„…Bo serce ułana
Gdy położysz je na dłoń
Na pierwszym miejscu panna,
Przed nią, tylko… koń”

1. Zarząd Oddziału PTTK im. ks. ppłk. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu, w celu upamiętnienia wielce zasłużonego dla historii Polski 18 Pułku Ułanów Pomorskich, miejsc jego walk i działań w obronie Niepodległości Ojczyzny oraz w celu przypomnienia młodszym pokoleniom ceny słowa Wolność, ponadto chcąc ocalić od zapomnienia ślady miłej sercu każdego Polaka kawalerii, ustanawia Regionalną Odznakę Krajoznawczą PTTK „Szlakami 18 Pułku Ułanów Pomorskich”.

2. Odznakę zdobywać można na terenach związanych z historią pułku w czasach pokoju i wojen zarówno na terenie Polski, jak i poza jej obecnymi granicami.

3. Odznakę może zdobywać każdy turysta po ukończeniu 7. roku życia podczas wycieczek indywidualnych lub zbiorowych.

4. Okres zdobywania odznaki jest nielimitowany.

5. Odznakę można zdobywać równolegle wraz z innymi odznakami turystycznymi i krajoznawczymi, pod warunkiem prowadzenia odrębnej dokumentacji (kroniki), oddzielnej dla każdego ze zdobywających.

6. Odznaka jest jednostopniowa.

7. Odznaka może być – uchwałą Zarządu Oddziału PTTK im. ks. ppłk. dr. Władysława Łęgi – przyznana także jako odznaka honorowa za znaczące zasługi i osiągnięcia w popularyzacji wiedzy o kawalerii polskiej.

8. Dla uzyskania odznaki wymagane jest zwiedzenie 10. miejsc (obiektów) lub miejscowości, w tym 3. obowiązkowych.

9. Punktowane są jedynie obiekty znajdujące się w kanonie, stanowiącym załącznik do regulaminu i jego integralną część.

10. Wpis obiektu do dokumentacji winien zawierać co najmniej następujące dane:

    • datę zwiedzenia obiektu (miejsca, miejscowości),

    • nazwę obiektu,

    • nazwę zwiedzanej miejscowości.

11. Dokumentacja powinna zawierać również następujące dane personalne zdobywającego: imię i nazwisko, adres i datę urodzenia.

11. Zwiedzanie poszczególnych obiektów winno być udokumentowane poprzez pieczątkę z obiektu lub najbliższej instytucji (parafia, poczta, sołtys, sklep, posterunek policji itp.) wraz z datą lub pieczątkę i podpis przodownika turystyki kwalifikowanej, przewodnika turystycznego, instruktora PTTK obecnego na wycieczce. Honorowane oraz zalecane jest także osobiste wykonanie fotografii krajoznawczej i wklejenie jej do kroniki wraz z krótkim opisem.

12. Forma prowadzenia dokumentacji (kronika, skoroszyt, książeczka, arkusik) jest dowolna. Nie dopuszcza się jednak prowadzenia kroniki w formacie cyfrowym, na nośnikach komputerowych (CD-Rom, DVD-Rom, PEN-drive itp.).

13. Nośnik cyfrowy z fotografiami obiektów może stanowić jedynie uzupełnienie wymaganej dokumentacji. Nie dopuszczalne jest umieszczanie w kronice jako formy potwierdzenia pieczątek kserowanych lub wycinanych i wklejanych.

13. Dokumentację potwierdzającą spełnienie wymogów do zdobycia odznaki należy przedstawić do weryfikacji Referatowi Weryfikacyjnemu przy Komisji Krajoznawczej Oddziału PTTK im. ks. ppłk. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu, wraz z zestawieniem zwiedzonych obiektów. W każdej dokumentacji musi znaleźć się przynajmniej jedna z żurawiejek 18 Pułku Ułanów Pomorskich.

14. W przypadku weryfikacji korespondencyjnej konieczne jest załączenie koperty i znaczków zwrotnych.

15. Dowodem zdobycia odznaki jest pieczęć weryfikacyjna w dokumentacji zdobywcy odznaki.

16. Weryfikacja odznaki jest bezpłatna. Przyznaną odznakę można nabywać odpłatnie w siedzibie Oddziału PTTK im. ks. ppłk. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu, ul. gen. Józefa Hallera 32, 86-300 Grudziądz.

Interpretacja niniejszego regulaminu należy wyłącznie do Referatu Weryfikacyjnego przy Komisji Krajoznawczej Oddziału PTTK im. ks. ppłk. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu.

Pomysłodawcą wprowadzenia odznaki, twórcą jej regulaminu jest kol. Henryk M. Pasik. Autorami wizerunku odznaki są kol. kol. Henryk M. Pasik i Tomasz Simiński-Stanny.

Regulamin wprowadzono w życie Uchwałą Zarządu Oddziału PTTK im. ks. ppłk. dr. Władysława Łęgi nr 18/VII/2009 (133) z dnia 29 lipca 2009 r.

Regulamin wchodzi w życie w dniu 1 września 2009 r.

KANON

I. Miejscowości i obiekty obowiązkowe

1. Krojanty k/Chojnic – pomnik oraz kamień pamiątkowy na polu szarży w dniu 1 września 1939 roku.

2. Grudziądz – Cytadela – miejsce stacjonowania pułku w latach 1923-1939 (zwiedzenie przynajmniej z zewnątrz).

3. Nowa Cerkiew k/Chojnic – Sala Tradycji 18 Pułku Ułanów Pomorskich (w Szkole Podstawowej) lub Grudziądz – Sala Tradycji Jazdy Polskiej (w pałacu Opatek przy ul. Klasztornej).

II. Miejscowości i obiekty pozostałe

1. Poznań – miejsce utworzenia pułku w 1919 roku w ramach Wojsk Wielkopolskich.

2. Odzyskanie Pomorza – rok 1920:

   • Gniewkowo,

   • Inowrocław,

   • Toruń.

3. Front północno-wschodni (litewski) – rok 1920:

   • Miory,

   • Nowe Kruki,

   • Wianuża,

   • Denisowo.

4. Bitwa nad Niemnem – rok 1920:

   • Nowy Dwór,

   • Wiśniówka,

   • Krzesła,

   • Klepacze,

   • Skrobów,

   • Tołkaczew,

   • Szack.

5. Kampania wrześniowa – rok 1939 (18 puł w składzie Pomorskiej Brygady Kawalerii należącej do Armii Pomorze):

   • Chojnice – cmentarz przy ul. Kościerskiej; pomnik na mogile ułanów poległych pod Krojantami,

   • Doręgowice,

   • Angowice,

   • Lichnowo,

   • Pawłowo,

   • Racławki,

   • Sternowo,

   • Jakubowo,

   • Lotyń,

   • Rytel,

   • Kwieki – dekoracja sztandaru pułku w dniu 2.09.1939 r. Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari przez dowódcę Grupy Operacyjnej „Czersk” – gen. bryg. Stanisława Grzmota-Skotnickiego,

   • Legbąd,

   • Gacno,

   • Zielonka,

   • Drzycim – mogiła 112. ułanów Armii Pomorze na przykościelnym cmentarzu,

   • Gródek,

   • Jeżewo – mogiła ułanów Armii Pomorze na przykościelnym cmentarzu,

   • Grupa – mogiła kawaleryjska na cmentarzu wojennym, miejsce ostatniej walki 3 i 4 szwadronu 18 puł w zbiorczej grupie płk. Mikołaja Alikowa (oddziały 16 puł, 2. p.szwol., 3/11 dak, 9DP i inne),

   • Wysoka (wieś),

   • Błądzim,

   • Bukowiec – mogiła kawaleryjska na cmentarzu, miejsce ostatniej walki 1 i 2 szwadronu 18 puł u boku 16 puł,

   • Brzumin k/Góry Kalwarii – walka szwadronu kolarzy, plutonu ckm i działonu ppanc. 18 puł; obrona przeprawy mostowej na Wiśle,

   • Izabelin (Puszcza Kampinoska) – walki szwadronu marszowego 18 puł w składzie Zbiorczego Pułku Pomorskiej Brygady Kawalerii przebijającego się do Warszawy,

   • Bydgoszcz – kwatera wojenna na cmentarzu komunalnym przy ul. Kcyńskiej; miejsce ostatniego spoczynku poległych pod Grupą i Bukowcem po ich przeniesieniu w 1958 roku,

   • Tułowice (gmina Brochów) – kamień upamiętniający śmierć w bitwie nad Bzurą dowódcy (do VIII 1939) Pomorskiej Brygady Kawalerii gen. bryg. Stanisława Grzmota-Skotnickiego,

   • Warszawa – cmentarz Powązkowski – grób gen. bryg. Stanisława Grzmota-Skotnickiego (kwatera 29, rząd 6, grób 30).

6. Grudziądz – stolica kawaleryjska II Rzeczpospolitej:

   • bazylika kolegiacka pw. św. Mikołaja – tablica pamiątkowa w kruchcie kościelnej,

   • dawne koszary Centrum Wyszkolenia Kawalerii przy ul. Warszawskiej oraz przy ul. Chełmińskiej – tablica pamiątkowa,

   • pomnik marsz. Józefa Piłsudskiego na pl. Niepodległości – tablice poświęcone 18 Pułkowi Ułanów Pomorskich i Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu,

   • ratusz – dawny refektarz – tablica pamiątkowa ufundowana przez oficerów kawalerii,

   • błonia nadwiślańskie w pobliżu Bramy Wodnej: tablica poświęcona „Koniom Wiernym Towarzyszom”, ufundowana przez Weteranów Września, uczestników Zjazdów Kawalerzystów II Rzeczpospolitej,

   • pomnik „Ułan i dziewczyna” przy skrzyżowaniu ulic Spichrzowej i Ratuszowej.

Literatura

1. Błaszczyk Włodzimierz, 18 Pułk Ułanów, Pruszków 1996.

2. Grabowski Stanisław, 18 Pułk Ułanów Pomorskich. Na straży Pomorza 1919-1939, Warszawa 1995.

3. Krasucki Stanisław, Pomorska Brygada Kawalerii, Pruszków 1994.

4. Krzyś Jerzy, 18 Pułk Ułanów Pomorskich. Pierwszy dzień wojny, Grudziądz 1994.

5. Kukawski Lesław, Oddziały kawalerii II Rzeczypospolitej, Grajewo 2004.

6. Smaczny Henryk, Księga kawalerii polskiej, Warszawa 1989.

7. Szczepański Klemens, Krojanty, Chojnice 1989.

8. Urząd Miejski Grudziądz, Grudziądz stolicą kawalerii, Grudziądz 2000.

Pobierz Regulamin Odznaki lub

Oddział PTTK im. ks. ppłk. dr. Władysława Łęgi
w Grudziądzu
ul. gen. Józefa Hallera 32, 86-300 Grudziądz
tel. (+48) 691951010
http://www.grudziadz.pttk.pl
e-mail: pttkgrudziadz@gmail.com