MAGURSKI PARK NARODOWY

 

MAGURSKI PARK NARODOWY, utworzony w 1994 r. w obecnym województwie podkarpackim i częściowo małopolskim; pow. 19.962 ha, otuliny 22.967 ha; siedziba zarządu w Nowym Żmigrodzie; leży w Beskidzie Niskim i rozciąga się z pn.-zach. (okolice Wapiennego) na pd.-wsch. aż do granicy państwowej na pd., z wyłączeniem nieregularnego pasa z pd.-wsch. na pn.-zach. ze wsiami: Polany, Krempna, Świątkowa Wielka i Mała; obejmuje całe pasmo Magury Wątkowskiej (wys. do 847 m n.p.m.) oraz pasma wzgórz leżących na pd. od niej; przez Park przepływa fragment górnej Wisłoki i liczne potoki, często biorące tu swój początek; źródła, obszary źródliskowe; lesiste wzgórza są urozmaicone wychodniami i odsłonięciami skalnymi piaskowca magurskiego (następstwo młodych procesów erozyjnych) w masywie Magury Wątkowskiej i na szczycie Kamienia (714 m n.p.m.). Lasy zajmują 93% powierzchni, w tym około 36% lasy liczące ponad 100 lat; w piętrze pogórza, do 530 m n.p.m., rosną naturalne lasy typu grądów, olszynka karpacka, bagienna oraz łęgi, tu też znajdują się sztucznie wprowadzone drzewostany z przeważającym udziałem sosny; regiel dolny, powyżej 530m n.p.m., występujący wyspowo, porasta żyzna buczyna karpacka, kwaśna buczyna oraz bory jodłowe i jodłowo-świerkowe; bogata flora z ponad 40 chronionymi gatunkami roślin, jak: cis, kosodrzewina, wawrzynek wilczełyko, kłokoczka południowa, bluszcz, zimowit, rosiczka okrągłolistna, liczne storczyki, widłaki; w faunie ze ssaków występuje niedźwiedź, ryś, żbik, kuna, borsuk, bóbr, z ptaków – orzeł przedni, orlik krzykliwy, trzmielojad, puchacz, bocian czarny, z gadów – wąż eskulapa, z płazów – salamandra plamista. Podczas II wojny świat. 1939-45 zniszczeniu i degradacji uległa znaczna część terenu; zachowały się niektóre zabytki sakralne (kościoły, cerkwie, kapliczki) i w mniejszym stopniu zabudowa wiejska. Szlaki turystyczne, trasy narciarskie; schroniska, pola biwakowe; ośrodki wypoczynkowe.

 

Magurski Park Narodowy założono w 1994 r. w środkowej części Beskidu Niskiego. Obszar Parku obejmuje masyw Magury Wątkowej (ze szczytem Wątkowa – 846 m n.p.m.), okolice górnej Wisłoki oraz, przy granicy ze Słowacją, fragment głównego grzbietu Karpat. Powierzchnia parku wynosi ok. 200 km2, z czego lasy pokrywają 185 km2. Krajobraz parku jest typowy dla średnich i niskich gór. Atrakcyjnym elementem krajobrazowym parku jest rzeka Wisłoka wraz z dopływami. Jest to typowa górska rzeka, która płynąc wąską przeważnie doliną tworzy malownicze przełomy i zakola. Zróżnicowanie flory wyznacza granica dwóch horyzontalnych rejonów. W piętrze pogórza (poniżej 530 m) zachowały się naturalne lasy mieszane (z przewagą grabów). W reglu dolnym (powyżej 530 m n.p.m.) przeważają lasy bukowe z domieszką jodły i świerku. Flora parku zdominowana jest przez gatunki leśne i górskie. W Magurskim Parku Narodowym rośnie 30 gatunków roślin objętych całkowitą ochroną prawną. Należą do nich m.in.: tojad dziobaty, tojad mołdawski, parzydło leśne, żłobik koralowy i goździk kosmaty. Ilość gatunków roślin chronionych świadczy o dużej wartości florystycznej parku. Żyje tu także ponad 200 gatunków zwierząt objętych ochroną całkowitą, wśród których przeważają ptaki i ssaki. Jako reprezentantów fauny parku wyróżniamy: salamandrę plamistą, żmiję zygzakowatą, gniewosza plamistego, zaskrońca zwyczajnego, pstrąga potokowego, orła przedniego, puchacza, bociana czarnego, bobra, kunę leśną, żbika, rysia i niedźwiedzia brunatnego. Osobliwością parku jest stanowisko skalnika prozerpiny, reprezentanta ciepłolubnych gatunków południowoeuropejskich. Usytuowany z dala od popularnych ośrodków i tras turystycznych Magurski Park Narodowy jest rzadko odwiedzany, toteż brak w tym rejonie infrastruktury turystycznej. Zwiedzający mogą jednak korzystać z ośrodka turystycznego w centralnie usytuowanej w rejonie parku wiosce Krempna. Najbliższym miastem jest Nowy Żmigród.