Ogród botaniczny to wydzielony, odpowiednio wyposażony, urządzony i zagospodarowany teren, będący miejscem uprawy roślin różnych stref klimatycznych i środowisk życia lub roślin określonego rodzaju oraz związanej z tym działalności naukowo-badawczej, dydaktyczno-wychowawczej, popularyzatorskiej i rekreacyjnej.

Zachowały się ślady istnienia ogrodów z czasów Sumerów, Babilonu, Starożytnej Grecji, Egiptu i Rzymu. Pierwszy opis ogrodu pochodzi z Chin z III wieku p.n.e. i prezentuje ogród Cesarza Czin-Hi-Hoang. W starożytności powstawały niewielkie kilku hektarowe ogrody botaniczne. Podobnie było w wiekach średnich. Dopiero XIX i XX wiek zaowocowały tworzeniem dużych ogrodów. W Europie ogrody zaczęto tworzyć od XIV w. Pierwsze powstały w Salerno – 1309 r., Pizie – 1534 r., Lipsku – 1580 r., Wilnie – 1781 r. i Krakowie – 1783 r. Wcześniej działał w Warszawie Królewski Ogród Botaniczny, powstały w 1. poł. XVII w. Obecnie na świecie istnieje ponad tysiąc różnego typu ogrodów botanicznych i stale powstają nowe.

W Polsce status ogrodu botanicznego ma 33 ogrodów, 34. w Kielcach jest w trakcie tworzenia. Planowane są także Górnośląski Ogród Botaniczny w Mikołowie i Ogród Botaniczny w Szczecinie.

Arboretum, ogród dendrologiczny, dendrarium (łac. arbor – drzewo) to wyodrębniony obszar z kolekcją drzew i krzewów, utrzymywany w celu naukowo-badawczym (np. prace nad aklimatyzacją obcych gatunków), bądź ochrony rzadkich gatunków i odmian. Przy arboretach znajdują się też często szkółki i punkty sprzedaży roślin.

Palmiarnia to rodzaj klimatyzowanej szklarni, w której uprawia się rośliny osiągające duże rozmiary i pochodzące z krajów tropikalnych, przede wszystkim palmy (stąd też nazwa).

I. POSTANOWIENIA WSTĘPNE

1. Odznaka Krajoznawcza PTTK „Miłośnik Ogrodów Botanicznych, Arboretów i Palmiarni” (zwana dalej MOBAiP) została ustanowiona w „Roku przyrody w PTTK” i jest nadawana przez Oddział Wolski PTTK im. gen. Józefa Sowińskiego w Warszawie w celu zachęcenia społeczeństwa do zwiedzania polskich ogrodów botanicznych, dendrologicznych, arboretów i palmiarni oraz popularyzacji wiedzy i budzenia zainteresowań przyrodniczych wśród turystów.

2. Ustanawia się trzy stopnie MOBAiP, które można uzyskać jedynie w podanej kolejności:

   • Brązowa,

   • Srebrna,

   • Złota.

3. Wygląd, wymiary oraz materiał, z jakiego jest wykonana MOBAiP określa Oddział Wolski PTTK im. gen. Józefa Sowińskiego w Warszawie.

II. WARUNKI ZDOBYWANIA ODZNAKI

1. MOBAiP może zdobyć każdy kto ukończył 7 lat i spełni warunki określone niniejszym Regulaminem, również nie będąc członkiem PTTK.

2. Osoby niepełnoletnie mogą zdobywać MOBAiP tylko pod opieką osób dorosłych.

3. Czas zdobywania poszczególnych stopni MOBAiP nie jest ograniczony.

4. Wyższe stopnie MOBAiP można zdobywać bezpośrednio po spełnieniu wymagań na stopień niższy odznaki.

5. Ogrody, arboreta i palmiarnie zwiedzone ponad normę, ustaloną dla danego stopnia MOBAiP, będą zaliczane na poczet odznaki wyższego stopnia.

6. Dopuszcza się zaliczenie na poczet MOBAiP udokumentowanych ogrodów, arboretów i palmiarni zwiedzonych przez turystę przed ustanowieniem MOBAiP i wejściem w życie Regulaminu, w liczbie do 50% na każdy stopień odznaki.

7. Dokumentacja, o której mowa w pkt. 6. powinna być sporządzona zgodnie z zasadami zawartymi w rozdz. IV. Honorowane będą wszystkie potwierdzenia uzyskane przez turystę w toku zdobywania innych odznak, np. w formie kserokopii odpowiednich stron w książeczkach-kronikach tych odznak.

III. WARUNKI SZCZEGÓŁOWE

1. Podstawą przyznania MOBAiP jest zwiedzenie ustalonej dla danego stopnia odznaki liczbę ogrodów botanicznych, dendrologicznych, arboretów i palmiarni.

2. MOBAiP można zdobywać w czasie wycieczek, tylko na terenie ogrodów, arboretów i palmiarni w Polsce, przestrzegając zasad korzystania z tych terenów, określonych regulaminami wydawanymi przez dyrekcje poszczególnych obiektów.

3. MOBAiP zdobywa się zwiedzając określoną w tabeli liczbę ogrodów botanicznych, dendrologicznych, arboretów i palmiarni uczestnicząc w indywidualnych wędrówkach oraz zbiorowych imprezach turystyczno-krajoznawczych.

4. Minimalna liczba ogrodów, arboretów i palmiarni potrzebna do zdobycia MOBAiP nie może być mniejsza niż liczba przedstawiona w tabeli. Kolejność i dobór zwiedzanych obiektów jest dowolna.

5. Ogrody, arboreta i palmiarnie zaliczone na jeden stopień MOBAiP nie są zaliczane na wyższe stopnie odznaki.

6. Punkty uzyskane podczas zdobywania MOBAiP mogą być jednocześnie zaliczone na inne odznaki krajoznawcze i odznaki turystyki kwalifikowanej pod warunkiem spełnienia wymagań zawartych w regulaminach tych odznak.

IV. ZASADY POTWIERDZANIA ZADAŃ

1. Podstawą do ubiegania się o przyznanie MOBAiP jest książeczka-kronika, wykonana samodzielnie przez zdobywającego odznakę w dowolnej formie.

2. Dopuszcza się elektroniczną wersję książeczki-kroniki zapisaną na płycie CD-R lub DVD-R.

3. W książeczce-kronice należy sporządzić wykaz odbytych wypraw, który powinien zawierać datę wycieczki, nazwę zwiedzanego ogrodu botanicznego, arboretum lub palmiarni, potwierdzenia terenowe lub członków kadry programowej PTTK (przodownicy, przewodnicy, instruktorzy wg posiadanych uprawnień, organizatorzy turystyki – tylko jeżeli byli obecni na danej wycieczce) oraz instruktorów harcerskich i kierowników wycieczek. Honorowane będą również odciski pieczęci ze zwiedzanych ogrodów i bilety wstępu.

4. Potwierdzenia, o których mowa w pkt. 3. mogą być zastąpione opisem ogrodu, arboretum, palmiarni, samodzielnie wykonaną fotografią lub fotografią turysty na tle zwiedzanego obiektu.

5. Z zapisów w książeczce-kronice musi jednoznacznie wynikać, że ubiegający się o MOBAiP osobiście oglądał i poznał obiekty wymagane regulaminowo.

V. WERYFIKACJA I PRZYZNANIE ODZNAKI

1. W celu weryfikacji i przyznania MOBAiP, książeczkę-kronikę należy złożyć w biurze Oddziału Wolskiego PTTK im. gen. Józefa Sowińskiego w Warszawie, ul. Batalionu Parasol 3a, 01-120 Warszawa, lub przesłać na adres korespondencyjny (do prezesa) – Roman Henryk Orlicz, ul. Monte Cassino 3 m. 19, 01-121 Warszawa – załączając kopertę zwrotną ze znaczkiem na list polecony, jak przy nadaniu.

2. Zweryfikowana książeczka-kronika jest zarazem legitymacją posiadanej MOBAiP i uprawnia do jej nabycia i noszenia.

3. MOBAiP przyznawana w trybie regulaminowym jest odpłatna.

4. MOBAiP można nabyć w wyżej wskazanym miejscu osobiście, lub drogą pocztową. Opłaty pokrywa zamawiający.

5. Ewidencję zweryfikowanych i przyznanych odznak prowadzi Komisja Weryfikacyjna MOBAiP.

6. Zarząd Oddziału Wolskiego PTTK im. gen. Józefa Sowińskiego w Warszawie może w drodze uchwały przyznać osobom szczególnie zasłużonym dla turystyki i krajoznawstwa oraz ochrony przyrody MOBAiP w dowolnym stopniu honorowo z pominięciem przepisów dotyczących trybu jej zdobywania.

7. MOBAiP przyznaną honorowo wręcza się wraz z pamiątkowym dyplomem bezpłatnie.

VI. POSTANOWIENIA KOŃCOWE

1. Zdobywanie MOBAiP odbywa się na własny koszt i ryzyko. Oddział Wolski PTTK im. gen. Józefa Sowińskiego w Warszawie nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody, których można doznać w trakcie zdobywania MOBAiP, jak również za szkody wyrządzone przez zdobywającego odznakę osobom trzecim.

2. Interpretacja niniejszego regulaminu należy wyłącznie do Komisji Weryfikacyjnej OK PTTK „Miłośnik Ogrodów Botanicznych, Arboretów i Palmiarni” powołanej przez Zarząd Oddziału Wolskiego PTTK im. gen. Józefa Sowińskiego w Warszawie.

3. Decyzje Komisji Weryfikacyjnej MOBAiP wydane w zakresie jej działania są ostateczne.

4. Regulamin został uchwalony przez Zarząd Oddziału Wolskiego PTTK im. gen. Józefa Sowińskiego w Warszawie w dniu 30 czerwca 2008 r. i wchodzi w życie z dniem uchwalenia.

Regulamin opracował Roman Henryk Orlicz – Instruktor Krajoznawstwa Polski, Instruktor Ochrony Przyrody i Przodownik Turystyki Pieszej II st.

Wszelkich informacji o Odznace udziela autor, tel. (+48-0) 501-094-576, e-mail: romi@o2.pl.