I. POSTANOWIENIA OGÓLNE

1.      Odznaka Krajoznawcza Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego jest ogólnodostępną krajoznawczą odznaką regionalną ustanowioną przez Biuro Promocji i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego i Regionalną Pracownię Krajoznawczą PTTK w Katowicach.

2.      Celem odznaki jest popularyzacja Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego oraz wiedzy o województwie śląskim i jego walorach turystyczno-krajoznawczych.

3.      Odznaka Krajoznawcza Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego jest ustanowiona w trzech stopniach:

·        brązowym,

·        srebrnym,

·        złotym.

4.      Odznakę przyznaje Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK w Katowicach.

5.      Przyznanie Odznaki Krajoznawczej Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego następuje po weryfikacji kroniki krajoznawczej prowadzonej w dowolnej formie lub ewidencji wycieczek prowadzonej w książeczkach odznak krajoznawczych PTTK.

II. WARUNKI ZDOBYCIA ODZNAKI

1.      Odznakę mogą zdobywać osoby, które ukończyły 8 lat.

2.      Odznakę zdobywa się według kolejności stopni. Następny kolejny stopień można zdobywać bezpośrednio po spełnieniu warunków stopnia niższego.

3.      Nadwyżka zaliczanych obiektów krajoznawczych zdobytych na jeden stopień odznaki przechodzi po weryfikacji na stopień wyższy.

4.      Okres zdobywania poszczególnych stopni odznaki jest dowolny.

5.      Odznaka może być zdobywana podczas indywidualnych wędrówek po województwie lub podczas wycieczek, rajdów, zlotów i innych imprez organizowanych przez ogniwa PTTK, zakłady pracy, szkoły, parafie, organizacje itp.

6.      Odznaka może być zdobywana równocześnie z innymi odznakami krajoznawczymi i odznakami turystyki kwalifikowanej.

7.      Potwierdzeniem pobytu lub zwiedzenia obiektu może być odcisk pieczątki z nazwą miejscowości lub obiektu, wklejony bilet wstępu, zdjęcie obiektu. Na wycieczkach zbiorowych zwiedzenie obiektu mogą potwierdzić organizatorzy oraz przewodnicy turystyczni i kadra programowa PTTK (przodownicy, instruktorzy) pod warunkiem, że biorą udział w wycieczce i zwiedzaniu obiektu. Potwierdzenia mogą też dokonywać instruktorzy krajoznawstwa na podstawie ustnego sprawozdania ubiegającego się o przyznanie odznaki.

8.      Do zdobycia odznaki w poszczególnych stopniach wymagane jest poznanie określonej liczby obiektów z katalogu Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego oraz innych obiektów architektury drewnianej.

III. POSTANOWIENIA KOŃCOWE

1.      Obiekty architektury drewnianej zaliczane na poszczególne stopnie można zaliczyć tylko jeden raz.

2.      Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK na wniosek Biura Promocji i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego może przyznać osobie fizycznej lub prawnej dowolny stopień Odznaki Krajoznawczej Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego z pominięciem wymogów punktu 8.

3.      Regionalna Pracownia Krajoznawcza prowadzi ewidencję przyznanych odznak.

4.      Ostateczna interpretacja niniejszego regulaminu należy do Regionalnej Pracowni Krajoznawczej PTTK w Katowicach.

IV. SZLAK ARCHITEKTURY DREWNIANEJ WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

Szlak Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego pokazuje najciekawsze obiekty w ich naturalnym otoczeniu oraz placówki muzealne zajmujące się architekturą i sztuką ludową. Jego Trasa Główna łączy się z podobnymi szlakami w województwach opolskim i małopolskim, natomiast pięć odrębnych pętli pozwala na szczegółową penetracje terenu województwa.

TRASA GŁÓWNA

Gwoździany – Lubliniec – Koszęcin – Tworóg – Wielowieś – Paczyna – Poniszowice – Rudziniec – Sierakowice – Sośnicowice – Smolnica – Gliwice – Zabrze – Ruda Śląska – Chorzów – Katowice – Tychy – Bieruń Stary – Bojszowy – Pszczyna – Góra – Jawiszowice – Wilamowice – Stara Wieś – Bestwina – Bielsko-Biała – Żywiec – Jeleśnia – Pewel Wielka – Lachowice (336 km).

PĘTLA CZĘSTOCHOWSKA

Częstochowa – Olsztyn – Zrębice – Janów – Żarki – Koziegłowy – Cynków – Woźniki – Sośnica – Koszęcin – Boronów – Bór Zapiski – Truskolasy – Kłobuck – Mokra – Miedźno – Częstochowa (180 km).

Pętla ma połączenie z Trasą Główną przez Koszęcin i Pętlą Gliwicką (Sośnica – Miasteczko Śląskie – Tarnowskie Góry – Gliwice).

PĘTLA GLIWICKA

Gliwice – Ostropa – Smolnica – Sośnicowice – Sierakowice – Rudziniec – Poniszowice – Paczyna – Zacharzowice – Sieroty – Zacharzowice – Łubie – Księży Las – Szarsza – Gliwice – Zabrze – Ruda Śląska – Halemba – Paniowy – Borowa Wieś – Bojków – Żernica – Smolnica – Ostropa – Gliwice (160 km).

Pętla jest fragmentem Trasy Głównej i ma połączenie z Pętlą Częstochowską (Szarsza – Tarnowskie Góry – Koszęcin) i z Pętlą Rybnicką (Żernica – Wilcza lub Paniowy – Bełk).

PĘTLA RYBNICKA

Rybnik – Wielopole – Ochojec – Wilcza – Czerwionka-Leszczyny – Bełk – Palowice – Żory – Szeroka – Jastrzębie Zdrój – Gołkowice – Łaziska – Gorzyce – Wodzisław Śląski – Radlin – Jankowice Rybnickie – Chwałowice – Ligocka Kuźnia – Rybnik (130 km).

Pętla ma połączenie z Pętlą Gliwicką (Wilcza – Żernica i Bełk – Paniowy) oraz Pszczyńską (Jastrzębie Zdrój – Pielgrzymowice).

PĘTLA PSZCZYŃSKA

Pszczyna – Ćwiklice – Grzawa – Miedźna – Góra – Jawiszowice – Wilamowice – Stara Wieś – Bestwina – Komorowie – Jasienica – Bielowicko – Skoczów – Ogrodzona – Zamarski – Kończyce Wielkie – Kaczyce – Zebrzydowice – Pielgrzymowice – Strumień – Wisła Mała – Łąka – Pszczyna (135 km).

Pętla jest fragmentem Trasy Głównej i ma połączenie z Pętlą Rybnicką (Pielgrzymowice – Jastrzębie Zdrój lub Zebrzydowice – Gołkowice) oraz odcinek wspólny z Pętlą Beskidzką (Komorowie – Skoczów).

PĘTLA BESKIDZKA

Bielsko-Biała – Komorowie – Bielowicko – Skoczów – Ustroń-Nierodzim – Wisła – Istebna – Koniaków – Laliki-Pochodzita – Milówka – Cięcina – Żywiec – Łodygowice – Mikuszowice Krakowskie – Bielsko-Biała (120 km).

Pętla jest fragmentem Trasy Głównej i ma odcinek wspólny z Pętlą Pszczyńską (Komorowie – Skoczów).

OZNACZONE W TERENIE OBIEKTY POZA SZLAKIEM

Buków, Czernica, Czernichów, Gilowice, Lubomia, Miasteczko Śląskie, Szczyrk, Złatna.

V. KATALOG OBIEKTÓW SZLAKU ARCHITEKTURY DREWNIANEJ

1.      BEŁK – kościół Św. Marii Magdaleny z 1753 r.

2.      BIELOWICKO – kościół Św. Wawrzyńca z 1701 r.

3.      BIELSKO-BIAŁA ul. Sobieskiego 51 – Dom Tkacza z końca XVIII w, zrekonstruowany po pożarze dom mieszkalny z warsztatem pracy bielskiego sukiennika z końca XVIII w.

·        DOM TKACZA, tel. (0-33) 811-71-76, czynne: wt., śr., pt., sob. 9-14.30, czw. 10-17, niedz. nieczynne (w soboty wstęp wolny), z praktycznym pokazem pracy na krośnie tkackim.

4.      BIELSKO-BIAŁA – MIKUSZOWICE ul. Cyprysowa – kościół Św. Barbary z 1690 r.

5.      BIERUŃ ul. Krakowska – kościół Św. Walentego z przeł. XVI/XVII w.

6.      BOJSZÓW – kościół cmentarny Wszystkich Świętych z pocz. XVI w.

7.      BORONÓW – kościół Matki Boskiej Różańcowej z 1611 r.

8.      BÓR ZAPILSKI – kościół Św. Jacka z l. 1919-21.

9.      BRUSIEK – kościół Św. Jana Chrzciciela z ok. 1670 r.

10. BUKÓW – kaplica Różańcowa z 1770 r.

11. CHORZÓW – Górnośląski Park Etnograficzny na pow. 25 ha pokazuje 58 przykładów drewnianego budownictwa ludowego z 5 regionów Górnego Śląska i Zagłębia beskidzkiego, podgórskiego, pszczyńsko-rybnickiego, przemysłowego i lublinieckiego), m. in. kościół Św. Józefa z 1791 r. z Nieboczów (w latach 1971-1995 w Rybniku-Kłokocinie), domy mieszkalne z Dziećkowic, Krasów, Panewnik, dom ostatniego sołtysa Katowic – Kazimierza Skiby, chałupy z Kromołowa, Istebnej, spichlerze dworskie i plebańskie, zagrodę pasterską z Brennej.

·        GÓRNOŚLĄSKI PARK ETNOGRAFICZNY, ul.Parkowa 1, tel. (0-32) 241-07-18, czynny: 1 V – 30 IX, wt.-pt. 10-17, sob., niedz. i święta 12-19; 1 X – 31 X, wt.-niedz. 10-17; 1 XI – 31 IV, wt.-pt. 9-14.

12. CHORZÓW ul. Lwowska – kościół Św. Wawrzyńca z 1559 r., przeniesiony w 1935-38 z Knurowa.

13. CIESZOWA – kościół Św. Marcina z 1751 r., spichlerz dworski z XVIII w.

14. CIĘCINA – kościół Św. Katarzyny z 1542 r., powiększony 1667 i 1895, spichlerz dworski z XVIII w.

15. CZERNICA – spichlerz dworski z XVIII w.

16. CZERNICHÓW – dzwonnica wiejska z XIX w.

17. CYNKÓW – kościół Św. Wawrzyńca z 1631 r.

18. CZĘSTOCHOWA pl. Biegańskiego – ekspozycja kultury ludowej regionu częstochowskiego w Muzeum.

·        MUZEUM CZĘSTOCHOWSKIE Ratusz, pl. Biegańskiego 45, tel. (0-34) 324-44-24, czynne: wt.-niedz. 11-18 (w środy wstęp wolny).

19. GILOWICE – kościół Św. Andrzeja z 1547 r. z wieżą z 1641 r., przeniesiony z Rychwałdu w 1757 r.

20. GLIWICE ul. Kozielska – kościół Wniebowzięcia MB z 1493 r., przebudowany w XVII w., wieża z 1777 r., przeniesiony w 1925 r. z Zębowic koło Olesna na cmentarz żołnierzy francuskich; ekspozycja kultury ludowej regionu gliwickiego w Muzeum.

·        MUZEUM W GLIWICACH – Willa Caro, ul. Dolnych Wałów 8a tel. (0-32) 231-58-16, czynne: wt., śr. pt. 9-14.30, czw. 11-18 (wstęp wolny), sob., niedz. 10-15.

21. GLIWICE – OSTROPA ul. Piekarska – kościół Św. Jerzego z 1640 r., z murowanym gotyckim prezbiterium z XV w.

22. GOŁKOWICE – kościół Św. Anny z 1874 r.

23. GÓRA – kościół Św. Barbary z 2. poł. XVI w.

24. GRZAWA – kościół Ścięcia Św. Jana Chrzciciela z XVI w.

25. GWOŹDZIANY – kościół Nawiedzenia NMP z 1576 r., przeniesiony z Kościelisk w 1978 r.

26. ISTEBNA nr 824 – drewniana chałupa góralska Kawuloków z końca XIX w. w niej Izba Regionalna; w centrum Istebnej i licznych przysiółkach kilkadziesiąt innych drewnianych chałup i budynków gospodarczych.

27. ISTEBNA ANDZIOŁÓWKA – kaplica wotywna Konarzewskich z 1922 r.

28. ISTEBNA KUBALONKA – kościół Św. Krzyża z 1779 r., przeniesiony z Przyszowic w 1958 r.

29. ISTEBNA MLASKAWKA – kościół filialny Św. Józefa, przeniesiony w 1995 r. z Jaworzynki-Trzycatka, gdzie stał pod wezwaniem Matki Boskiej Frydeckiej (zbudowany w 1952 r.).

30. ISTEBNA STECÓWKA – kościół Matki Boskiej Fatimskiej z 1956 r.

31. JANKOWICE RYBNICKIE – kościół Bożego Ciała z 1675 r.

32. JASTRZĘBIE ZDRÓJ ul. ks. biskupa Bednorza – kościół Św. Barbary i Józefa z 1. poł. XVII w., przeniesiony w 1974 r. z Jedłownika.

33. JELEŚNIA – karczma z XVIII w.

34. KACZYCE – kościół Podwyższenia Krzyża Świętego z 1620 r., przeniesiony w 1971-72 z Ruptawy.

35. KATOWICE Park Kościuszki – kościół Św. Michała Archanioła z 1520 r., przeniesiony w 1938-39 z Syryni; ul. Wita Stwosza – zbiory średniowiecznej sztuki sakralnej, pochodzących m. in. z drewnianych kościołów województwa śląskiego w Muzeum Archidiecezjalnym.

·        MUZEUM ARCHIDIECEZJALNE, ul. Wita Stwosza 16, tel. (0-32) 251-67-03, czynne: wt., czw. 14-18, niedz. 14-17 (dla grup po uprzednim zgłoszeniu telefonicznym w każdym innym czasie).

36. KOŃCZYCE WIELKIE – kościół Św. Michała Archanioła z 1777 r., ze starszą wieżą z 1751 r.

37. KOSZĘCIN – kościół Św. Trójcy z 1724 r.; ekspozycja etnograficzna.

38. KSIĘŻY LAS – kościół Św. Michała Archanioła z 1494 r.

39. LALIKI-POCHODZITA – kościół NMP Nieustającej Pomocy z 1947 r., rozbudowany w1965 r.

40. LUBLINIEC – kościół Św. Anny z 1653 r.

41. LUBOMIA – kaplica Św. Jana Nepomucena z ok. 1700 r.

42. ŁAZISKA – kościół Wszystkich Świętych z XVI w.

43. ŁODYGOWICE – kościół Św. Szymona i Judy Tadeusza z 1635 r., powiększony w XVIII w.

44. MIASTECZKO ŚLĄSKIE – kościół Św. Jerzego i Wniebowzięcia NMP z 1666 r.

45. MIEDŻNA – kościół Św. Klemensa Papieża z XVII w.

46. MIKOŁÓW BOROWA WIEŚ ul. Gliwicka – kościół Św. Mikołaja z ok. 1640 r., przeniesiony w 1937-39 z Przyszowic.

47. MIKOŁÓW PANIOWY - kościół Św. Piotra i Pawła z 1757 r.

48. MILÓWKA – chałupa konstrukcji zrębowej z 1739 r., obecnie muzeum gminne.

·        MUZEUM „STARA CHAŁUPA”, ul. Piastowska 1, tel. (0-33) 863-76-34, czynne: wt.-sob. 9-14. Wyposażenie wnętrza domu góralskiego z 2. poł. XIX w. – ze zbiorów Muzeum w Żywcu.

49. MOKRA – kościół Św. Szymona i Judy Tadeusza z 1708 r.

50. OLSZTYN ul. Kuhna 1 – ruchoma szopka Jana Wewióra w drewnianej chałupie z końca XIX w., tel. (0-34) 363-59-88, 0607-414-806.

51. PACZYNA – dzwonnica drewniana z 1679 r.

52. PALOWICE – kościół Trójcy Przenajświętszej z 1595 r., przeniesiony w 1981 r. z Leszczyn.

53. PIELGRZYMOWICE – kościół Św. Katarzyny z 1680 r.

54. PONISZOWICE – kościół Św. Jana Chrzciciela z 1499 r., rozbudowany 1775 r. i 1834 r. z wolnostojącą dzwonnicą z 1520 r.

55. PSZCZYNA – skansen Zagroda Wsi Pszczyńskiej utworzony w 1975 r. w Parku Kolejowym prezentujący wśród 16 obiektów m. in. chałupę z Grzawy, ośmioboczną stodołę z Kryr, szopę z Frydka, młyn wodny z Bojszów (obecnie karczma), spichlerz z Rudołtowic i kuźnię z Goczałkowic.

·        SKANSEN „ZAGRODA WSI PSZCZYŃSKIEJ”, Park Dworcowy, tel. 0603-131-186, czynny: wt.-pt. 10-15, sob. niedz. 10 do ostatniego gościa.

56. PSZCZYNA-ĆWIKLICE – kościół Św. Marcina z przeł. XVI/XVII w.

57. PSZCZYNA-ŁĄKA ul. Tetmajera – kościół Św. Jadwigi z 1660 r. z wolnostojącą dzwonnicą.

58. RACHOWICE – kościół Trójcy Świętej z 1668 r. z murowanym gotyckim prezbiterium z XV w.

59. RUDZINIEC – kościół Św. Michała Archanioła z 1657 r.

60. RYBNIK LIGOCKA KUŹNIA ul. Wolna – kościół Św. Wawrzyńca z 1717 r., przeniesiony w 1975 r. z Boguszowic.

61. RYBNIK WIELOPOLE ul. Górna – kościół Św. Katarzyny i MB Różańcowej z 1534 r., przeniesiony w 1976 r. z Gierałtowic.

62. SADÓW – wolnostojąca dzwonnica drewniana z XVII w. przy murowanym kościele Św. Józefa z 1331 r.

63. SIERAKOWICE – kościół Św. Katarzyny Aleksandryjskiej z 1675 r.; kapliczka Św. Jana Nepomucena przy drodze do Rachowic.

64. SIEROTY – kościół Wszystkich Świętych z 1707 r. z murowanym gotyckim prezbiterium z ok. 1470 r.

65. SMOLNICA – kościół Św. Bartłomieja z ok. 1603 r.

66. STARA WIEŚ – kościół Podwyższenia Krzyża Świętego z 1522 r.; kilka drewnianych domów z XIX w. z ozdobnymi szczytami; stara szkoła z 1787 r. – obecnie Izba Regionalna, tel. (0-33) 845-72-04.

67. SZAŁSZA – kościół Matki Boskiej z XVI/XVII w., zrekonstruowany po pożarze w 1967 r.

68. SZCZYRK – kościół Św. Jakuba Apostoła z l. 1797-1800.

69. TRUSKOLASY – kościół Św. Mikołaja z 1737 r.; kilkanaście drewnianych budynków mieszkalnych i gospodarskich.

70. USTROŃ NIERODZIM – kościół Św. Anny z 1769 r.; stała wystawa etnograficzna w Muzeum Regionalnym.

·        MUZEUM REGIONALNE STARA ZAGRODA, ul. Ogrodowa 1, tel. (0-33) 854-31-08, czynne codziennie 9-17.

71. WILCZA – kościół Św. Mikołaja z 1755 r.

72. WISŁA MAŁA – kościół Św. Jakuba Mł. i MB Dobrej Rady z 1775-82 r.

73. WISŁA ul. Stellera 1 – wystawa kultury ludowej górali beskidzkich w Muzeum Beskidzkim, na jego zapleczu kilka drewnianych chałup góralskich.

74. WISŁA ul. Lipowa – dawny zameczek myśliwski arcyksięcia Fryderyka Habsburga z 1898 r., przeniesiony w 1973 r. z polany Przysłop pod Baranią Górą (w l. 1924-1973 schronisko PTT i PTTK).

·        MUZEUM BESKIDZKIE IM. A. PODŻORSKIEGO, ul. Stellera 1, tel. (0-33) 855-22-50, czynne: wt., czw. pt. 9-15, śr. 9-17, sob. niedz. 10-14.

75. WISŁA ŁABAJÓW ul. Kopydło – kościół Znalezienia Krzyża Świętego z drewnianą wieżą z 1575 r. przeniesioną w 1983 r. z Połomii.

76. WISŁA ZADNI GROŃ ul. Zameczek – kaplica z 1909 r. z zespołu nieistniejącego zameczku myśliwskiego Habsburgów.

77. WOŹNIKI – kościół cmentarny Św. Walentego z 1696 r.

78. ZABRZE PORĘBA ul. Wolności – kościół Św. Jadwigi z 1929 r.

79. ZACHARZOWICE – kościół Św. Wawrzyńca z ok. 1580 r.

80. ZAMARSKI – kościół Najświętszego Serca Jezusowego z 1731 r.

81. ZŁATNA – leśniczówka habsburskiego zarządu lasów z 1876 r., proj. Karol Pietschka.

82. ZŁOTY POTOK – dawny młyn wodny Kołaczew na Wiercicy, z przeł. XIX/XX w.

83. ZRĘBICE – kościół Św. Idziego z 1789 r.

84. ŻABNICA – kościół Matki Boskiej Częstochowskiej z 1914 r.

85. ŻERNICA – kościół Św. Michała z ok. 1661 r.

86. ŻYWIEC – stała ekspozycja „Kultura materialna górali beskidzkich” w Muzeum.

·        MUZEUM, ul. Kościuszki 5, tel. (0-33) 861-21-24, czynne: wt.-pt. 9-16, niedz. 10-14, sob. 10-15.

VI. OBIEKTY PLANOWANE DO WŁĄCZENIA DO SZLAKU

1.      Bobrowniki – kościół Św. Wawrzyńca z 1669 r.

2.      Bytom Bobrek – kościół ewangelicki z 1932 r.

3.      Dobraków – kościół pomocniczy Podwyższenia Krzyża Świętego z XVIII w., rozbudowany w l. 1850-53.

4.      Garnek – młyn wodny nad Wartą z XIX w.

5.      Lipie – dwór drewniany z XVIII w.

6.      Łany Wielkie – młyn wodny na Pilicy.

7.      Pawełki – kościół filialny Matki Boskiej Fatimskiej z 1928 r.

8.      Pietrowice Wielkie – kościół odpustowy Św. Krzyża z 1667 r., przebudowany w 1743 r.

9.      Podlesie – kościół Św. Idziego z pocz. XVIII w., przebudowany w l. 1782-87.

10. Popów – kościół pomocniczy Św. Józefa Robotnika z 1858 r., powiększony w XX w.

11. Sławków – stara karczma z XVIII w.

12. Szczekociny – kaplica z XIX w.

13. Wola Libertowska – młyn drewniany na Pilicy.

14. Zabrze Mikulczyce – kościół ewangelicki z 1935 r.

Opracowanie regulaminu Edward Wieczorek 2003 r.

Pobierz Regulamin Odznaki lub

Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK
Katowicki Oddział Regionalny PTTK
40-013 Katowice
ul. Warszawska 5
tel./fax (0-32) 253-93-52, 253-78-12