Postanowienia ogólne
W celu popularyzacji turystyki jeździeckiej Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego ustanawia:
Jeździecką Odznakę Turystyki Górskiej PTTK (JOTG),
Jeździecką Odznakę Turystyki Nizinnej PTTK (JOTN),
Jeździecką Odznakę Turystyki Górskiej PTTK w stylu western (JOTGW),
Jeździecką Odznakę Turystyki Nizinnej PTTK w stylu western (JOTNW).
Odznaki te są czterostopniowe.
PTTK sprawuje nadzór nad zdobywaniem tych odznak za pośrednictwem Komisji Turystyki Jeździeckiej / Komisji Górskiej Turystyki Jeździeckiej ZG PTTK.
Odznaki można zdobywać na terenie Rzeczpospolitej Polskiej.
O uzyskanie Jeździeckiej Odznaki Turystyki Górskiej / Nizinnej PTTK oraz Jeździeckiej Odznaki Turystyki Górskiej / Nizinnej PTTK w stylu western może ubiegać się każdy, kto spełnił warunki niniejszego regulaminu oraz ukończył 12. rok życia – stopień brązowy i 14 lat – pozostałe stopnie (popularna odznaka nie posiada ograniczeń wiekowych).
Jeździeckie Odznaki Turystyki Górskiej i Nizinnej
I STOPIEŃ – odznaka popularna
I.1. Wiadomości teoretyczne (czas szkolenia 4 × 45 min.)
I.1.1. Podstawowe części ciała konia.
I.1.2. Typy, główne rasy i maści koni hodowanych w Polsce.
I.1.3. Podstawowe zasady bezpieczeństwa pracy przy koniach przed i po jeździe.
I.1.4. Podstawowe zasady bezpieczeństwa jazdy.
I.1.5. Główne części rzędu końskiego (ogólnoużytkowe).
I.1.6. Ogólne wiadomości o zasadach żywienia koni.
I.2. Umiejętności praktyczne (czas szkolenia minimum 10 × 45 min.)
I.2.1. Podstawowe czynności pielęgnacyjne przed jazdą i po jeździe, narzędzia i przybory do pielęgnacji konia.
I.2.2. Siodłanie i zakładanie ogłowia, zdejmowanie siodła i ogłowia.
I.2.3. Prawidłowe prowadzenie konia, wsiadanie i zsiadanie.
I.2.4. Wykonywanie podstawowych ćwiczeń rozluźniających w siodle.
I.2.5. Ruszanie z miejsca i zatrzymywanie konia.
I.2.6. Utrzymywanie równowagi w stępie, w kłusie i w galopie.
I.3. Wiedza i umiejętności z zakresu turystyki i krajoznawstwa
I.3.1. Zwiedzenie jednego obiektu zabytkowego, jednego obiektu przyrodniczego, (pomnik przyrody, rezerwat, Park Narodowy).
I.3.2. Znajomość walorów przyrodniczo-krajoznawczych okolic ośrodka jeździeckiego.
I.3.3. Odbycie wycieczki konnej.
II STOPIEŃ – odznaka brązowa
Stopień uzyskiwany przez osoby powyżej 12. lat.
II.1. Wiadomości teoretyczne (czas szkolenia 4 × 45 min.)
II.1.1. Podstawowe wiadomości o anatomii konia.
II.1.2. Znajomość rodzajów rzędów końskich i ich części, bieżąca konserwacja rzędu.
II.1.3. Maści, odmiany, typy i rasy koni hodowanych w Polsce.
II.1.4. Podstawowe zasady żywienia konia, podstawowe pasze.
II.1.5. Zasady stosowania pomocy jeździeckich.
II.1.6. Powodowanie koniem w podstawowych chodach (minimum wiadomości o mechanice ruchu układu „koń-jeździec”).
II.1.7. Zasady bezpieczeństwa obchodzenia się z końmi w stajni i poza stajnią.
II.1.8. Zasady pielęgnacji koni, zapobieganie podstawowym urazom i najczęściej występującym chorobom koni.
II.1.9. Zasady udzielania ludziom pomocy przedmedycznej.
II.2. Umiejętności praktyczne (czas szkolenia 10 × 45 min.)
II.2.1. Jazda stępem, kłusem roboczym i anglezowanym oraz galopem, zachowanie płynności chodów.
II.2.2. Utrzymywanie równowagi w tych chodach.
II.2.3. Wykonywanie wolty.
II.2.4. Jazda w zastępie.
II.2.5. Przejazd przez drążki i przeszkody terenowe (leżące gałęzie, kłody, drzewa, teren kamienisty).
II.2.6. Pokonywanie łagodnych podjazdów i zjazdów.
II.2.7. Prowadzenie konia po łukach w chodach podstawowych.
II.3. Wiedza i umiejętności z zakresu turystyki i krajoznawstwa
II.3.1. Znajomość oznakowania szlaków turystyki jeździeckiej, pieszej i rowerowej.
II.3.2. Znajomość walorów przyrodniczo-krajoznawczych terenu w promieniu 30 km od ośrodka, (jednego pasma górskiego).
II.3.3. Odbycie 2 wycieczek konnych (nie mogą być po tej samej trasie).
II.3.4. Odbycie dwudniowego rajdu.
III STOPIEŃ – odznaka srebrna
Stopień poprzedzony zdobyciem odznaki brązowej, dla osób, które ukończyły 14 lat.
III.1. Wiadomości teoretyczne (czas szkolenia 4 × 45 min.)
III.1.1. Wiadomości o chodach koni (sposób stawiania nóg),
III.1.2. Umiejętności rozpoznawania głównych wad budowy konia,
III.1.3. Podstawowe zasady bezpieczeństwa w terenie i na postojach (popasach),
III.1.4. Podstawowe wiadomości o przygotowaniu konia do wyjazdów turystycznych,
III.1.5. Rozpoznawanie i pomoc weterynaryjna przy podstawowych urazach i schorzeniach koni,
III.1.6. Wybrane zagadnienia z prawa o ruchu drogowym dotyczące poruszania się końmi po drogach publicznych.
III.2. Umiejętności praktyczne (czas szkolenia 10 × 45 min.)
III.2.1. Jazda chodami zebranymi i wyciągniętymi z zachowaniem płynności ruchu.
III.2.2. Wykonywanie podstawowych figur na ujeżdżalni (w zastępie i indywidualnie).
III.2.3. Przejeżdżanie przez drążki.
III.2.4. Skoki przez przeszkody o wysokości do 40 cm.
III.2.5. Jazda w terenie otwartym i zadrzewionym z pokonywaniem przeszkód naturalnych do wysokości 40 cm oraz stromych podjazdów i zjazdów, przekraczanie przeszkód wodnych.
III.3. Wiedza i umiejętności z zakresu turystyki i krajoznawstwa
III.3.1. Znajomość jednego regionu (Pomorze Zachodnie, Pomorze Wschodnie, Warmia – Mazury – Suwalszczyzna, Ziemia Lubuska, Wielkopolska, Kujawsko-Pomorskie, Mazowieckie, Podlasie, Łódzkie, Świętokrzyskie, Lubelskie, Dolny Śląsk, Górny Śląsk, Małopolska Zachodnia, Małopolska Wschodnia) / jednej grupy górskiej (Bieszczady, Beskid Wschodni, Beskid Zachodni, Sudety, Góry Świętokrzyskie, Jura Krakowsko-Częstochowska),
III.3.2. Odbycie 6 wycieczek konnych (nie mogą być po tej samej trasie),
III.3.3. Odbycie 2 rajdów dwudniowych lub 1 rajdu czterodniowego.
IV STOPIEŃ – odznaka złota
Stopień poprzedzony zdobyciem odznaki srebrnej.
IV.1. Wiadomości teoretyczne (czas szkolenia 4 × 45 min.)
IV.1.1. Racjonalne żywienie i higiena konia w stajni i na rajdach.
IV.1.2. Podstawowe wiadomości weterynaryjne – zapobieganie chorobom koni, rozpoznawanie pierwszych objawów najczęściej występujących chorób. wykonywanie podstawowych zabiegów (opatrunki, okłady, masaże), działanie przed przybyciem lekarza weterynarii.
IV.1.3. Przygotowanie koni do transportu, załadunek i rozładunek koni.
IV.1.4. Przygotowanie koni do prezentacji oraz umiejętność prezentacji konia.
IV.1.5. Zasady doboru i przygotowania (treningu) koni do rajdów turystycznych.
IV.1.6. Podstawowe wiadomości o zasadach rozgrywania konkurencji rekreacyjnych i sportowych.
IV.2. Umiejętności praktyczne (czas szkolenia 10 × 45 min.)
IV.2.1. Poprawne wykonanie elementów jazdy ujeżdżeniowej.
IV.2.2. Płynne pokonywanie naturalnych przeszkód o wysokości do 60 cm.
IV.2.3. Pokonywanie przeszkód terenowych (grząski teren, przeszkody wodne itp.).
IV.2.4. Umiejętności biwakowania z końmi w terenie.
IV.3. Wiedza i umiejętności z zakresu turystyki i krajoznawstwa
IV.3.1. Znajomość dwóch regionów (Pomorze Zachodnie, Pomorze Wschodnie, Warmia – Mazury – Suwalszczyzna, Ziemia Lubuska, Wielkopolska, Kujawsko-Pomorskie, Mazowieckie, Podlasie, Łódzkie, Świętokrzyskie, Lubelskie, Dolny Śląsk, Górny Śląsk, Małopolska Zachodnia, Małopolska Wschodnia) /dwóch grup górskich (Bieszczady, Beskid Wschodni, Beskid Zachodni, Sudety, Góry Świętokrzyskie, Jura Krakowsko-Częstochowska).
IV.3.2. Przygotowanie i zasady odbywania biwaków i wielodniowych rajdów turystycznych.
IV.3.3. Wiadomości z zakresu kartografii turystycznej i posługiwania się mapami oraz przewodnikami turystycznymi w terenie; znajomość walorów turystycznych głównych regionów Polski.
IV.3.4. Odbycie 10 wycieczek konnych (nie mogą być po tej samej trasie).
IV.3.5. Odbycie 2 rajdów trzydniowych lub 1 sześciodniowego.
IV.3.6. Udział w biegu myśliwskim lub w turnieju rycerskim.
IV.3.7. Pokonanie toru przeszkód typu „ścieżka huculska”.
Jeździeckie Odznaki Turystyki Górskiej i Nizinnej w stylu western
I STOPIEŃ – odznaka popularna w stylu western
V.1. Wiadomości teoretyczne (czas szkolenia 4 x 45 min.)
V.1.1. Podstawowe części ciała konia:
głowa,
szyja,
kłoda,
kończyny.
V.1.2. Psychika i podstawowe odruchy konia.
V.1.3. Ogólna klasyfikacja koni. Podział na:
typy koni,
główne rasy,
podstawowe umaszczenia koni.
V.1.4. Zasady bezpieczeństwa przy koniach (przed, podczas i po jeździe).
V.1.5. Westernowy sprzęt jeździecki:
siodło,
ogłowie,
wytok,
potnik.
V.1.6. Sprzęt do czyszczenia konia oraz środki pielęgnacyjne.
V.1.7. Ogólne wiadomości o zasadach żywienia koni.
V.1.8. Historia stylu Western.
V.1.9. Ogólna znajomość konkurencji w stylu western.
V.2. Umiejętności praktyczne (czas szkolenia 10 x 45 min.)
V.2.1. Właściwe prowadzenie i przywiązanie konia.
V.2.2. Podstawowe czynności pielęgnacyjne przed jazdą i po jeździe.
V.2.3. Zakładanie ogłowia i siodłanie konia (rząd westernowy) oraz rozsiodłanie konia z zachowaniem kolejności i zasad bezpieczeństwa.
V.2.4. Regulacja strzemion.
V.2.5. Wsiadanie i zsiadanie z konia.
V.2.6. Prawidłowa pozycja jeźdźca w siodle:
dosiad,
ustawienie rąk,
trzymanie wodzy.
V.2.7. Podstawowe manewry na ujeżdżalni:
ruszanie,
zatrzymanie,
skręcanie,
zataczanie kół,
utrzymywanie równowagi w stępie, w kłusie i w galopie.
V.2.8. Przejazd elementów konkurencji Pleasure (stęp, kłus).
V.3. Wiedza i umiejętności z zakresu turystyki i krajoznawstwa
V.3.1. Zwiedzenie jednego obiektu zabytkowego, jednego obiektu przyrodniczego, (pomnik przyrody, rezerwat, Park Narodowy).
V.3.2. Znajomość walorów przyrodniczo-krajoznawczych okolic ośrodka jeździeckiego.
V.3.3. Odbycie wycieczki konnej.
II STOPIEŃ – odznaka brązowa w stylu western
Stopień uzyskiwany przez osoby, które ukończyły 14 lat.
VI.1.Wiadomości teoretyczne (czas szkolenia 4 x 45 min.)
VI.1.1. Budowa konia:
części ciała konia,
budowa kopyta.
VI.1.2. Budowa siodła i ogłowia westernowego.
VI.1.3. Rasy koni w stylu western.
VI.1.4. Podstawowe i pochodne umaszczenia koni.
VI.1.5. Charakter konia.
VI.1.6. Omówienie podstawowych chodów konia.
VI.1.7. Zachowanie równowagi przez jeźdźca podczas wykonywania poszczególnych manewrów.
VI.1.8. Zasady bezpieczeństwa podczas obchodzenia się z końmi w stajni, poza stajnią oraz na ujeżdżalni.
VI.1.9. Zasady pielęgnacji koni, zapobieganie podstawowym urazom i najczęściej występującym chorobom koni.
VI.1.10. Pomoce jeździeckie – rodzaje i ich właściwe zastosowanie.
VI.1.11. Konkurencja Western Horsemanship.
VI.2. Umiejętności praktyczne (czas szkolenia 10 x 45 min.)
VI.2.1. Jazda w zastępie z zachowaniem zasad bezpieczeństwa.
VI.2.2. Podstawowe manewry na ujeżdżalni:
ruszanie,
zatrzymanie,
skręty,
cofanie,
obroty.
VI.2.3. Jazda stępem, przejście do kłusa i galopu. Utrzymywanie równowagi oraz zachowanie płynności tych chodów.
VI.2.4. Ruszanie z miejsca, zatrzymanie i cofanie konia.
VI.2.5. Dosiad jeźdźca w siodle z zachowaniem odpowiedniego balansu ciałem.
VI.2.6. Kontrola nad koniem w czasie jazdy.
VI.2.7. Podstawy jazdy w terenie.
VI.2.8. Pokonywanie przeszkód terenowych:
ruszanie,
zatrzymanie,
skręty,
cofanie,
obroty.
VI.2.9. Przejazd schematu konkurencji Horsemanship.
VI.3. Wiedza i umiejętności z zakresu turystyki i krajoznawstwa
VI.3.1. Znajomość oznakowania szlaków turystyki jeździeckiej, pieszej i rowerowej.
VI.3.2. Znajomość walorów przyrodniczo-krajoznawczych terenu w promieniu 30 km od ośrodka / jednego pasma górskiego.
VI.3.3. Odbycie 2 wycieczek konnych (nie mogą być po tej samej trasie).
VI.3.4. Odbycie dwudniowego rajdu.
III STOPIEŃ – odznaka srebrna w stylu western
Stopień poprzedzony zdobyciem odznaki brązowej.
VII.1. Wiadomości teoretyczne (czas szkolenia 4 x 45 min.)
VII.1.1. Wiadomości o chodach koni (sposób stawiania nóg).
VII.1.2. Budowa anatomiczna konia:
układ kostny,
układ narządów wewnętrznych.
VII.1.3. Odmiany na głowie i na nogach konia, palenia.
VII.1.4. Umiejętność rozpoznawania podstawowych wad budowy koni.
VII.1.5. Rozpoznawanie podstawowych urazów i schorzeń u koni (zadrapania, rany, kulawizny, kolka).
VII.1.6. Rodzaje siodeł westernowych: reining, cutting, robocze.
VII.1.7. Zapoznanie się ze sprzętem dodatkowym:
wytok,
napierśnik,
tylni popręg (roboczy),
ochraniacze.
VII.1.8. Podstawowe zasady bezpieczeństwa w czasie wycieczek, rajdów, na postojach i popasach.
VII.1.9. Podstawowe wiadomości o przygotowaniu konia do wyjazdów turystycznych.
VII.1.10. Wybrane zagadnienia z prawa o ruchu drogowym dotyczące poruszania się końmi po drogach publicznych.
VII.1.11. Historia i pochodzenie konkurencji Trail.
VII.1.12. Przepisy i przeszkody w konkurencji Trail:
obowiązkowe,
nieobowiązkowe,
niedozwolone.
VII.1.13. Podstawowe schematy, rozróżnianie i korygowanie błędów.
VII.2. Umiejętności praktyczne (czas szkolenia 10 x 45 min.)
VII.2.1. Jazda chodami zebranymi i wyciągniętymi z zachowaniem płynności ruchu.
VII.2.2. Wykonywanie podstawowych figur na ujeżdżalni (w zastępie i indywidualnie).
VII.2.3. „Side-pass” (chody boczne, odchodzenie od łydki).
VII.2.4. Pokonywanie przeszkód konkurencji Trail:
drągi,
mostek,
bramka.
VII.2.5. Wykonywanie poszczególnych elementów konkurencji Trail:
zagalopowanie na właściwą nogę,
przejście ze stępa do kłusa, z kłusa do galopu, z galopu do kłusa oraz zatrzymanie z kłusa i z galopu,
obrót w kwadracie z drągów,
cofanie między drągami.
VII.2.6. Jazda w terenie otwartym i zadrzewionym z pokonywaniem przeszkód naturalnych:
strome podjazdy i zjazdy,
wiatrołomy i strumienie,
tereny grząskie i bagniste.
VII.2.7. Przejazd schematu konkurencji Trail junior.
VII.3. Wiedza i umiejętności z zakresu turystyki i krajoznawstwa
VII.3.1. Znajomość jednego regionu (Pomorze Zachodnie, Pomorze Wschodnie, Warmia – Mazury – Suwalszczyzna, Ziemia Lubuska, Wielkopolska, Kujawsko-Pomorskie, Mazowieckie, Podlasie, Łódzkie, Świętokrzyskie, Lubelskie, Dolny Śląsk, Małopolska Zachodnia, Małopolska Wschodnia) / jednej grupy górskiej (Bieszczady, Beskid Wschodni, Beskid Zachodni, Sudety, Góry Świętokrzyskie, Jura Krakowsko-Częstochowska).
VII.3.2. Odbycie 6 wycieczek konnych (nie mogą być po tej samej trasie).
VII.3.3. Odbycie 2 rajdów dwudniowych lub 1 rajdu czterodniowego.
IV STOPIEŃ – odznaka złota w stylu western
Stopień poprzedzony zdobyciem odznaki srebrnej.
VIII.1. Wiadomości teoretyczne (czas szkolenia 4 x 45 min.)
VIII.1.1. Racjonalne żywienie koni.
VIII.1.2. Podstawowe wiadomości weterynaryjne:
zapobieganie chorobom koni,
rozpoznawanie najczęściej występujących chorób,
wykonywanie podstawowych zabiegów (opatrunki, okłady, masaże), przed przybyciem lekarza weterynarii.
VIII.1.3. Przygotowanie konia do transportu:
wprowadzanie konia do przyczepy,
wyprowadzanie konia z przyczepy.
VIII.1.4. Zasady doboru i przygotowania (treningu) koni do rajdów turystycznych.
VIII.1.5. Wiedza z zakresu jazdy konnej w stylu western z uwzględnieniem konkurencji sportowych.
VIII.2. Umiejętności praktyczne (czas szkolenia 10 x 45 min.)
VIII.2.1. Poprawne wykonanie elementów jazdy maneżowej na ujeżdżalni.
VIII.2.2. Płynne pokonywanie naturalnych przeszkód o wysokości do 40 cm.
VIII.2.3. Umiejętności biwakowania z końmi w terenie.
VIII.2.4. Przejazd schematu konkurencji Trail Senior.
VIII.3. Wiedza i umiejętności z zakresu turystyki i krajoznawstwa
VIII.3.1. Znajomość dwóch regionów (Pomorze Zachodnie, Pomorze Wschodnie, Warmia – Mazury – Suwalszczyzna, Ziemia Lubuska, Wielkopolska, Kujawsko-Pomorskie, Mazowieckie, Podlasie, Łódzkie, Świętokrzyskie, Lubelskie, Dolny Śląsk, Małopolska Zachodnia, Małopolska Wschodnia) / dwóch grup górskich (Bieszczady, Beskid Wschodni, Beskid Zachodni, Sudety, Góry Świętokrzyskie, Jura Krakowsko-Częstochowska).
VIII.3.2. Umiejętność przygotowania i znajomość zasad odbywania biwaków i wielodniowych rajdów turystycznych.
VIII.3.3. Wiadomości z zakresu kartografii turystycznej i posługiwania się mapami oraz przewodnikami turystycznymi w terenie; znajomość walorów turystycznych głównych regionów Polski.
VIII.3.4. Odbycie 10 wycieczek konnych (nie mogą być po tej samej trasie).
VIII.3.5. Odbycie 2 rajdów trzydniowych lub 1 sześciodniowego.
VIII.3.6. Udział w biegu myśliwskim.
VIII.3.7. Pokonanie toru przeszkód „ścieżka huculska”.
IX. Potwierdzenia i weryfikacja
IX.1. Podstawą weryfikacji jest książeczka jeździecka, w której powinny być potwierdzone przez osoby uprawnione, odbyte szkolenia, egzaminy, wycieczki i rajdy:
na odznakę popularną przez przodownika turystyki jeździeckiej lub przodownika turystyki jeździeckiej w stylu western,
na wszystkie stopnie odznaki przez instruktora turystyki jeździeckiej; instruktora turystyki jeździeckiej w stylu western, Przodownika Turystyki Jeździeckiej II st.; Przodownika Turystyki Jeździeckiej II st. w stylu western oraz honorowego przodownika turystyki jeździeckiej.
IX.2. Weryfikacji odznak dokonuje Komisja Turystyki Jeździeckiej / Komisja Górskiej Turystyki Jeździeckiej ZG PTTK, najpóźniej w okresie 3 miesięcy od daty złożenia książeczki.
IX.3. Odznaki brązowe i srebrne można weryfikować i nabywać także w terenowych punktach weryfikacyjnych jeździeckich odznak turystyki górskiej PTTK i jeździeckich odznak turystyki nizinnej PTTK.
IX.4. Prawo do edycji odznak i druku książeczek mają:
Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie, ul. Jagiellońska 6/6A (jeździeckie odznaki turystyki górskiej i jeździeckie odznaki w stylu western górskie i nizinne),
Oddział PTTK w Golubiu Dobrzyniu (jeździeckie odznaki turystyki nizinnej).
IX.5. Odznaki nabywa się (po okazaniu książeczki z adnotacją o zweryfikowaniu odznaki):
popularne – u przodownika/instruktora turystyki jeździeckiej PTTK,
brązowe, srebrne, złote:
w siedzibie Komisji Turystyki Jeździeckiej ZG PTTK w Golubiu-Dobrzyniu, ul. PTTK (Zamek),
w Centralnym Ośrodku Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie, ul. Jagiellońska 6/6A.
X. Wzory odznak, wg projektów Marka P. Krzemienia, stanowią załącznik do niniejszego regulaminu.
XI. Postanowienia końcowe. Ostateczna interpretacja niniejszego regulaminu należy wyłącznie do Komisji Turystyki Jeździeckiej PTTK i Komisji Górskiej Turystyki Jeździeckiej ZG PTTK.
XII. Regulamin niniejszy został zatwierdzony przez Prezydium Zarządu Głównego PTTK uchwałą nr 63/XVIII/2015 z dnia 4 listopada 2015 r.
Stary Regulamin Jeździeckich Odznak Turystyki Górskiej i Nizinnej PTTK
(obowiązujący w latach 1999-2015)