieci).

14. Tablica na murze cmentarza żydowskiego (od strony posesji IV Oddziału Terenowego Straży Miejskiej), ul. Młynarska 68 róg ul. Kajetana Sołtyka; napis: „Miejsce walki i męczeństwa Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w sierpniu 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali mieszkańców okolicznych domów”. Tablica upamiętnia polskich cywilów zamordowanych w trakcie rzezi Woli. W okolicach 7-8 sierpnia 1944 r. Niemcy rozstrzelali w tym miejscu co najmniej kilkunastu mieszkańców okolicznych domów. Obok tablicy projektu Karola Tchorka zawieszono niewielką tabliczkę z nazwiskami 11 zidentyfikowanych ofiar egzekucji.

15. Tablica wolnostojąca, ul. Mszczonowska 3/5; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 16 października 1942 hitlerowcy powiesili 10 patriotów polskich «zakładników» za akcję wysadzenia torów kolejowych”. Tablica upamiętnia ofiary publicznej egzekucji dokonanej przez Niemców w odwecie za akcję dywersyjną AK wymierzoną w warszawski węzeł kolejowy. 16 października 1942 r. w pięciu punktach miasta powieszono 50 więźniów Pawiaka. Dziesięciu zakładników zostało powieszonych w pobliżu przejazdu kolejowego przy ul. Mszczonowskiej. Nieopodal tablicy znajduje się autentyczna szubienica z czasów okupacji.

16. Tablica wolnostojąca w parku im. Edwarda Szymańskiego; napis: „Miejsce uświęcone krwią poległych za wolność ojczyzny. Tu 5 i 8 sierpnia 1944 r. w masowych egzekucjach ludności cywilnej hitlerowcy rozstrzelali około 4000 mieszkańców Woli z domów przy ul. Wolskiej 112, 114, 115, 117, 119, 120, 121, 123, 124, 126 i 128 oraz z Elekcyjnej 8”. Tablica upamiętnia ofiary masowych egzekucji przeprowadzanych przez Niemców w trakcie rzezi Woli. W „czarną sobotę” 5 sierpnia 1944 r. na placu przed ówczesną kuźnią przy ul. Wolskiej 122/124 zamordowano co najmniej 720 Polaków (mężczyzn, kobiety i dzieci).

17. Tablica wolnostojąca w parku im. gen. Józefa Sowińskiego; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym parku w sierpniu 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 1500 osób oraz spalili zwłoki około 6000 mieszkańców Woli”. Tablica upamiętnia ofiary masowych egzekucji przeprowadzanych przez Niemców w trakcie rzezi Woli. W „czarną sobotę” 5 sierpnia 1944 r. na terenie parku im. gen. Józefa Sowińskiego rozstrzelano ok. 1.500 Polaków. W kolejnych dniach Verbrennungskommando spaliło tam ciała 6.000 ofiar, które przywieziono z różnych ulic Woli.

18. Tablica na ścianie budynku, ul. Płocka 25; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w sierpniu 1944 hitlerowcy rozstrzelali około 300 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary masowych egzekucji dokonywanych przez Niemców w czasie rzezi Woli. W pierwszych dniach sierpnia 1944 r. na terenie posesji przy ul. Płockiej nr 23 i 25 rozstrzelano co najmniej 280 Polaków (mężczyzn, kobiety i dzieci).

19. Tablica na ścianie budynku, ul. Siedmiogrodzka 5; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w sierpniu 1944 hitlerowcy rozstrzelali ponad 500 mieszkańców Woli i tramwajarzy”. Tablica upamiętnia ok. 500 polskich cywilów (w większości kobiety), których w „czarną sobotę” 5 sierpnia 1944 r. żołnierze niemieccy wyprowadzili z terenu fabryki obić papierowych i papierów kolorowych „J. Franaszek S.A.”, a następnie rozstrzelali na terenie pobliskiej zajezdni tramwajowej.

20. Tablica wolnostojąca, al. „Solidarności” 84; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Pamięci 27 patriotów straconych przez hitlerowców w dniu 11.II.1944 roku”. Tablica upamiętnia 27 więźniów Pawiaka straconych w odwecie za udany zamach na Franza Kutscherę. Wszystkie ofiary powieszono na balkonach spalonego domu naprzeciwko gmachu sądów na Lesznie.

21. Tablica na ścianie gmachu Urzędu Dzielnicy Wola m.st. Warszawy, al. „Solidarności” 90; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków walczących wolność. Tu dn 16 IX 1944 hitlerowcy rozstrzelali kilkudziesięciu Polaków”. Ówczesną ul. Leszno przebiegała trasa, którą wypędzana ludność Warszawy była prowadzona do punku zbornego w kościele św. Wojciecha, a stamtąd na Dworzec Zachodni. Tablica upamiętnia ok. 30 mieszkańców Starówki, których wyciągnięto z tłumu uchodźców, a następnie rozstrzelano w tym miejscu w dniu 16 września 1944 r.

22. Tablica na fragmencie muru, ul. gen. Józefa Sowińskiego 28; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 1 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 8 Polaków”. Tablica upamiętnia ośmiu przechodniów, zatrzymanych i rozstrzelanych przez Niemców na kilka godzin przed wybuchem powstania warszawskiego. Zbrodni dokonano w odwecie za wcześniejszą potyczkę z grupką żołnierzy AK.

23. Tablica wolnostojąca (przed hotelem Kyriad Prestige), ul. Towarowa 2; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w dniu 31 grudnia 1943 r. hitlerowcy rozstrzelali 43 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej w okresie rządów Franza Kutschery. 31 grudnia 1943 r. rozstrzelano w tym miejscu kilkudziesięciu więźniów Pawiaka. Jedną z ofiar był prawdopodobnie Ludomir Marczak – kompozytor i działacz socjalistyczny aresztowany za ukrywanie Żydów.

24. Tablica wolnostojąca, ul. Towarowa 30 róg ul. Kotlarskiej; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W dniach 5–6 VIII 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali w tym miejscu 120 osób”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji przeprowadzonej przez Niemców w trakcie rzezi Woli. Około 6 sierpnia 1944 r. na podwórzu pobliskiego domu przy ul. Krochmalnej 90 (obecnie ul. Jaktorowska 4) zamordowano co najmniej 34 osoby.

25. Tablica wolnostojąca (na pasie zieleni przy torach tramwajowych), ul. Towarowa róg ul. Łuckiej; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu w roku 1943 hitlerowcy rozstrzelali około 30 zakładników”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji ulicznej dokonanej w okresie rządów Franza Kutschery. Miała ona miejsce 30 października 1943 r. i zginęło w niej ok. 10 więźniów Pawiaka.

26. Tablica wolnostojąca, ul. Wolska 2/4/6; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 7 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali 500 Polaków chorych ze szpitala, lekarzy i mieszkańców Woli”. Tablica upamiętnia ofiary masowych egzekucji przeprowadzanych przez Niemców w trakcie rzezi Woli. W dniach 5-10 sierpnia 1944 r. na terenie tzw. Fundacji Stanisława Staszica przy ul. Wolskiej 2/4 oraz w fabryce pasów przy ul. Wolskiej 6 zamordowano ok. 600 Polaków.

27. Tablica na ścianie pałacyku Biernackich ul. Wolska 27/29; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W sierpniu 1944 roku przy ul. Wolskiej pod nr. 29 oraz pod nr. 4/6/8 hitlerowcy wymordowali około 3200 osób”. Tablica upamiętnia ofiary masowych egzekucji przeprowadzanych przez Niemców w trakcie rzezi Woli. W pobliżu pałacyku Biernackich rozstrzelano wówczas co najmniej 600 osób. Masowe egzekucje miały także miejsce na sąsiednich posesjach.

28. Tablica na ścianie Wojewódzkiego Szpitala Zakaźnego, ul. Wolska 37; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W czasie od 5 sierpnia do końca września 1944 r. hitlerowcy dokonali w tym szpitalu licznych mordów”. Szpital Zakaźny św. Stanisława był jedynym szpitalem na terenie dzielnicy, który uniknął masakry podczas rzezi Woli. Niemniej na jego terenie Niemcy zamordowali ok. 20 osób. Szpital służył także przez pewien czas jako kwatera Oskara Dirlewangera. Na podwórzu znajduje się tablica innego typu, upamiętniająca dwóch młodych powstańców powieszonych przez Niemców kilka dni po zajęciu szpitala.

29. Tablica na fragmencie muru, ul. Wolska 43; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 5 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali około 1000 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary masowych egzekucji przeprowadzanych przez Niemców w trakcie rzezi Woli. Między 5 a 8 sierpnia 1944 r. na terenie fabryki obić papierowych i papierów kolorowych „J. Franaszek S.A.” zamordowano co najmniej 4.000 mężczyzn, kobiet i dzieci. Tablica jest umieszczona na zachowanym fragmencie muru fabrycznego.

30. Tablica na szczytowej ścianie jednego z budynków dawnego „Fotonu”, ul. Wolska 43/45; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym miejscu od 4 sierpnia do 15 października 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali i spalili około 6000 mieszkańców Woli”. Tablica umieszczona na jednym z budynków dawnych Warszawskich Zakładów Fotochemicznych FOTON (w głębi posesji) również upamiętnia ofiary masowych egzekucji przeprowadzanych w trakcie rzezi Woli na terenie fabryki obić papierowych i papierów kolorowych „J. Franaszek S.A.”.

31. Tablica wolnostojąca, ul. Wolska 55 (przy skrzyżowaniu z ul. Płocką); napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 5 sierpnia 1944 na terenie fabryki Ursus w miejscu masowej egzekucji hitlerowcy rozstrzelali około 7000 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary masowych egzekucji przeprowadzanych przez Niemców w trakcie rzezi Woli. W „czarną sobotę” 5 sierpnia 1944 r. na terenie Zakładów Przemysłu Ciągnikowego „Ursus” zamordowano co najmniej 6.000 Polaków. W gronie ofiar znalazła się m.in. trójka dzieci Wandy Lurie.

32. Tablica na ścianie budynku, ul. Wolska 58; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 10 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali około 20 Polaków”. Tablica upamiętnia ok. 20 mężczyzn i kobiet, których Niemcy wyciągnęli z tłumu wypędzanej ludności Warszawy, a następnie rozstrzelali pod murem fabryki makaronu i sztucznej kawy „Bramenco”. Pięć dni wcześniej, w „czarną sobotę” 5 sierpnia 1944 r., zamordowano w tym miejscu ok. 500 mieszkańców Woli.

33. Tablica na ścianie budynku (od strony ul. Syreny), ul. Wolska 68/72; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 21 i 23 grudnia 1943 w masowych egzekucjach hitlerowcy rozstrzelali wielu Polaków”. Tablica upamiętnia polskich zakładników rozstrzelanych w tym miejscu w okresie rządów Franza Kutschery. Napis na tablicy zawiera błędne informacje, gdyż w rzeczywistości egzekucja więźniów Pawiaka miała tam miejsce wyłącznie 18 grudnia 1943 r. (dokładna liczba ofiar nie jest znana).

34. Tablica na frontonie kościoła św. Stanisława BM parafii św. Wojciecha, ul. Wolska 74/76; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym kościele w czasie powstania warszawskiego hitlerowcy urządzili obóz przejściowy dla ewakuowanej ludności dokonując masowych egzekucji”. Począwszy od 6 sierpnia 1944 r. na terenie kościoła funkcjonował największy w Warszawie punkt zborny dla wypędzanej ludności stolicy. W okresie powstania przeszło przezeń ok. 90.000 warszawiaków. W pobliżu kościoła Niemcy zamordowali ok. 400 osób.

35. Tablica wolnostojąca, ul. Wolska 77/81; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 6 i 8 sierpnia 1944 hitlerowcy rozstrzelali około 4000 Polaków – uczestników powstania oraz mieszkańców okolicznych domów”. Tablica upamiętnia ofiary masowych egzekucji przeprowadzanych przez Niemców w trakcie rzezi Woli. 6 sierpnia 1944 r. na terenie pobliskiego składu narzędzi rolniczych fabryki Kirchmayera i Marczewskiego rozstrzelano co najmniej 2.000 Polaków. W gronie ofiar znalazło się m.in. co najmniej 20 redemptorystów z klasztoru przy ul. Karolkowej 49 oraz ok. 50 Żydów greckich, rumuńskich i węgierskich, oswobodzonych 5 sierpnia 1944 r. z obozu.

36. Tablica wolnostojąca, ul. Wolska 102/104; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Miejsce męczeńskiej śmierci 2500 mieszkańców okolicznych domów, zamordowanych w pierwszych dniach sierpnia 1944 roku”. Tablica upamiętnia ofiary masakry dokonanej przez Niemców w trakcie rzezi Woli. W „czarną sobotę” 5 sierpnia 1944 r. na terenie tzw. Domów Hankiewicza przy ul. Wolskiej 105/109 zamordowano ok. 2.000 mężczyzn, kobiet i dzieci. Po drugiej stronie ulicy Niemcy zamordowali kolejnych kilkaset osób (mieszkańców domów przy ul. Wolskiej nr 100 i 102/104).

37. Tablica wolnostojąca (na zboczu wału przy cerkwi), ul. Wolska 138/140; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 5 sierpnia 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 60 osób oraz na cmentarzu spalili około 1500 zwłok zamordowanych mieszkańców Woli”. Tablica upamiętnia ofiary masowych egzekucji przeprowadzanych przez Niemców w trakcie rzezi Woli. W „czarną sobotę” 5 sierpnia 1944 r. na zboczu wału przy cmentarzu prawosławnym rozstrzelano kilkadziesiąt osób, w tym archimandrytę Teofana oraz innych duchownych i mieszkańców domu parafialnego. Masowych zbrodni Niemcy dopuścili się także na samym cmentarzu oraz w prawosławnym sierocińcu przy ul. Wolskiej 149.

38. Tablica wolnostojąca (na cmentarzu prawosławnym), ul. Wolska 138/140; napis: „Miejsce uświęcone męczeństwem Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu 5 sierpnia 1944 r. hitlerowcy spalili około 1500 zwłok zamordowanych mieszkańców Woli”. Tablica upamiętnia miejsce masowego palenia zwłok ofiar rzezi Woli.

39. Tablica na murze przy bramie kościoła św. Wawrzyńca, ul. Wolska 140A; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Na początku sierpnia 1944 hitlerowcy dokonali tu kilku masowych egzekucji na powstańcach i ludności cywilnej”. Tablica upamiętnia ofiary masowych egzekucji przeprowadzanych przez Niemców w trakcie rzezi Woli. Między 5 a 8 sierpnia 1944 r. w okolicy kościoła św. Wawrzyńca zamordowano kilkuset Polaków (mężczyzn, kobiety i dzieci). W gronie ofiar znalazł się ks. proboszcz Mieczysław Krygier oraz ranni z punktu sanitarnego znajdującego się w podziemiach świątyni.

40. Tablica na fragmencie muru, ul. Wronia 45; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W dniach powstania warszawskiego hitlerowcy dokonali w tym miejscu licznych egzekucji ludności cywilnej”. W źródłach historycznych brak informacji nt. upamiętnionych tą tablicą wydarzeń.

41. Tablica na ścianie budynku ul. Żelazna 87/89; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Tu we wrześniu 1944 w masowych egzekucjach hitlerowcy rozstrzelali około 350 Polaków”. Tablica upamiętnia ofiary egzekucji przeprowadzanych przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. Ulicą Żelazną przebiegała trasa, którą wypędzana ludność Starówki i Powiśla była prowadzona do punku zbornego w kościele św. Wojciecha, a stamtąd na Dworzec Zachodni. We wrześniu 1944 r. pod budynkiem przy ul. Żelaznej 87 miały miejsce zbiorowe egzekucje uchodźców, w których mogło zginąć nawet ponad 500 Polaków.

42. Tablica na ścianie budynku, ul. Żelazna 103; napis: „Cześć ich pamięci. W tym domu w 1943 r. w lochach Gestapo zamęczono na śmierć tysiące Żydów warszawskiego getta”. Tablica upamiętnia miejsce, gdzie latem 1942 r. mieściła się siedziba tzw. Befehlstelle, kierującej wielką akcją deportacji mieszkańców getta warszawskiego do obozu zagłady w Treblince. Funkcjonował tam także niemiecki areszt i miejsce kaźni.

XV. Żoliborz:

1. Tablica na ścianie budynku, ul. Barszczewska 19; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym miejscu dnia 15 września 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 50 osób ludności cywilnej”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. Po upadku Marymontu przy skrzyżowaniu ul. Barszczewskiej z nieistniejącą obecnie ul. Morawską żołnierze niemieccy zamordowali co najmniej 10 polskich mężczyzn (14 września 1944 r.). Tablica znajdowała się pierwotnie na ścianie kamienicy Małkowskich. W związku z jej rozbiórką i budową nowego bloku mieszkalnego została zdemontowana jesienią 2016 r. Powróci na miejsce po zakończeniu inwestycji.

2. Tablica wolnostojąca na dziedzińcu Instytutu Mechaniki Precyzyjnej, ul. Duchnicka 3; napis: „Miejsce walki Polaków o wolność ojczyzny. Upamiętnienie działalności w fabryce sprawdzianów Polskiej Partii Robotniczej i bojowników o wolność zamordowanych przez hitlerowców w latach 1943–1944”. Tablica upamiętnia członków komunistycznej Polskiej Partii Robotniczej, prowadzących w czasie okupacji działalność konspiracyjną na terenie przedwojennej Państwowej Fabryki Sprawdzianów. W kwietniu 1943 r. Niemcy aresztowali tam 20 polskich pracowników podejrzewanych o sabotaż. Jednym z zatrzymanych był sekretarz komórki PPR Puchała (został później rozstrzelany).

3. Tablica na ścianie budynku (od strony ul. Jana Chryzostoma Paska), ul. Gdańska 4A; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Na podwórzu tego domu 15 września 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 100 mieszkańców okolicznych domów bestialsko mordując dzieci”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. 15 września 1944 r. w zdobytym domu przy ul. Gdańskiej 4A żołnierze niemieccy zamordowali co najmniej 30 Polaków. W gronie ofiar znalazły się kobiety i dzieci.

4. Tablica wolnostojąca, ul. Zygmunta Krasińskiego róg ul. ks. Jerzego Popiełuszki; napis: „Miejsce walki Polaków o wolność ojczyzny. W tym rejonie oddziały żoliborskie AL i AK toczyły wspólnie krwawe boje z najeźdźcą hitlerowskim w sierpniu i wrześniu 1944 r. w czasie powstania warszawskiego”. Tablica upamiętnia zaciekłe walki toczone przez powstańców warszawskich w obronie tzw. Twierdzy Zmartwychwstanek. Zespół klasztorno-szkolny ss. Zmartwychwstanek był jednym z najważniejszych bastionów polskiej obrony na Żoliborzu. Żołnierze AK i AL utrzymywali „twierdzę” do 29 września 1944 r.

5. Tablica na ścianie budynku, ul. Witolda Lutosławskiego 9; napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. Na tej ulicy w dniach od 15 do 30 września 1944 hitlerowcy rozstrzelali ponad 100 osób cywilnych”. Tablica upamiętnia ofiary zbrodni popełnionej przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. Po upadku Marymontu przy ul. Henryka Dembińskiego 2/4 żołnierze niemieccy zamordowali co najmniej 40 polskich cywilów wyciągniętych z prowizorycznego schronu w piwnicy domu (14 września 1944 r.).

6. Tablica w Parku Kaskada, na fragmencie muru (zbieg ulic Kolektorskiej i ks. Zygmunta Trószyńskiego); napis: „Miejsce uświęcone krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny. W tym miejscu 14 września 1944 r. hitlerowcy rozstrzelali 40 osób cywilnych”. Tablica upamiętnia ofiary masowej egzekucji z okresu powstania warszawskiego, dokonanej przez Niemców po upadku Marymontu. 14 września 1944 r. w rejonie domu pracowników wodociągów miejskich przy ul. Kolektorskiej żołnierze niemieccy rozstrzelali ok. 40 osób. Jedną z ofiar była Olga Przyłęcka, o której wspomina napis na murze.

Zestawienie ilościowe tablic:
I. Bielany – 3
II. Mokotów – 24
III. Ochota – 11
IV. Praga-Południe – 1
V. Praga-Północ – 3
VI. Rembertów – 1
VII. Śródmieście – 57
VIII. Targówek – 7
IX. Ursynów – 2
X. Wawer – 2
XI. Wesoła – 1
XII. Wilanów – 4
XIII. Włochy – 1
XIV. Wola – 42
XV. Żoliborz – 6
Razem – 165 tablic

Kanon opracował Roman Henryk Orlicz – Instruktor Krajoznawstwa Polski i Przodownik Turystyki Pieszej II st.

Pobierz załączniki do Regulaminu Odznaki lub