I. Trakt Pamięci Męczeństwa i Walki Żydów w Warszawie

Punktem wyjścia jest monumentalny Pomnik Bohaterów Getta, na skwerze przy ul. Ludwika Zamenhofa, na warszawskim Śródmieściu. Trakt obejmuje ciąg pomników i tablic pamiątkowych wzdłuż ul. Ludwika Zamenhofa, przez skwer Szmula Zygelbojma, ul. Stawki aż do muru-pomnika na Umschlagplatzu usytuowanego na miejscu bocznic kolejowych, skąd wywożono Żydów do obozów zagłady.

II. Miejscowości i obiekty zagraniczne

1. Ahaus, pow. Borken, rejencja Münster, Nadrenia Północna-Westfalia, Niemcy – Irena-Sendler-Gesamtschule, Hof zum Ahaus 6-8.

2. Euskirchen, rejencja Kolonia, Nadrenia Północna-Westfalia, Niemcy – LVR-Irena-Sendler-Schule, Rheinstraße 45.

3. Hamburg, Niemcy – Irena-Sendler-Schule in Hamburg, Am Pfeilshof 20.

4. Hohenroth, pow. Rhön-Grabfeld, rejencja Dolna Frankonia, Bawaria, Niemcy – Irena-Sendler-Schule in Hohenroth, Brendweg 2.

5. Jerozolima, Izrael – Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Jad Waszem na Wzgórzu Herzla; drzewo Ireny Sendlerowej z 1983 r. w Alei Sprawiedliwych (cedr przed pawilonem dziecięcego muzeum Jad Waszem).

6. Kingston upon Hull, hrab. East Riding of Yorkshire, reg. Yorkshire and the Humber, Anglia, Wielka Brytania – Polska Szkoła im. Ireny Sendlerowej w Hull [Irena Sendler's Polish School], Bricknell Avenue, HU5 4ET Kingston upon Hull.

7. León de los Aldamas, stan Guanajuato, Meksyk – Instituto Irena Sendler, Blvd. San Juan Bosco 4215.

8. Moskwa, Rosja – pomnik Ireny Sendlerowej.

III. Miejscowości i obiekty w Polsce

1. Chotomów, woj. mazowieckie, pow. legionowski, gm. Jabłonna – miejsce umieszczenia dzieci żydowskich przemycanych z warszawskiego getta.

2. Łódź – miejsce zamieszkania Heleny Grobelny ps. „Halina”, gdzie kilkakrotnie odwiedzała ją Irena Sendler.

3. Otwock – miejsce zamieszkania w dzieciństwie i latach młodzieńczych.

4. Piotrków Trybunalski, woj. łódzkie – miejsce zamieszkania i edukacji; kamienica przy al. 3 Maja 14 (tablica pamiątkowa), d. Gimnazjum Heleny Trzcińskiej (ob. Katolicka Szkoła Podstawowa i Przedszkole Sióstr Dominikanek), ul. Kazimierza Stronczyńskiego 1.

5. Tarczyn, woj. mazowieckie, pow. piaseczyński – miejsce zamieszkania w latach międzywojennych.

6. Turkowice, woj. lubelskie, pow. hrubieszowski, gm. Werbkowice – miejsce umieszczenia dzieci żydowskich przemycanych z warszawskiego getta.

7. Warszawa-Białołęka – d. Zakład Wychowawczy dla Dziewcząt im. matki Wincenty Jadwigi Jaroszewskiej prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek Samarytanek w Henrykowie, ul. Modlińska 257; w okresie okupacji Irena Sendlerowa ukrywała tam ratowane przez siebie żydowskie dzieci, a po II wojnie światowej wizytowała zakład.

8. Warszawa – budynek przy ul. Adolfa Pawińskiego 2 (d. ul. Opaczewska 1), w którym mieściła się centrala i jeden z trzech ośrodków terenowych Sekcji Pomocy Matce i Dziecku – miejsce pracy w latach 1932-35.

9. Warszawa – Cmentarz Powązkowski – miejsce wiecznego spoczynku.

10. Warszawa – d. Gmach Wolnej Wszechnicy Polskiej, ul. Stefana Banacha 2 (d. ul. Opaczewska 2a); przy WWP działało Studium Pracy Społeczno-Oświatowej, z którym współpracowała Irena Sendlerowa w latach 1932-35.

11. Warszawa – d. kamienica przy ul. Markowskiej 15 na Pradze – miejsce, gdzie pod nazwiskiem Stefan Zgrzembski ukrywał się bliski współpracownik i przyszły mąż Ireny Sendlerowej oraz miejsce regularnych spotkań Rady Pomocy Żydom „Żegota”.

12. Warszawa – d. ogródek przy domu Jadwigi Piotrowskiej przy ul. Lekarskiej 9 – miejsce ukrycia słoika z listą ocalonych dzieci żydowskich.

13. Warszawa – d. Sąd Okręgowy na Lesznie (ob. al. Solidarności 127) – gdzie z pomocą woźnych sądowych Irena Sendler przemycała dzieci z getta (wejście z ul. Leszno) na tzw. stronę aryjską (wyjście na ul. Ogrodową).

14. Warszawa – d. siedziba Miejskiego Ośrodka Opieki i Zdrowia, ul. Siedzibna 25 (tablica pamiątkowa) – miejsce pracy w l. 30. XX w.

15. Warszawa – d. siedziba Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa III Rzeszy oraz areszt śledczy Gestapo, al. Jana Chrystiana Szucha 25 (ob. Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz Mauzoleum Walki i Męczeństwa – Oddział Muzeum Niepodległości w Warszawie) – miejsce przesłuchań po aresztowaniu.

16. Warszawa – d. więzienie Pawiak, ul. Dzielna 24/26 (ob. Muzeum Więzienia „Pawiak” – oddział Muzeum Niepodległości) – miejsce osadzenia i licznych przesłuchań.

17. Warszawa – Dom Geriatryczno-Rehabilitacyjny Konwentu oo. Bonifratrów na Nowym Mieście, ul. Sapieżyńska 3 – miejsce zamieszkania w ostatnich latach życia.

18. Warszawa – dom przy pl. Na Rozdrożu – miejsce zamieszkania w ostatnich latach życia.

19. Warszawa – dom Spółdzielni Mieszkaniowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na Woli przy ul. Ludwiki 3 i ul. Ludwiki 6 (tablica pamiątkowa) – miejsce zamieszkania w l. 1931-35 i 1935-43 oraz aresztowania przez Gestapo.

20. Warszawa – dom przy ul. Żurawiej 24 – w 1942 r. miejsce spotkania z Julianem Grobelnym ps. „Trojan” – przewodniczącym Rady Pomocy Żydom „Żegota”.

21. Warszawa – fragment muru getta przy ul. Siennej 55 i ul. Złotej 60.

22. Warszawa – Główny Dom Schronienia dla Dzieci przy ul. Dzielnej 39 w getcie, w którym wielokrotnie bywała Irena Sendler.

23. Warszawa – gmach Senatu RP w kompleksie parlamentarnym (obok budynku Sejmu RP), ul. Wiejska 6/8; gdzie 14.03.2007 r. padły znamienne słowa Ireny Sendler: „Budujmy cywilizację dobra, cywilizację życia, nie śmierci”.

24. Warszawa – Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Szpital, ul. Płocka 26 – miejsce śmierci.

25. Warszawa – Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, ul. Mordechaja Anielewicza 6; pamiątki po Irenie Sendlerowej (medal i dyplom Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, honorowe obywatelstwo Izraela, honorowe obywatelstwo miasta Otwocka wraz z kluczem do bram miasta, medale, pamiątki, książki oraz listy, które Irena Sendlerowa przez wiele lat otrzymywała od młodzieży z całego świata).

26. Warszawa – skrzyżowanie ul. Żelaznej i ul. Leszno, gdzie 6.08.1942 r. Irena Sendlerowa obserwowała Janusza Korczaka przechodzącego z grupą dzieci ze swojego Domu Sierot na Umschlagplatz.

27. Warszawa – Stowarzyszenie „Dzieci Holocaustu” w Polsce, pl. Grzybowski 12/16 – m. in. miejsce przemówienia po otrzymaniu nagrody im. Jana Karskiego „Za Odwagę i Serce” przyznanej przez Amerykańskie Centrum Kultury Polskiej w Waszyngtonie.

28. Warszawa – Umschlagplatz – miejsce związane z holokaustem w getcie warszawskim, pomnik upamiętniający deportację Żydów z warszawskiego getta do obozów zagłady.

29. Warszawa – Uniwersytet Warszawski – studia polonistyczne.

30. Warszawa – zespół budynków d. Miejskich Zakładów Sanitarnych proj. Juliusza Dzierżanowskiego (ob. Wydział Sztuki Mediów Akademii Sztuk Pięknych), ul. Spokojna 15; tablica upamiętniająca niosących pomoc żydowskim dzieciom – Irenę Sendlerową i dr. Juliusza Majkowskiego.

31. Warszawa-Wawer – praktyka pedagogiczna w filii Domu Sierot Janusza Korczaka „Różyczka” (ob. Wielofunkcyjny Obiekt Sportowo-Rekreacyjny „Syrenka”), ul. Starego Doktora 1.

IV. Szkoły i inne obiekty im. Ireny Sendler

1. Bydgoszcz, woj. kujawsko-pomorskie – Szkoła Podstawowa nr 58 im. Ireny Sendlerowej w Bydgoszczy, ul. Gdańska 53A.

2. Bydgoszcz, woj. kujawsko-pomorskie – Zespół Szkół nr 33 dla Dzieci i Młodzieży Przewlekle Chorej w Bydgoszczy, ul. Marii Skłodowskiej-Curie 4.

3. Chełm, woj. lubelskie – Szkoła Podstawowa nr 11 im. Ireny Sendlerowej w Chełmie, ul. Powstańców Warszawy 10.

4. Ciechanów, woj. mazowieckie – Społeczna Szkoła Podstawowa STO im. Ireny Sendlerowej w Ciechanowie, ul. Stanisława Wyspiańskiego 11A.

5. Dobroszyce, woj. dolnośląskie, pow. oleśnicki – Szkoła Podstawowa w Dobroszycach im. Ireny Sendlerowej, ul. Parkowa 5.

6. Gdańsk, woj. pomorskie – Bursa Gdańska im. Ireny Lendlerowej, ul. Podwale Staromiejskie 51/52.

7. Głogów, woj. dolnośląskie – Gimnazjum nr 2 im. Ireny Sendler w Głogowie, pl. Mieszka I 22.

8. Gniezno, woj. wielkopolskie – Zespół Szkół „Porkom” im. Ireny Sendlerowej w Gnieźnie, ul. Gębarzewska 12.

9. Kielce, woj. świętokrzyskie – Szkoła Podstawowa nr 19 im. Ireny Sendlerowej w Kielcach, ul. Targowa 3.

10. Kramsk, woj. wielkopolskie, pow. koniński – Gimnazjum im. Ireny Sendlerowej w Kramsku, ul. Konińska 20.

11. Lamki, woj. wielkopolskie, pow. ostrowski, gm. Ostrów Wielkopolski – Gimnazjum Publiczne im. Ireny Sendler w Lamkach, Lamki 131.

12. Łódź, woj. łódzkie – XLII Liceum Ogólnokształcące im. Ireny Lendlerowej w Łodzi, ul. Stawowa 28.

13. Nowy Dwór Gdański, woj. pomorskie – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Ireny Sendlerowej w Nowym Dworze Gdańskim, ul. Warszawska 52.

14. Opole, woj. opolskie – Szkoła Podstawowa TAK im. Ireny Sendlerowej w Opolu, ul. Norberta Barlickiego 5.

15. Otwock, woj. mazowieckie – Szkoła Podstawowa nr 2 im. Ireny Sendlerowej w Otwocku, ul. ks. Józefa Poniatowskiego 47/49.

16. Przemków, woj. dolnośląskie, pow. polkowicki – Zespół Szkół im. Ireny Sendler w Przemkowie, ul. Leśna Góra 3.

17. Sępopol, woj. warmińsko-mazurskie, pow. bartoszycki – Szkoła Podstawowa im. Ireny Lendlerowej w Sępopolu, al. Wojska Polskiego 8.

18. Sianów, woj. zachodniopomorskie, pow. koszaliński – Gimnazjum Gminne im. Ireny Sendlerowej w Sianowie, ul. Bolesława Chrobrego 4.

19. Skwierzyna, woj. lubuskie, pow. międzyrzecki – Liceum Ogólnokształcące im. Ireny Sendler w Skwierzynie, ul. Adama Mickiewicza 1.

20. Słupsk, woj. pomorskie – Gimnazjum nr 6 z Oddziałami Integracyjnymi im. Ireny Sendler w Słupsku, ul. Marii Zaborowskiej 2.

21. Starogród, woj. kujawsko-pomorskie, pow. chełmiński, gm. Chełmno – Szkoła Podstawowa im. Ireny Sendlerowej w Starogrodzie, Starogród 33.

22. Tarczyn, woj. mazowieckie, pow. piaseczyński – Liceum Ogólnokształcące im. Ireny Sendlerowej w Tarczynie, ul. ks. Czesława Oszkiela 1.

23. Toszek, woj. śląskie, pow. gliwicki – Szkoła Podstawowa nr 1 im. Ireny Sendler w Toszku, ul. Dworcowa 27.

24. Warszawa – Fundacja im. Ireny Sendlerowej, ul. Walcownicza 35H.

25. Warszawa – Gimnazjum Niepubliczne nr 1 im. Ireny Sendlerowej w Warszawie, ul. Skrajna 10.

26. Warszawa – Gimnazjum Nr 23 im. Ireny Sendler w Warszawie na Grochowie, ul. Tarnowiecka 4.

27. Warszawa – Niepubliczna Szkoła Podstawowa nr 38 z Oddziałami Integracyjnymi im. Ireny Sendlerowej w Warszawie, ul. Skrajna 10.

28. Warszawa – Szkoła Podstawowa nr 236 z Oddziałami Integracyjnymi im. Ireny Sendlerowej w Warszawie na Woli, ul. Elekcyjna 21/23.

29. Warszawa – Szkoła Podstawowa Specjalna nr 213 im. Ireny Lendlerowej w Warszawie, ul. Elektoralna 12/14.

30. Wola, woj. kujawsko-pomorskie, pow. żniński, gm. Kikół – Szkoła Podstawowa im. Ireny Sendlerowej w Woli. 3

31. Wykroty, woj. dolnośląskie, pow. bolesławiecki, gm. Nowogrodziec – Gimnazjum im. Ireny Sendler w Wykrotach, ul. 22 Lipca 106.

V. Murale poświęcone Irenie Sendlerowej

Murale powstały w ramach programu „Mowa Miłości” realizowanego przez Fundację Klamra. Mają one nie tylko przypominać postać Ireny Sendlerowej, to także społecznościowa akcja, budująca ruch ludzi, organizacji i instytucji, oddolna i otwarta, polegająca na budowaniu międzyludzkiej wspólnoty!

1. Białystok, woj. podlaskie – mural na ogrodzeniu Zakładu Karnego Białystok, ul. Hetmańska 89.

2. Bielsko-Biała, woj. śląskie – mural na ścianie budynku przy ulicy ks. Stanisława Stojałowskiego 19.

3. Cieszanów, woj. podkarpackie, pow. lubaczowski – mural na ścianie Centrum Edukacji Wczesnoszkolnej przy Zespole Szkół Publicznych w Cieszanowie, ul. Jana III Sobieskiego 1.

4. Cieszyn, woj. śląskie – mural na ścianie budynku Gminy Wyznaniowej Żydowskiej, ul. Bóżnicza 7.

5. Gniezno, woj. wielkopolskie – mural w Centrum Kultury „Scena To Dziwna”, ul. Franklina Delano Roosevelta 42.

6. Góra, woj. dolnośląskie – mural na murze w parku Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Górze, ul. Szkolna 1.

7. Grudziądz, woj. kujawsko-pomorskie – mural na murze między kamienicami nr 18 i 20 przy ul. Kwiatowej. 8

8. Kraków, woj. małopolskie – mural na ścianie budynku Muzeum Galicja, na Kazimierzu, ul. Dajwór 16.

9. Nowy Targ, woj. małopolskie – mural na budynku Kina „Tatry", ul. Jana Kazimierza 17.

10. Opole, woj. opolskie – mural na ścianie budynku Zespołu Szkół Tak w Opolu, ul. Norberta Barlickiego 5.

11. Otwock, woj. mazowieckie – mural na ścianie budynku Szkoły Podstawowej nr 2 im. Ireny Lendlerowej w Otwocku, ul. ks. Józefa Poniatowskiego 47/49.

12. Rzeszów, woj. podkarpackie – mural na ścianie kamienicy przy ul. Mikołaja Kopernika 18.

13. Świdnica, woj. dolnośląskie – mural na ścianie kamienicy przy ul. Dworcowej 3.

14. Warszawa – mural na ścianie budynku Spółdzielni Socjalnej Wola, ul. Smocza 3.

15. Warszawa – mural na ścianie budynku Prywatnej Szkoły Podstawowej nr 62, ul. Skrajna 10.

16. Warszawa – mural w Klubokawiarni Cafe PoWoli, ul. Smocza 3.

Kanon opracował Roman Henryk Orlicz – Instruktor Krajoznawstwa Polski, Instruktor Ochrony Przyrody i Przodownik Turystyki Pieszej II st.

Pobierz załącznik nr 1 do Regulaminu Odznaki lub