MAGURSKI PARK NARODOWY, utworzony w 1994 r. w obecnym województwie
podkarpackim i częściowo małopolskim; pow. 19.962 ha, otuliny 22.967 ha; siedziba
zarządu w Nowym Żmigrodzie; leży w Beskidzie Niskim i rozciąga się z pn.-zach.
(okolice Wapiennego) na pd.-wsch. aż do granicy państwowej na pd., z
wyłączeniem nieregularnego pasa z pd.-wsch. na pn.-zach. ze wsiami: Polany,
Krempna, Świątkowa Wielka i Mała; obejmuje całe pasmo Magury Wątkowskiej (wys.
do 847 m
n.p.m.) oraz pasma wzgórz leżących na pd. od niej; przez Park przepływa
fragment górnej Wisłoki i liczne potoki, często biorące tu swój początek;
źródła, obszary źródliskowe; lesiste wzgórza są urozmaicone wychodniami i
odsłonięciami skalnymi piaskowca magurskiego (następstwo młodych procesów
erozyjnych) w masywie Magury Wątkowskiej i na szczycie Kamienia (714 m n.p.m.). Lasy zajmują
93% powierzchni, w tym około 36% lasy liczące ponad 100 lat; w piętrze pogórza,
do 530 m
n.p.m., rosną naturalne lasy typu grądów, olszynka karpacka, bagienna oraz
łęgi, tu też znajdują się sztucznie wprowadzone drzewostany z przeważającym
udziałem sosny; regiel dolny, powyżej 530m n.p.m., występujący wyspowo, porasta
żyzna buczyna karpacka, kwaśna buczyna oraz bory jodłowe i jodłowo-świerkowe;
bogata flora z ponad 40 chronionymi gatunkami roślin, jak: cis, kosodrzewina,
wawrzynek wilczełyko, kłokoczka południowa, bluszcz, zimowit, rosiczka
okrągłolistna, liczne storczyki, widłaki; w faunie ze ssaków występuje
niedźwiedź, ryś, żbik, kuna, borsuk, bóbr, z ptaków – orzeł przedni, orlik
krzykliwy, trzmielojad, puchacz, bocian czarny, z gadów – wąż eskulapa, z
płazów – salamandra plamista. Podczas II wojny świat. 1939-45 zniszczeniu i
degradacji uległa znaczna część terenu; zachowały się niektóre zabytki sakralne
(kościoły, cerkwie, kapliczki) i w mniejszym stopniu zabudowa wiejska. Szlaki
turystyczne, trasy narciarskie; schroniska, pola biwakowe; ośrodki
wypoczynkowe.
Magurski Park Narodowy założono w 1994 r.
w środkowej części Beskidu Niskiego. Obszar Parku obejmuje masyw Magury
Wątkowej (ze szczytem Wątkowa – 846
m n.p.m.), okolice górnej Wisłoki oraz, przy granicy ze
Słowacją, fragment głównego grzbietu Karpat. Powierzchnia parku wynosi ok. 200
km2, z czego lasy pokrywają 185 km2. Krajobraz parku jest typowy dla
średnich i niskich gór. Atrakcyjnym elementem krajobrazowym parku jest rzeka
Wisłoka wraz z dopływami. Jest to typowa górska rzeka, która płynąc wąską
przeważnie doliną tworzy malownicze przełomy i zakola. Zróżnicowanie flory
wyznacza granica dwóch horyzontalnych rejonów. W piętrze pogórza (poniżej 530 m) zachowały się
naturalne lasy mieszane (z przewagą grabów). W reglu dolnym (powyżej 530 m n.p.m.) przeważają lasy
bukowe z domieszką jodły i świerku. Flora parku zdominowana jest przez gatunki
leśne i górskie. W Magurskim Parku Narodowym rośnie 30 gatunków roślin objętych
całkowitą ochroną prawną. Należą do nich m.in.: tojad dziobaty, tojad
mołdawski, parzydło leśne, żłobik koralowy i goździk kosmaty. Ilość gatunków
roślin chronionych świadczy o dużej wartości florystycznej parku. Żyje tu także
ponad 200 gatunków zwierząt objętych ochroną całkowitą, wśród których
przeważają ptaki i ssaki. Jako reprezentantów fauny parku wyróżniamy:
salamandrę plamistą, żmiję zygzakowatą, gniewosza plamistego, zaskrońca
zwyczajnego, pstrąga potokowego, orła przedniego, puchacza, bociana czarnego,
bobra, kunę leśną, żbika, rysia i niedźwiedzia brunatnego. Osobliwością parku
jest stanowisko skalnika prozerpiny, reprezentanta ciepłolubnych gatunków
południowoeuropejskich. Usytuowany z dala od popularnych ośrodków i tras
turystycznych Magurski Park Narodowy jest rzadko odwiedzany, toteż brak w tym
rejonie infrastruktury turystycznej. Zwiedzający mogą jednak korzystać z
ośrodka turystycznego w centralnie usytuowanej w rejonie parku wiosce Krempna.
Najbliższym miastem jest Nowy Żmigród.