Niepodległa

Sto lat temu w 1920 roku podczas wojny polsko-bolszewickiej okolice Warszawy i Mazowsze były terenem zaciętych walk. Ten decydujący etap wojny, na który złożyło się wiele manewrów i pełnych dramatyzmu starć zbrojnych przeszedł do historii, jako Bitwa Warszawska, uznana za 18 przełomową bitwę w historii świata. Zadecydowała ona o zachowaniu przez Polskę niepodległości i zatrzymała marsz rewolucji bolszewickiej na Europę Zachodnią. Pamiątką tych walk są rozsiane na Mazowszu kapliczki i krzyże wznoszone przez miejscową ludność w miejscach bohaterskich walk polskich żołnierzy i w podzięce za zwycięstwo nad bolszewikami.



  1. Dla upamiętnienia setnej rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 r. Oddział Stołeczny PTTK im. Aleksandra Janowskiego – Klub Przodowników Turystyki Pieszej im. Anieli Michalskiej organizuje Indywidualny Rajd Turystyczno-Krajoznawczy „Mazowieckie kapliczki – 1920”. Uczestnicy będą ubiegać się o zdobycie pamiątkowej odznaki.

  2. Rajd rozpoczyna się 1.01.2020 r. i trwa do 31.12.2020 r. Terenem rajdu jest teren Mazowsza (granice administracyjne).

  3. Udział w rajdzie polega na odbyciu dowolnej liczby wycieczek, pieszych, kolarskich motorowych i innych, w trakcie których należy zlokalizować minimum 15 obiektów (kapliczek i krzyży) związanych z Bitwą Warszawską 1920 r. Wykaz obiektów zawarty jest w Załączniku nr 1 do regulaminu. Mile widziane obiekty odnalezione przez uczestników Rajdu nie uwzględnione w Załączniku nr 1.

  4. W Rajdzie może uczestniczyć i ubiegać się o przyznanie odznaki każdy kto ukończył 10 lat. Zapraszamy do udziału w rajdzie zespoły rodzinne, towarzyskie i zorganizowane grupy wycieczkowe.

  5. Podstawą do przyznania odznaki jest „Kronika wycieczek” prowadzona w dowolnej formie, mogą być wykorzystane książeczki wycieczek turystyki kwalifikowanej. Kronika powinna zawierać dane uczestnika Rajdu, daty i trasy odbytych wycieczek, nazwy miejscowości z podaniem obiektu i potwierdzeniem w formie pieczątki, podpisu osób prowadzących (przewodnika, przodownika, instruktora lub kierownika wycieczek szkolnych). Wystarczającym potwierdzeniem jest wykonanie opisu, zdjęcia lub rysunku zwiedzanego obiektu. Najciekawsza „Kronika wycieczek” zostanie wyróżniona.

  6. Weryfikacji kronik i przyznanie Odznaki „Mazowieckie kapliczki 1920” dokonuje Referat Weryfikacji Komisji Turystyki Pieszej Oddziału Stołecznego PTTK. Dokumentację należy dostarczyć do Oddziału Stołecznego PTTK osobiście lub listownie z zaadresowaną kopertą zwrotną z naklejonym znaczkiem w nieprzekraczalnym terminie do dnia 31 stycznia 2021 r. na adres: Oddział Stołeczny PTTK, ul. Mikołaja Kopernika 30, pok. 523, 00-336 Warszawa (czynny poniedziałek, środa, czwartek, piątek 9-16, wtorek 10-18), tel. 22 635-27-52, www.stolecznypttk.pl. Należy podać dane do kontaktu: adres, numer telefonu, ewentualnie e-mail.

  7. Odznaka jest odpłatna i zostanie wydana po terminie składania „Kronik wycieczek” w ściśle określonym nakładzie, tak aby każdy uczestnik Rajdu na podstawie adnotacji o przyznaniu odznaki mógł ją zakupić. Dystrybucję prowadził będzie Oddział Stołeczny PTTK od połowy lutego 2021 r.

  8. Rajd nie ma charakteru komercyjnego i odbywa się na zasadzie non profit, uczestnicy pokrywają tylko koszt świadczeń (odznaki, korespondencja).

  9. Uczestnictwo w imprezie jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na wykorzystanie wizerunku do promocji wydarzenia. Informujemy, że zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (KE) 2016/679 z dnia 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych – dane osobowe przetwarzane są wyłącznie na potrzeby imprezy a ich administratorem jest Oddział Stołeczny PTTK im. Aleksandra Janowskiego.

  10. Uczestnicy biorą udział w imprezie na własną odpowiedzialność. Członkowie PTTK z opłaconą aktualną składką członkowską są ubezpieczeni, pozostali winni ubezpieczyć się we własnym zakresie.

  11. Za szkody powstałe z winy uczestników odpowiadają sami uczestnicy. Oddział Stołeczny PTTK nie ponosi odpowiedzialności za żadne szkody wynikłe podczas Rajdu.

  12. Interpretacja niniejszego Regulaminu leży wyłącznie do Klubu Przodowników Turystyki Pieszej im. Anieli Michalskiej oraz do Zespołu Weryfikującego Oddziału Stołecznego PTTK.

Projekt graficzny odznaki wykonał Włodzimierz Majdewicz.

Przykładowe propozycje wycieczek

  1. Kobyłka PKP – Kobyłka Bazylika Św. Trójcy – Kobyłka PKP - Górki Wołomińskie – rez. Grabicz – Ossów cm. wojenny z 1920 r. Obiekty na trasie pieszej ok. 11 km.

  2. Urle PKP – Puste Łąki – Koszelanka – rz. Liwiec, most w Kamieńczyku – Kamieńczyk. Obiekty na trasie pieszej ok. 17 km.

  3. Warszawa – Radzymin aut. 738. Warszawa – Struga (Marki) – Cegielnia k/Radzymina – Radzymin cmentarz z 1920 r. Obiekty na trasie linii autobusowej.

Załącznik nr 1

Miejscowość

Lokalizacja i opis obiektów

Borkowo nad Wkrą,
gm. Nasielsk

W centrum wsi na placyku przed sklepem znajduje się pomnik-głaz uwieńczony metalowym krzyżem upamiętniający bitwę nad Wkrą stoczoną z wojskami sowieckimi w dniach 14-15.08.1920 r. Nazwa miejscowości Borkowo k/Nasielska oraz data bitwy zostały wyryte na jednej z tablic umieszczonych na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

Brwinów, pow. pruszkowski

Przy ul. dr. Stanisława Skudry, róg ul. Wigusin znajduje się kapliczka poświęcona pamięci dr. mjr. Stanisława Siudro, odznaczonego Krzyżem Walecznych, bohatera Bitwy Warszawskiej.

Całowanie, gm. Karczew

We wsi znajduje się krzyż upamiętniający wydarzenia z okresu wojny polsko-bolszewickiej 1920 r.

Cegielnia k/Radzymina

Na skraju wsi stoi wysoki metalowy krzyż upamiętniający toczone w tym miejscu walki 13 i 15 sierpnia 1920 r. (pod krzyżem dwie tablice).

Choszczówka Rudzka,
gm. Dębe Wielkie,
pow. miński

Po północnej stronie szosy znajduje się kapliczka zwieńczona metalowym krzyżem z datą 4.X.1907 r. Świadek bitwy z bolszewikami w 1920 r. Przy tej kapliczce 17 sierpnia 1920 r. stały polskie karabiny maszynowe i goniły ogniem uciekających bolszewików.

Halin Osada we wsi Puste
Łąki k/Kamieńczyka,
gm. Wyszków

We wsi znajduje się kapliczka-pomnik wystawiona dla uczczenia Bitwy Warszawskiej 1920 r.

Kobyłka

1. Bazylika Św. Trójcy. Naprzeciwko kościoła na skwerze znajduje się murowana kapliczka wzniesiona dla upamiętnienia wojny polsko-bolszewickiej 1920 r.
2. Rynek (w kształcie trójkąta). Znajduje się tu kapliczka upamiętniająca walki z 1920 r. oraz krzyż z pamiątkową tablicą ku czci poległych.

Koczargi Stare, gm. Stare
Babice

Ul. Klonowa. Znajduje się tu przydrożna kapliczka z 1920 r. wystawiona przez mieszkańców wsi jako dziękczynienie za „Cud nad Wisłą”.

Kopki, gm. Wiązowna

Ul. Nad Świdrem. Znajduje się tu krzyż drewniany, wotum dziękczynne za ocalenie w wojnie 1920 r., postawiony przez mieszkańców Kopek.

Lasek, gm. Celestynów

We wsi znajduje się murowana kapliczka z 1920 r.

Łaś za Starym Szelkowem

Droga nr 61, na trasie Pułtusk – Różan, ok. 3,8 km za Starym Szelkowem przy drogowskazie w lewo do wsi Tłuszcz, na granicy gmin Szelków i Rzewnie znajduje się krzyż upamiętniający poległych żołnierzy w 1920 r.

Marki (Struga)

Po lewej stronie szosy radzymińskiej, jadąc od strony Warszawy za parkingiem znajduje się betonowa kapliczka św. Antoniego wykonana w kształcie drzewa – stanowiąca pamiątkę Bitwy Warszawskiej 1920 r. Obok kapliczki ustawiona jest tablica upamiętniająca żołnierzy Wileńskiego Pułku Strzelców, którzy z tego miejsca w dniach 14 i 15 sierpnia 1920 r. wyruszyli do walki o utracony Radzymin.

Mazewo Dworskie „A”,
gm. Nasielsk

Przy drodze wojewódzkiej nr 632 znajduje się kapliczka z 1920 r. z figurką Matki Boskiej upamiętniająca „Cud nad Wisłą”.

Okuniew, gm. Halinów

Przy drodze z Okuniewa do wsi Zabraniec, u podnóża wydmy zwanej Łysą Górą w 1929 r. postawiono kapliczkę zwieńczoną krzyżem upamiętniającą toczone w tym miejscu w sierpniu 1920 r. zwycięskie walki z bolszewikami.

Ossów k/Kobyłki

Ul. por. Stanisława Matarewicza 233, ok. 150 m. od głównej drogi znajduje się krzyż upamiętniający miejsce śmierci ks. kapelana Ignacego Skorupki. Prowadzi do niego wysadzona brzozami aleja.

Borkowo nad Wkrą,
gm. Nasielsk

W centrum wsi, na placyku przed sklepem, znajduje się pomnik-głaz uwieńczony metalowym krzyżem upamiętniający bitwę nad Wkrą stoczoną z wojskami sowieckimi w dniach 14-15.08.1920 r. Nazwa miejscowości Borkowo pod Nasielskiem oraz data bitwy zostały wyryte na jednej z tablic umieszczonych na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

Prusinowice, gm. Świercze,
pow. pułtuski

Przy drodze wojewódzkiej nr 620, w miejscu walki i śmierci polskich żołnierzy, stoi okazały krzyż-pomnik upamiętniający poległych w starciu z bolszewikami w bitwie stoczonej w Prusinowicach 17.08.1920 r.

Pruszków, dz. Żbików

Ul. Zdziarska. Znajduje się tu murowana kapliczka z krzyżem z 1920 r. Pod krzyżem napis z nazwiskami fundatorów oraz 1920 r.

Radzymin

1. Cmentarz poległych 1920 r. Znajduje się tu kapliczka cmentarna-pomnik, upamiętniająca bitwę pod Radzyminem w sierpniu 1920 r.
2. „Droga Golgoty Narodu Polskiego” – tak szosę warszawską (ob. al. Jana Pawła II) nazwał w 1973 r. prymas Stefan kardynał Wyszyński. Droga połączyła cmentarz poległych 1920 r. z kolegiatą radzymińską w centrum miasta. Wzdłuż drogi w latach 1998-2005 ustawiono 16 krzyży Virtuti Militari upamiętniających jednostki WP walczące o Radzymin w dniach 13-16 sierpnia 1920 r.

Rybienko Leśne n/Bugiem,
obecnie os. w Wyszkowie

Nad stawami niedaleko restauracji „Baśniowa” znajduje się obelisk uwieńczony krzyżem upamiętniający zamordowanie w tym miejscu przez bolszewików 7. żołnierzy Wojska Polskiego w dniu 17.08.1920 r.

Rzeczki k/Ciechanowa

We wsi znajduje się kapliczka nagrobna nad zbiorową mogiłą żołnierzy 20 Pułku Piechoty, którzy polegli w tym miejscu 19.08.1920 r. w walce z bolszewikami. Na ścianie kapliczki widnieje stosowny napis upamiętniający żołnierzy 20 pp.

Sarnowa Góra, gm. Sońsk,
pow. ciechanowski

We wsi znajduje się metalowy krzyż oraz pomnik upamiętniający bitwę stoczoną z bolszewikami przez 18 Dywizję Piechoty WP w dniach 18-20.08.1920 r. pod Sarnową Górą k/Ciechanowa. Nazwa miejscowości Sarnowa Góra pod Ciechanowem oraz data bitwy zostały wyryte na jednej z tablic umieszczonych na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

Serpelice n/Bugiem,
gm. Sarnaki, pow. łosicki

We wsi znajduje się kamienny pomnik w kształcie stożka z metalowym krzyżem na szczycie. Obiekt został zbudowany w 1928 r. przez miejscową ludność ku czci poległych za Ojczyznę w wojnie 1920 r.

Skrzeszew, gm. Wieliszew

Przy ul. Szkolnej, róg ul. Nowodworskiej znajduje się krzyż przydrożny z 1922 r. upamiętniający I wojnę światową i wojnę 1920 r.

Starogród, gm. Siennica,
pow. miński

W pobliżu mostu na Świdrze znajduje się kapliczka ufundowana w 1922 r. przez Gustawa Zabieglińskiego jako wotum dziękczynne za uratowanie życia podczas rozbrajania żołnierzy bolszewickich w sierpniu 1920 r.

Strachów n/Liwcem,
gm. Jadów

Ul. Krótka – murowana kapliczka poświęcona wydarzeniom z sierpnia 1920 r., pod którą odbywają się uroczystości związane z rocznicami „Cudu nad Wisłą”.

Szelków n/Orzycem,
pow. makowski

1. W centralnej części wsi, k/boiska szkolnego znajduje się zbiorowa mogiła żołnierzy polskich z 1920 r. Na mogile ustawiony jest krzyż oraz pomnik z umieszczonym napisem „1920 r. – Cześć i Chwała żołnierzom WP 101 PP i Lidzkiego PP poległym za Ojczyznę pod Szelkowem w bitwie z Rosjanami.
2. Krzyż na cmentarzu parafialnym upamiętniający poległych żołnierzy polskich w wojnie 1920 r.

Trzcianka, gm. Brańszczyk,
pow. wyszkowski

Przy drodze krajowej nr 8, w stronę Wyszkowa znajduje się murowana kaplica nagrobna upamiętniająca miejsce pochówku żołnierzy 201 Ochotniczego Pułku Piechoty poległych 3.VIII.1920 r. w obronie Ojczyzny w wojnie polsko-bolszewickiej.

Urle n/Liwcem, gm. Jadów

Kapliczka „Cudu nad Wisłą” wzniesiona na pamiątkę odparcia bolszewików pod Radzyminem w 1920 r.

Warszawa, dz. Białołęka,
os. Szamocin

Ul. Płochocińska 106 A. Przy posesji znajduje się przydrożny krzyż z 1920 r. Na umieszczonej na krzyżu tablicy widnieje napis: „Tę pamiątkę stawiają małżonkowie Michalscy dnia 20 maja 1920 r. prosząc Pana Boga o zakończenie wojny”.

Warszawa, dz. Targówek,
os. Bródno

Ul. Piotra Wysockiego 49. Znajduje się tu krzyż-pomnik ufundowany przez mieszkańców Bródna w 1925 r., w piątą rocznicę „Cudu nad Wisłą” i zwycięstwa nad nawałą bolszewicką w dniu 15 sierpnia 1920 r.

Warszawa, dz. Wawer,
os. Aleksandrów

Ul. ks. Sylwestra Szulczyka, końca się polną drogą. Znajduje się tu kapliczka z figurą Matki Boskiej wzniesiona w 1920 r. dla upamiętnienia „Cudu nad Wisłą”.

Przydatne informacje:

Strony internetowe pomocne przy planowaniu wędrówek i lokalizacji obiektów:

  1. www.mazowsze.szlaki.pttk.pl – turystyczna mapa Mazowsza ze szlakami turystycznymi, możliwością pomiaru trasy, możliwością wydrukowania dowolnego fragmentu mapy i aplikacją mobilną.

  2. www.ztm.waw.pl – rozkład jazdy komunikacji miejskiej w Warszawie.

  3. www.pkp.pl – rozkład jazdy kolejowy.

  4. targeo.pl – mapa internetowa.

  5. maps.google.pl – mapa internetowa.

  6. www.polskaniezwykla.pl – przewodnik po Polsce z opisem atrakcji, ciekawych miejsc i zabytków.


Pobierz Regulamin Odznaki MS Word lub PDF


Oddział Stołeczny PTTK
im. Aleksandra Janowskiego
ul. Mikołaja Kopernika 30, pok. 523
00-336 Warszawa
tel./fax (0-22) 635-27-52
http://www.stolecznypttk.pl
e-mail: pttk_stoleczny@wp.pl