Odznaka Turystyczno-Krajoznawcza „Szlakami 19 Pułku Ułanów Wołyńskich” ustanowiona została przez Klub Przodowników Turystyki Pieszej im. Anieli Michalskiej z inicjatywy Sekcji Miłośników Kawalerii.
1. Celem Odznaki jest upamiętnienie działań i miejsc związanych z historią słynnego 19 Pułku Ułanów Wołyńskich im. gen. Edmunda Różyckiego, Jazdy Ochotniczej mjr Feliksa Jaworskiego oraz wszystkich jednostek jazdy wołyńskiej, której tradycje Pułk kontynuował i uosabiał.
2. Odznaka jest jednostopniowa i można ją zdobywać na terenach związanych historycznie z dziejami Pułku i jego poprzedników zarówno na terenie kraju i poza jego obecnymi granicami.
3. Odznak wchodzi w życie z dniem 1 września 1994 roku. Okres jej zdobywania nie podlega ograniczeniom czasowym.
4. Odznakę przyznaje Klub Przodowników Turystyki Pieszej im. Anieli Michalskiej w piątki od godz. 17-tej do 18-tej w Warszawie na rynku Starego Miasta 23, lub korespondencyjnie na adres – Oddział Śródmieście PTTK w Warszawie Klub Przodowników Turystyki Pieszej ul. Podwale 23.
5. Odznakę można zdobywać w trakcie wycieczek pieszych, rowerowych, konnych, autokarowych i motorowych. Odznaka przeznaczona jest dla turystów, którzy ukończyli 10 lat.
6. Trasy przebyte w trakcie ubiegania się o odznakę „Szlakami 19 Pułku Ułanów Wołyńskich” mogą być jednocześnie zaliczane na odznaki turystyczne zgodnie z ich regulaminem.
7. Warunkiem przyznania odznaki jest zwiedzenie minimum dziesięciu miejsc wymienionym w załączonym wykazie.
Wymagane jest odbycie trzech wycieczek na trasach uwzględniających wymienione miejsca. Przebyte trasy należy udokumentować w dowolnie opracowanym dzienniczku lub książeczce odznaki turystycznej. Wymagane są zwięzłe opisy przebytych tras i zwiedzanych obiektów. Pożądane zdjęcia, rysunki, mapki lub szkice. Obowiązują potwierdzenia przebytych tras (pieczątki z terenu lub przodowników PTTK).
8. Sekcja Miłośników Kawalerii działająca w ramach Klubu Przodowników Turystyki Pieszej im. Anieli Michalskiej ma prawo wnioskować o nadanie Odznaki honorowo osobom szczególnie do tego predysponowanym, weteranom Pułku i innym weteranom kawalerii w artylerii konnej oraz osobom zasłużonym dla popularyzacji i upamiętnienia wiedzy o kawalerii polskiej.
9. Organizatorzy zastrzegają sobie prawo ostatecznej interpretacji postanowień niniejszego regulaminu.
Przedstawiamy wykaz zawierający nazwy miast, miasteczek, osad i wiosek w różny sposób związany z dziejami oddziałów ochotniczej jazdy polskiej. Oddziały te występowały pod zmieniającymi się nazwami. Organizował je i dowodził nimi mjr Feliks Jaworski w burzliwych latach 1917-1919 aż po rok 1920.
Większość nazw zwłaszcza z początkowej części wykazu leży daleko na wschodzie i nie jest łatwo dostępna. W czasie minionych dziesięcioleci, które dzielą nas od tamtych wydarzeń nazwy te mogły ulec zmianie a część miejsc, które je nosiły mogło przestać istnieć.
Gdyby jednak ktoś z Was turystów miłośników historii zawędrował w tamte strony niech wspomni młodych polskich ułanów i ich legendarnego dowódcę. Nazwy nie są umieszczone w porządku alfabetycznym, układają się one w długi szlak historii 19 Pułku Ułanów Wołyńskich. Taką nazwę otrzymała w regularnej armii Ochotnicza Jazda mjr Feliksa Jaworskiego. W czasie pokoju stacjonowali w Ostrogu nad Horyniem strzegąc wschodniej granicy Rzeczypospolitej.
We wrześniu 1939 roku 19 Pułk Ułanów Wołyńskich walczył w ramach Wołyńskiej Brygady Kawalerii. Na przeszło sześćset kilometrowym szlaku w ciągłych bojach poniósł olbrzymie straty. Miarą bojowej wartości i męstwa ułanów jest fakt nadania 19 Pułkowi Ułanów Wołyńskich za walki w 1939 roku Krzyża Virtuti Militari.
Wykaz niektórych miejscowości związanych z historią
19 Pułku Ułanów Wołyńskich im. gen. Edmunda Różyckiego
1917-1920
Zazdrość, Mogilnik, Romanówka, Wybratówka, Kosów, Czortków, Bednarówka, Satanów, Szarawka k/Jarmoliniec, Kadyjówka, Klimaszówka k/Płoskirowa, Płoskirów, Bychów, Futory, Doborohorszcz, Dzygówka, Markowce, Antoniny k/Płaskirowa, Kremenczuga, Rosołowce, Orlince, Starokonstantynów, Hniwań, Łuck, Włodzimierz Wołyński, Ludwipol, Krzemieniec, Poryck, Wojnice, Zatruce, Torczyn, Bronisławówka, Pawłowicze, Teremno, Równe, Klewań, Broniki, Mytnica Czeska n/Styrem, Bezdonia, Dubno, Hrubieszów, Pińsk, Moroczno, Liplany, Kuźmice, Sławeczko, Łuczanki, Koszyszcze, Jelsk, Saniuki, Barbarów n/Prypecią, Werchni Młynek, Narwola, Skorodno, Chojniki, Czarnobyl, Mozyrz, Petryków n/Prypecią, Kobryń, Kurpiecie, Terespol, Międzyrzec, Łuków, Dęblin, Puławy, Firlej, Kock, Radzyń, Bobrki k/Radzynia, Kąkolewice, Wordy, Frankopol n/Bugiem, Skrzeszew n/Bugiem, Łosice, Drohiczyn, Granne, Pierlejewo, Pobikry, Brańsk, Suraż, Temklin, Konica, Mniszew, Kleszczele, Boćki, Bielsk, Białystok, Bagnówka, Gródek, Narew, Wasylków, Krasne, Horcyn, Stabin, Augustów, Suwałki, Kolnica k/Suwałk, Krzywulki, Wiżajny, Przerośl, Raczki, Grajewo, Ostróg n/ Horyniem.
1939
Wieluń, Mokra, Rębielice Królewskie, Ostrowy, Zeromiej, Cyrusowa Wola, Przyłęk, Brzeziny, Puszcza Mariańska, Kampinos, Kazuń, Chotomów, Stara Miłosna, Mińsk Mazowiecki, Cyganka, Rejowiec, Grabowice, Tyszowice, Majdan Krynicki, Wólka Horyniecka, Jacnia, Suchowola, Huta Różaniecka, Władypol k/Sambora, Radość k/Warszawy, Otwock.
Literatura
Cezary Leżeński – Zostały tylko ślady podków, Wyd. Książka i Wiedza 1984. Klub Przodowników Turystyki Pieszej
Henryk Smaczny – Księga kawalerii polskiej, Tesco Przedsiębiorstwo Zagraniczne 1989.
Wiktor Dzierżykraj Stokalski – Dzieje Jednej Partyzantki, Oficyna Wyd. „Gryf” Warszawa.
Cezary Leżeński – O Kawalerii Polskiej XX wieku – Zakład Narodowy Ossolińskich, Wrocław.
im. Anieli Michalskiej
Oddział Stołeczny PTTK
im. Aleksandra Janowskiego
Rynek Starego Miasta 23
00-272 Warszawa