Regionalna Odznaka Krajoznawcza PTTK „Cmentarze z Lat I Wojny Światowej w Dawnym Województwie Lubelskim”

W latach 1914-1915 przez Lubelszczyznę przetoczyły się działania I wojny światowej. Pola, lasy i wioski zostały pocięte okopami, zasiekami, kilometrami umocnień obronnych. Poważnym zniszczeniom uległy miasteczka, wsie, dwory, obiekty gospodarcze, świątynie. Zbiorowa pamięć o tych wydarzeniach przyćmiły jeszcze większe okrucieństwa II wojny światowej. W lokalnym krajobrazie pozostały jednak groby i cmentarze poległych wówczas żołnierzy. Stanowią oni dzisiaj jedyny, najczęściej bezimienny ślad dramatu tysięcy mężczyzn, niekiedy z odległych zakątków Europy i Azji, którzy w obecnej ziemi znaleźli miejsce swego wiecznego odpoczynku.

Celem odznaki jest poznanie miejsc wiecznego spoczynku, żołnierzy, którzy na zawsze pozostali na terenie Lubelszczyzny.

W załączniku nie wymieniono cmentarzy wojennych przeniesionych i nie zachowanych.

Lp.	Miejscowość	Gmina	Nazwa obiektu	Lokalizacja
1.	Bęczyn	Urzędów	Mogiła zbiorowa	Przy zach. krańcu wsi, na skraju lasu. 30 m na płd. od drogi leśnej i leśniczówki.
2.	Boby	Urzędów	Cmentarz wojenny	Na płd. od wsi Boby, na skraju lasu.
3.	Dzierzkowice	Dzierzkowice	Cmentarz wojenny	Cmentarz parafialny w Dzierzkowicach w płd. części.
4.	Dzierzkowice-Podwody	Dzierzkowice	Cmentarz wojenny	Położony wśród pól pomiędzy wsiami Dzierzkowice-Podwody i Suchodoły.
5.	Kraśnik	Kraśnik	Cmentarz wojenny	Na płd. od stacji Kraśnik, w obrębie prywatnej posesji, obok sadu.
6.	Krzywda Las	Wilkołaz	Cmentarz wojenny	Na pn.-wsch. skraju lasu Krzywda, 0,5 km na płd. od wsi Lipno i szosy Wilkołaz – Zakrzówek.
7.	Ostrów	Wilkołaz	Mogiła zbiorowa	Na płn. od wsi przy szosie Ewunin – Ostrów, po wsch. stronie szosy.
8.	Popkowice	Urzędów	Kwatera wojenna	Częściowo zachowana na cm. parafialnym w pn.-zach. części.
9.	Stróża	Kraśnik	Mogiła zbiorowa	Na zach. skraju wsi, przy szosie Kraśnik – Janów Lubelski, na terenie przy dom. ogródka.
10.	Urzędów	Urzędów	Cmentarz wojenny	Przy szosie w kierunku Dzierzkowic, naprzeciwko cm. parafialnego.
11.	Zakrzówek	Zakrzówek	Kwatera wojenna	Cmentarz parafialny, zach. część nieoznaczona mogiła.

Lp.	Miejscowość	Gmina	Nazwa obiektu	Lokalizacja
1.	Kazanów	Ostrów Lubelski	Cmentarz wojenny	W środku wsi, przy szosie Kazanów – Opole Lubelskie obok młyna.
2.	Krasne	Uścimów	Cmentarz wojenny	Na płd.-zach. od wsi w lesie, w pobliżu kan. Wieprz – Krzna, przy drodze leśnej do Jez. Krzczeń.
3.	Lubartów	Lubartów	Kwatera wojenna	Na cmentarzu parafialnym, we wsch. części.
4.	Marcinów	Abramów	Cmentarz wojenny	Na zach. od wsi, przy skrzyżowaniu szos Michów – Kurów i Wielkolas – Abramów.
5.	Niedźwiada	Niedźwiada	Cmentarz wojenny	Na zach. od wsi, na wzg. 238 przy skrzyżowaniu dróg polnych.
6.	Nowa Wola	Serniki	Cmentarz wojenny	Na pn. skraju wsi, przy rozwidleniu dróg do Zawieprzyc i Wólki Zawiep.
7.	Nowa Wieś	Serniki	Cmentarz wojenny	Na pn. od wsi, na skraju lasu Baran.
8.	Nowidwór	Lubartów	Cmentarz wojenny	Na pn.-wsch. od wsi, przy drodze leśnej do Annoboru.
9.	Uścimów Kolonia	Uścimów	Cmentarz wojenny	Na pn. od wsi, przy drodze polnej Uścimów – Ostrów Lubelski.

Lp.	Miejscowość	Gmina	Nazwa obiektu	Lokalizacja
1.	Borzechów	Borzechów	Cmentarz wojenny	Przy brzegu zagajnika, przy skrzyżowaniu szosy Borzech – Bełżyce z szosą do Niedrzwicy.
2.	Bychawa	Bychawa	Cmentarz wojenny	Na wzgórzu 255, na płd. od miasteczka.
3.	Bychawa	Bychawa	Kwatera wojenna	Na cmentarzu parafialnym, w północnej części.
4.	Bychawka	Bychawa	Cmentarz wojenny	Na wzgórzu, na pn.-zach. skraju lasu, miedzy wsiami Pawłów i Bychawka.
5.	Bystrzyca	Strzyżewice	Cmentarz wojenny	Na zach. od wsi, 300 m na zach. od szosy Strzyżewice – Niedrzwica Duża.
6.	Chmiel	Jabłonna	Mogiła	Przy leśnej drodze, na brzegu lasu, na pn.-wsch. skraju wsi.
7.	Bębszczyzna	Strzyżewice	Cmentarz wojenny	Na pn.-wsch. od wsi, na wzgórzu, wśród pól otoczony wałem i rowem.
8.	Garbów	Garbów	Cmentarz wojenny	Pomiędzy wsiami Garbów I i Garbów II, 100 m na płd. od trasy Lublin – Warszawa.
9.	Jastków	Jastków	Cmentarz wojenny	Obok szkoły, w centrum wsi, przy szosie Lublin – Warszawa.
10.	Kiełczewice Dolne	Strzyżewice	Cmentarz wojenny	Na wsch. od wsi, na wzg. zw. Murakowa Góra lub Góra Ptasia.
11.	Kiełczewice Dolne	Strzyżewice	Cmentarz wojenny	W zach. części wsi przy drodze, między gospodarstwami.
12.	Konopnica	Konopnica	Kwatera wojenna	Pozostałością po kwaterze są 2 mogiły zbiorowe w pn.-wsch. części cm. parafialnego.
13.	Krzczonów	Krzczonów	Cmentarz wojenny	Na pn. od miejscowości na wzniesieniu przy szosie Krzczonów – Olszanka.
14.	Marysin	Jastków	Cmentarz wojenny	Przy drodze wiodącej przez wieś, koło skrzyżowania z drogą polną do Natalina.
15.	Matczyn	Bełżyce	Kwatera wojenna	W pn. części cm. paraf. przy murze ogrodzeniowym.
16.	Nasutów	Niemce	Cmentarz wojenny	Na on. Od dawnego folwarku Nasutów, przy szosie Nasutów – Niemce.
17.	Niedrzwica Duża	Niedrzwica Duża	Cmentarz wojenny	Przy stacji PKP linii kolejowej Lublin – Rozwadów.
18.	Niedrzwica Kościelna	Niedrzwica Duża	Cmentarz wojenny	Na zach. od wsi na wzg. 238 przy skrzyżowaniu dróg polnych.
19.	Piotrków	Jabłonna	Cmentarz wojenny	W pn. części wsi, przy szosie Lublin – Biłgoraj.
20.	Piotrków	Jabłonna	Cmentarz wojenny	Na wsch. od wsi, na wzg. 286.
21.	Piotrków	Jabłonna	Cmentarz wojenny	Położony w płd.-wsch. części wsi w pobliżu dawnego folwarku, z tyłu gospodarstwa.
22.	Piotrówek	Krzczonów	Cmentarz wojenny	Na wsch. od wsi, na zach. skraju lasu.
23.	Piotrowice		Cmentarz wojenny	Na zach. skraju wsi przy drodze przez wieś, obok gospodarstwa.
24.	Sobieszczany	Niedrzwica Duża	Cmentarz wojenny	Na zach. od wsi, obok cmentarza niemieckich kolonistów.
25.	Tuszów	Jabłonna	Cmentarz wojenny	W płn. części wsi, 20 m na wsch. od szosy Lublin – Bychawa.
26.	Wierzchowiska	Bełżyce	Cmentarz wojenny	Na skraju lasu, 0,5 km na pn.-zach. od wsi.
27.	Wojciechów	Wojciechów	Mogiła zbiorowa	W środkowej części cm. paraf. 8m na płd. od głównej alei.
28.	Wronów	Bełżyce	Cmentarz wojenny	W lesie na płd.-wsch. od wsi Trudny do odnalezienia.
29.	Zaraszów Kolonia	Bychawa	Cmentarz wojenny	W płd. części wsi, na stoku wzniesienia, 100 m na wsch. od szosy Bychawa – Wysokie.

Lp.	Miejscowość	Gmina	Nazwa obiektu	Lokalizacja
1.	Charlęż	Spiczyn	Cmentarz wojenny	Na tyłach gospodarstwa, na zach. od wsi.
2.	Ciechanki	Puchaczów	Cmentarz wojenny	Wśród zabudowań wsi.
3.	Ciechanki	Puchaczów	Mogiła zbiorowa	Na pn.-wsch. skraju wsi, przy skrzyżowaniu szos: Łańcuchów – Puchaczów.
4.	Łańcuchów	Milejów	Cmentarz wojenny	W pobliżu cm. parafialnego, przy drodze prowadzącej przez wieś, nad krawędzią skarpy.
5.	Łysołaje	Milejów	Cmentarz wojenny	Na zach. od dawnego folwarku przy torach kolejowych.
6.	Maryniów	Milejów	Cmentarz wojenny	Na zach. od wsi, na płn. Skraju lasu, na płd. od drogi leśnej Maryniów – Milejów.
7.	Puchaczów	Puchaczów	Cmentarz wojenny	Przy płd. ogrodzeniu cm. parafialnego.
8.	Zalesie	Milejów	Cmentarz wojenny	We wsch. części wsi, 20 m na płd. od szosy Mełgiew – Łańcuchów, na skraju zagajnika.
9.	Dratów	Ludwin	Cmentarz wojenny	W pobliżu cerkwi prawosławnej.

Lp.	Miejscowość	Gmina	Nazwa obiektu	Lokalizacja
1.	Adelina	Chodel	Cmentarz wojenny	Na pn. od wsi, na pn. skraju lasu, obok drogi polnej Książ – Siewalka.
2.	Borów	Chodel	Cmentarz wojenny	Na płd. od dawnego folwarku, na wzgórzu, w sąsiedztwie lasu.
3.	Borów	Chodel	Cmentarz wojenny	Około 2 km na pn. od dawnego folwarku, w lesie, w sąsiedztwie prywatnego gospodarstwa.
4.	Chodel	Chodel	Cmentarz wojenny	Na płd. od miasteczka, na wzgórzu, 50 m od szosy Chodel – Godów.
5.	Chruślanki Józefowskie	Józefów	Cmentarz wojenny	Na wsch. od wsi w lesie Wielki Bór, przy leśnej drodze Chruślanki Józefowskie – Grobla.
6.	Darowne	Opole Lubelskie	Cmentarz wojenny	Na pn.-wsch. od wsi, na skraju lasu, obok drogi otoczony rowem.
7.	Góry Opolskie	Opole Lubelskie	Cmentarz wojenny	Na wsch. od wsi, na skraju lasu, otoczony wałem.
8.	Kamień	Łaziska	Cmentarz wojenny	Na płd.-zach. od wsi na skraju lasu.
9.	Karczmiska	Karczmiska	Kwatera wojenna	Na cmentarzu parafialnym w środkowej części przy murze zach.
10.	Mazanów	Józefów	Cmentarz wojenny	Na pn.-wsch. od wsi, w lesie, przy skrzyżowaniu szosy Józefów – Kraśnika sz. do Chruślanek.
11.	Opole Lubelskie	Opole Lubelskie	Kwatera wojenna	W płd. części cmentarza paraf. przy alei głównej, pod murem ogrodzeniowym.
12.	Prawno	Józefów	Kwatera wojenna	W pn.-wsch. rogu cmentarza parafialnego.
13.	Rybitwy	Józefów	Kwatera wojenna	W płd. rogu cmentarza wojennego.
14.	Wólka Łubkowska	Poniatowa	Cmentarz wojenny	Na płd. od wsi na terenie przysiółka Szczuczki Kolonia przy polnej drodze.

Lp.	Miejscowość	Gmina	Nazwa obiektu	Lokalizacja
1.	Drzewce	Nałęczów	Cmentarz wojenny	Przy skrzyżowaniu szos Łopatki – Drzewce i Drzewce Kol. – Buchałowice.
2.	Góra Puławska	Puławy	Cmentarz wojenny	W pn. części wsi, w lesie, na skarpie, na wsch. od szosy Góra Puławska – Bronowice.
3.	Góra Puławska	Puławy	Kwatera wojenna	W zach. części cmentarza parafialnego.
4.	Kazimierz Dolny	Kazimierz Dolny	Kwatera wojenna	W pn.-wsch. części cmentarza parafialnego.
5.	Kurów	Kurów	Cmentarz wojenny	Na wsch. od miejscowości, przy trasie Warszawa – Lublin (po zach. stronie).
6.	Nowy Pożóg	Końskowola	Mogiła zbiorowa	Na wsch. od wsi, na pn.-zach. skraju lasu.
7.	Paprotnia	Stężyca	Cmentarz wojenny	Na pn. od wsi, na skraju lasu niedaleko szosy do Żyrzyna (po wsch. stronie).
8.	Puławy	Puławy	Kwatera wojenna	W płd.-zach. części cmentarza parafialnego we Włostowicach.
9.	Sosnów	Puławy	Cmentarz wojenny	Na wsch. od wsi, 100 m na płd. od szosy Puławy – Radom.
10.	Żyrzyn	Żyrzyn	Kwatera wojenna	W pn.-zach. części cmentarza parafialnego.

Lp.	Miejscowość	Gmina	Nazwa obiektu	Lokalizacja
1.	Gardzienice	Piaski	Cmentarz wojenny	Przy trasie Piaski – Stryjno, w okolicy dawnego folwarku Borek.
2.	Izdebno	Rybczewice	Cmentarz wojenny	Na pn. od wsi, 100 m od lasu, przy skrzyżowaniu polnych dróg.
3.	Krzesimów	Mełgiew	Cmentarz wojenny	Na pn. od dawnego folwarku, na skraju niewielkiego lasu, na wzniesieniu.
4.	Młodziejów	Piaski	Cmentarz wojenny	Na pn. od wsi, przy trasie Lublin – Piaski.
5.	Podizdebno	Rybczewice	Mogiła zbiorowa	Na płd. od wsi w pobliżu szosy Częstoborowice – Izdebno, obok przystanku autobusowego.
6.	Rybczewice	Rybczewice	Cmentarz wojenny	Na pn. skraju wsi, na skarpie, przy szosie do Piask, w sąsiedztwie stacji benzynowej.
7.	Świdnik	Świdnik	Cmentarz wojenny	Na pn. od miasta przy szosie Lublin – Mełgiew, w lesie.
8.	Trawniki	Trawniki	Cmentarz wojenny	W pn.-wsch. części wsi wśród zabudowań, pomiędzy szosą w kierunku wsi Oleśniki, a rzeką Wieprz.

Oddział Wojskowy PTTK w Chełmie
ul. Lubelska 139 D/15, 22-109 Chełm 6
tel. (0-82) 565-59-67
mobile: (+48) 507 324 323, 600 970 932
http://ow_chelm.pttk.pl
e-mail: ow_pttk_chelm@op.pl